آرک به معنی قوس و منحنی می‌باشد. در این مقاله از چیدانه می‌خواهیم به بررسی کاربرد آرک در معماری داخلی و فضاهای ایرانی بپردازیم. البته هدف بررسی دقیق مباحث معماری نیست، بلکه می‌خواهیم به شما کمک کنیم که اگر در فرآیند نوسازی یا بازسازی خانه هستید، به این گزینه پیش رو نیز برای زیباتر شدن فضاهای داخلی خانه فکر کنید و بدانید که آرک در چه جاهایی و به چه شکل قابل استفاده است.
فکر می‌کنید به جز زیبایی، چه دلایلی دیگری وجود داشت که معماران به فکر استفاده از آرک بیوفتند؟
شاید برایتان جالب باشد بدانید که بسیاری از مصالح قدیمی مثل آجر و سنگ علی‌رغم مقاومت بالایی که در برابر فشار دارند، در مقابل نیروی کششی چندان مقاوم نیستند. همین مسئله باعث شد تا معماران در بخش‌های مختلف یک بنا به جای طاق‌های افقی از طاق‌های قوسی شکل استفاده کنند. چرا که برای رفع مشکل نیروی کششی بسیار مفید بود. بازی با شکل و میزان خمیدگی آرک در کنار اندازه دیوارهای تکیه‌گاه به معماران کمک می‌کرد تا بتوانند با توجه به وزن و بار وارده، بهترین و مقاوم‌ترین طاق را بسازند.
آراک ها و طاق ها به تناسب نوع و کاربردشان در هر فضایی نام مشخصی دارند، به طور مثال دسته‌ای از طاق که در کنار هم قرار می گیرند و فضایی را می سازند که از یک جانب باز و جانب دیگر بسته است رواق نام دارند. این رواق هال به وفور در معماری کهن ایران جای دارد و در اکثر مساجد و خانه های ایرانی به چشم می خورند، که در نوع امروزی بی‌تشبیه به تراس‌ها و مهتاب نشین‌ها نیستند.
اما جدا از این مسائل، امروزه کاربرد آرک در معماری داخلی جنبه‌ی زیبایی‌شاختی بسیار زیادی دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
امروزه آنچه از نام آرک به اشتباه در میان همگان رواج یافته است تزیینات سقف اپن آشپزخانه هاست! که گاها اشکالی غیر از قوس نیز دارند. و در اغلب سایت‌های مطرح معماری و دکوراسیون داخلی به چشم می‌خورد اما باید یادآور شویم که این نوع سقف‌ها در حقیقت نوعی سقف کاذب هستند که برای فضاهایی همچون اپن آشپزخانه مورد استفاده قرار می‌گیرند و اکثرا بی‌شباهت به معنای اصلی آرک یا طاق می‌باشند و خواندن آنها با این نام یک اشتباه رایج است.
اگر به معماری نواحی مرکزی ایران و مناطق کویری نگاه کنید بدون شک طاق‌های قوسی توجهتان را به خود جلب می‌کند. این طاق‌ها که پیشینه‌ای تاریخی دارند فضایی نوستالژی و آکنده از احساس اصیل بودن را به مخاطب منتقل می‌کنند. این ترکیب را باید با یک دست مبلمان کلاسیک و یک فرش اصیل ایرانی تصور کنید. تصاویر زیر نمونه‌هایی از کاربرد آرک در معماری داخلی فضای نشیمن خانه هستند.
در گذشته وجود المان‌هایی مثل حوضچه یا گلخانه در فضای نشیمن خانه‌ها رایج بود. امروزه نیز می‌توان این ایده‌های جذاب را مدرنیزه کرد و به عنوان نمونه جذاب دیگری از کاربرد آرک در معماری داخلی خانه‌ها به کار برد. استفاده از این المان‌ها به این شکل، بدون شک تجربه لذت‌بخش بودن در خانه‌ای اصیل و امروزی را با خود به همراه دارند. بازگشت به اصالت چالشی است که معماران برجسته‌ی ما امروزه به خوبی از پس آن برآمدند.
یکی دیگر از کاربردهای آرک در معماری داخلی استفاده از آن در طراحی درها و پنجره‌های داخلی است. برای این منظور ایده‌های بسیار جذابی وجود دارد. ما فکر می‌کنیم که استفاده از متریال‌های اصیلی مثل شیشه‌رنگی و چوب در ساخت در و پنجره به شکل منحنی و قوس‌دار، شما را به نقطه‌ی مطلوبی از زیبایی و حس اصالت می‌رساند.
آرک می‌تواند به خوبی برای فضای ورودی امروزی تعریف شود. استفاده از طاق‌های قوسی‌شکل در ورودی خانه‌ها به خوبی نقش دعوت‌کنندگی به فضا را ایفا می‌کنند. این نوع ورودی علاوه بر خانه‌های قدیمی در بسیاری از خانه‌ها و آپارتمان‌های امروزی نیز دیده می‌شوند. استفاده از آرک در راهرو ورودی خانه به خصوص در خانه‌هایی که از پرده‌های تزئینی در طراحی و دکوراسیون منزل‌شان استفاده می‌کنند بسیار چشم‌گیر و جذاب است.
علاوه بر موارد نامبرده در بالا، استفاده از آرک در سایر عناصر مورد استفاده در هوم‌دیزاین نیز کاربرد دارند. مثلا طراحی شومینه به صورت قوس‌دار، طراحی تاقچه‌های دکوراتیو به صورت منحنی، طراحی تی‌وی‌وال (TV Wall) به صورت آرک، طراحی سقف کناف به صورت منحنی و…
دیدن تصاویر زیر احتمالا به شما در ایده‌پردازی کمک می‌کنند.
ممکن است فکر کنید که کاربرد آرک در معماری داخلی به گذشته و یا تنها به سبک‌های سنتی محدود می‌شود. در حالی که اگر به عکس‌های این مقاله دقت کنید می‌بینید که اصلا اینطور نیست و این المان در بسیاری از دکوراسیون‌های امروزی نیز قابل استفاده است. اتفاقا چنین المانی تبدیل به یک ابزار کارامد شده تا در کنار مدرنیزه شدن حسی از اصالت و آرامش را نیز به همراه داشته باشد.
مطالب پیشنهادی مرتبط: