اگر ساکن شهر زیبای شیراز هستید و یا تا به حال به این شهر سفر کرده اید، بدون شک نام مسجد تاریخی نصیرالملک به گوشتان آشناست. مسجدی با معماری زیبا و بی نظیر که هر ساله میزبان هزاران گردشگر داخلی و خارجی است. به تعبیر بسیاری از مردم، زیباترین مسجد شیراز، مسجد نصیرالملک است که از دیرباز به دلیل معماری و ترکیب‌رنگ‌های به کار برده در ساختمان و شیشه‌ها و پنجره‌های ارسی آن شهرت خاصی یافته است. شیشه های رنگی به کار رفته در این مسجد باعث شده تا به آن مسجد صورتی ایران بگویند. همراه با چیدانه در 30 مردادماه روز جهانی مسجد با مسجد صورتی ایران بیشتر و بهتر آشنا شوید.
مسجد نصیرالملک شیراز یکی از معدود مساجد جهان است که طراحی داخلی چشمگیر آن با شیشه های رنگی، این مکان را به یک اثر هنری تحسین برانگیز تبدیل کرده است. نور آفتاب از شیشه های رنگی این مسجد بر روی نقش و نگار دیواره‌ها و طرح‌های روی آن منعکس شده و یا آنکه بر روی فرش های ایرانی کف مسجد می‌تابند. عبور نور خورشید از شیشه‌های رنگی و ترکیب رنگ آن ها باعث شده تا دنیایی از رنگ در مسجد نصیرالملک به وجود بیاید.
مسجد نصیر الملک در محله گود عربان شیراز که در قدیم به محله اسحق بیگ معروف بوده در جنوب خیابان لطفعلی خان زند، در نزدیکی شاه چراغ و در کوچه نصیر الملک قرار دارد. این بنای زیبا به میرزا حسن علی خان ملقب به نصیرالملک فرزند میرزا علی اکبر (قوام الملک شیرازی) نسبت داده می شود و به دستور او، که از اعیان و اشراف شیراز بود، ساخته شده است.
ساخت این مسجد 12 سال طول کشیده است. مسجد نصیرالملک هنر دست میرزا محمد حسن معمار و استاد محمدرضای کاشی پز از بزرگان دوران قاجار است. مرمت، حفظ و نگهداری این بنای باشکوه و ارزشمند با رعایت استانداردهای بین‌المللی مرمت آثار تاریخی از سال‌ها پیش توسط موقوفه نصیرالملک به تولیت آقای محمود قوام آغاز شده و همچنان ادامه دارد.
این مسجد از دیدگاه کاشی‌کاری، ارزنده‌ترین مسجد ایران و از دیدگاه ساختمان‌سازی و به ویژه کاشی‌کاری و مقرنس‌کاری بی‌مانند است. این مکان دارای مساحتی برابر با 2890 متر مربع و زیربنای 2216 متر مربع است.
برای رسیدن به صحن اصلی مسجد نصیرالملک، باید یک دالان 20 متری را پشت سر بگذارید. در دالان مسجد مدتی را نظاره گر طرح های زیبای حکاکی شده روی دیوار آن خواهید شد؛ این نقش ها شما را مسحور خود خواهند کرد. استفاده از کاشی های هفت رنگ و کاشی های گره چینی، زیبایی مسجد نصیرالملک را دوچندان جلوه می دهد. در حیاط مسجد، حوضی مستطیلی و بزرگ قرار دارد که از سنگ ساخته شده و قواره‌های سنگی در میانه آن قرار گرفته است. مسجد دارای دو ایوان در قسمت شمال و جنوبی است که درست روبروی هم قرار دارند. این دو ایوان با مقرنس های ظریف و طرح های اسلیمی تزئین شده اند.
زیباترین بخش مسجد نصیرالملک، ایوان مروارید است. این ایوان مسحورکننده که در شبستان شمالی قرار دارد، دارای بیشترین و زیباترین تزئینات مسجد است. استفاده از کاشی‌های تک رنگ فیروزه‌ای و ستون‌های سنگی حجاری شده که با نقش‌های هفت رنگ و با پیچ و تاب خاصی روی دیواره حکاکی شده، باعث شده تا این بخش از مسجد عنوان زیباترین بخش از نظر معماری و طرح‌های به کار رفته را به خودش اختصاص بدهد.
ایوان مروارید، در سال های دور به ایوان “پن کاسه" معروف بود ولی اکنون نام مروارید را به خود گرفته است و دلیل این نامگذاری تورفتگی ایجاد شده در طاق‌های صحن ایوان شمالی است. به حالت تورفتگی صدف که مروارید درون آن قرار می‌گیرد پن کاسه می گویند.
اگر تا به حال این بنای زیبا را از نزدیک ندیده اید، به شما پیشنهاد می کنم که دیدن مسجد رنگ ها را از دست ندهید و از زیبایی وصف نشدنی آن لذت ببرید. زیبایی نقاشی‌های پیچیده بر قوس‌ها و طاق‌ها هم در این مسجد دیدنی است. بر خلاف مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان که رنگ‌های غالب در آن آبی و کرم است، این مسجد به مسجد صورتی معروف است. چرا که از این رنگ استفاده‌ی بسیاری در کاشی‌های داخلی مسجد شده است. اگر چه با وجود تنوع رنگی بسیار، دور از انصاف است که تنها از این رنگ یاد شود. شیشه‌های رنگی در ساختار مسجد لطف و شکوه خاصی به بنا داده است. از طرفی نادر بودن چنین معماری‌ای بر ارزش زیبایی و عظمت این مسجد افزوده است.
مطالب بیشتر:
گردآوری شده در تحریریه چیدانه