گودال‌باغچه مهدوی، برگرفته از عناصر تاثیرگذار در شکل‌گیری یک خانه در بافت تاریخی یزد است. تجربه‌ای از عدم تکرار فرم‌های تاریخی، تغییرات فصول و دیگر تغییرات طبیعی در کالبد معماری و با در نظرگرفتن مسائل اجتماعی و اقلیمی که پدرام جعفر بیگی ماهرانه آن را طراحی کرده است. با چیدانه همراه باشید تا با هم به گوشه و کنار آن سری بزنیم.
در ابتدای این پروژه، فضاهای باز و فضاهای بیرونی طراحی شد و سپس، فضاهای بسته بر اساس دیاگرام‌ها و ارتباطات شکل گرفت. همان‌طور که شاید معماری تاریخی یزد نیز در جهت طراحی فضای باز حرکت کرده و در ادامه طراحی فضاهای بسته بر اساس آن، شکل گرفته است.
مسئله اول، ارتباط ورودی خانه‌های تاریخی با شریان شهری بود. ایجاد گشایش و عقب‌نشینی دیوارهای خانه و متصل‌شدن قسمتی از خانه به شریان در حال حرکت. که این مسئله با ایجاد پیرنشین‌ها، اهمیتی دوچندان در زمانه خود داشته است.
مطلب پیشنهادی: ساختمان مسکونی دریاگوشه در متل قو
الگوی شهری جدید، نماهای جنوبی را تبدیل به دیوارهای از ابتدا تا انتهای کوچه، با فرم‌ها و شکل‌های متفاوت کرده است. اما در این پروژه، تعریف ورودی جبهه‌ی جنوبی با عقب‌نشینی و ایجاد یک گشایش در شریان شهری، باعث شد خانه قسمتی از زمین خود را با شهر تقسیم کند. اگرچه که نمی‌توان موقعیت و قرارگیری زمین را در امکان ایجاد این پتانسیل انکار کرد.
مسئله‌ی دیگری که در بازدید از خانه‌های چهارصفه‌ی یزد مشاهده کردیم، استفاده از باد اصفهان به عنوان باد مطلوب بود؛ استفاده از یک دیوار بلند و ایجاد گشایشی فضایی برای جذب و تقسیم باد به فضاهای جانبی. قرارگیری زمین در مسیر حرکت باد اصفهان، سبب استفاده از این نوع زبان و ایجاد دیوار بلند در این مسیر و گشایش فضایی در ورودی جنوبی شد، بادی که پس از برخورد با دیواره خانه و گذر از فضای سبز (گل های شب‌بو)، تعیین‌کننده جانمایی اتاق خواب‌ها و بهارخواب‌ها شد.
در فضای نشیمن و پذیرایی که همیشه میزبان مهمانان در شب‌هنگام است، استفاده از نورگیر سقفی تامین‌کننده روشنایی فضا در طول روز است (همان‌طور که در معماری تاریخی، روشنایی بسیاری از فضاها از طریق سقف تامین می‌شده است) و اولویت بازشوها به فضاهایی داده شده است که مورد استفاده روزمره‌ی افراد خانواده است.
مطلب پیشنهادی: بازسازی خانه اتفاق، دفتر درک فضا
قرارگیری فضاها در نمای شمالی، با احتساب جانمایی گودال‌باغچه و حرکت خورشید، سبب شکل‌گیری فضاها و عملکردها شده است. ارتباط حیاط اصلی و حیاط گودال‌باغچه نیز، علاوه‌بر ایجاد بازشوها و ورودی‌ها، ارتباطی شفاف از جنس آب دارد. حرکتی که آرامش‌بخش و مطبوع‌کننده‌ی فضای گودال‌باغچه و تضمین‌کننده کیفیت زیست در این فضاست.
همچنین اضافه شدن اتاق کار صاحب‌خانه و یک نشیمن خصوصی در گودال‌باغچه، سبب پویایی این فضا و ایجاد تالار در حد فاصل فضای بسته و باز، سبب استفاده از این فضا در روزهای گرم تابستان شده و محور آب و درختان سبز باعث تلطیف این محیط خصوصی شده است.
ایجاد فضای گودال‌باغچه در حیاط خانه، علاوه بر عدم اشرافیت فضای خصوصی برای افراد خانه، فضایی شده است برای حضور خانواده در صبح، برای صرف صبحانه در تالار اصلی و فضایی برای گردهمایی شبانه مهمانان. مهمانانی که تجربه‌ی استفاده از فضای باز را تا به حال نداشته و مهمانی‌ها را جز در چهاردیواری با پرده‌های ضخیم تجربه نکرده‌اند، این‌بار در فضایی با حضور آب، درخت نارنج و دیگر تجربه‌های فضای باز، گرد هم می‌آیند.
مطلب پیشنهادی: طراحی معماری شهرک خصوصی “دو خانه – دو حیاط"
در ادامه می‌توانید تصاویر این پروژه برجسته را ببینید.
تصاویر نمای بیرونی و داخلی خانه مهدوی
پلان‌ها، دیاگرام، سکشن و غیره
اگر فضای زندگی شما همانند گودال باغچه مهدوی، خلاقانه است و یا فضایی یا سبک و سیاق خلاقانه را می‌شناسید، تورهای چیدانه مشتاق است از شما و فضای زندگی‌تان عکاسی کند و آن را به مخاطبان چیدانه نشان دهد. پس فضای زندگی خود را با ما به اشتراک بگذارید!
منبع | بازنویسی و انتشار: فهیمه مصدرالامور