یکی از پرکاربردترین و بهترین نماها در میان انواع نمای ساختمان، نمای سنگی است. سنگ نما از دید معماری و زیبائی، بنا را سنگین و دارای انسجام کرده و به ساختمان هویت معناداری می‌بخشد. یکی از دلایل اصلی محبوبیت نمای سنگی، استحکام و مقاومت آن در برای عوامل جوی و آلودگی‌های شهری است. نمای سنگ ساختمان قابل استفاده در انواع سبک‌های طراحی در داخل و خارج بنا است و می‌تواند به صورت تک متریالی و یا نمای سنگی ترکیبی ساختمان کاربرد داشته باشد. طراحی اصولی نمای ساختمان سنگی، نحوه‌ی اجرای آن و دقت در جزییات، از مواردی است که یک نمای سنگی را چشمگیر و خاص می‌کند. با چیدانه همراه باشید تا نکاتی را درباره‌ی نماهای سنگی و خصوصیات آنها با شما درمیان بگذاریم.
انواع نمای سنگی ساختمان از نمای سنگ ساده و شیک و بدون جزییات تا نماهای لوکس با ظاهری مجلل و باشکوه، با توجه به بودجه و سلیقه افراد قابل اجرا است و به عنوان نمای سنگی ساختمان مسکونی، نمای سنگی ساختمان ویلایی و یا نماهای سنگی اداری و تجاری کاربرد دارد. در ادامه به برخی از متداول‌ترین سبک‌هایی که در نمای سنگی کاربرد دارند، اشاره شده است؛
طرح نمای سنگی کلاسیک نمایی پر جزییات است و استفاده از ستون‌های بلند، نقش برجسته و المان‌های پر زرق و برق و لوکس به خصوص در نمای سنگ درب ورودی ساختمان و نمای ساختمان مسکونی از ویژگی‌های این سبک است. نمای رومی ساده نیز جزو طرح نمای سنگی کلاسیک محسوب می‌شود و هردوی اینها الهام گرفته از سبک معماری نئوکلاسیک است. در این سبک معمولا نمای سنگ تراورتن استفاده می‌شود چراکه نمای رومی ساده با سنگ تراورتن پس از سالیان دراز نیز ظاهر مجلل خود را حفظ می‌کند.
طرح نمای سنگی مدرن به معنای سادگی در فرم و اجرا است و باید از هرگونه تزیینات و پیچیدگی در این نما جلوگیری شود. در اجرای نمای سنگی مدرن از انواع سنگ نما ساده با هارمونی‌های خاص استفاده می‌شود و نمای سنگی ذغالی یکی از گزینه‌های مناسب برای این سبک است.
در نمای ساختمان سنگی برای انتخاب نوع سنگ علاوه بر جنس و شکل، نکات با اهمیتی وجود دارد که قبل از طراحی باید مورد توجه قرار گیرد. عوامل مهمی که در تعیین نوع سنگ نما تاثیرگذار هستند عبارتند از؛
انواع سنگ نما جنس‌های مختلفی دارد که استفاده از هر کدام آنها در نماهای سنگی زیبایی و جلوه‌ی منحصر به فردی به ساختمان می‌بخشد. انتخاب نوع جنس سنگ نما نیز به سبک طرح نمای سنگی و نظر کارفرما بستگی دارد و انواع آن عبارتست از:
برای آشنایی بیشتر با خصوصیات و ویژگی‌های هریک از انواع سنگ نما، مطلب بهترین سنگ نمای ساختمان را بخوانید.
یکی از سنگ‌هایی که هم در دکوراسیون داخلی و هم المان‌های دکوراتیو کاربرد دارد سنگ مرمر است. این سنگ آهکی به صورت یکدست و رگه‌دار در بازار موجود بوده و به واسطه مواد تشکیل‌دهنده آن در رنگ‌های بسیار متنوعی مثل سفید، سبز، زرد، عسلی، صورتی و خاکستری یافت می‌شود. سنگ مرمر در تزیینات دیواری، مجسمه و سردیس و سایر طرح‌های سه‌بعدی و آثار هنری و همچنین در تولید قاب آینه و کنسول، سینک روشویی، کاربرد دارد. سنگ گرانیت نیز به عنوان نمای سنگی ساده در دکوراسیون داخلی استفاده‌های زیادی دارد.
اگرچه در برخی موارد نمای سنگ تراورتن در اجرای نماهای مدرن نیز مشاهده شده است اما بیشترین کاربرد نمای سنگ تراورتن در اجرای نماهای کلاسیک ساختمانی و همچنین اجرای المان‌های سه‌بعدی نما، مجسمه‌ها و آب نماها است. تراورتن نوعی سنگ رسوبی- آهکی است که به دلیل وجود بافت متخلخل و حفره‌های سطحی، چسبندگی خوبی به ملات و دیوار دارد. سنگ تراورتن دارای رگه‌های رنگی است که اکسید آهن موجب تشکیل آنها شده است. درجه شفافیت سنگ تراورتن نیز از کدر تا شفاف با توجه به نحوه فرآوری متغیر است و در انواع ساییده، مات و یا آنتیک یافت می‌شود. رنگ‌های سفید، کرم و گردویی و قرمز بیشترین مصرف را در طراحی نما، لابی و محوطه‌سازی ساختمان دارد و هرچه رنگ سنگ تراورتن روشن‌تر باشد از مرغوبیت بیشتری برخوردار است.
سنگ ها با شکل ها و پرداخت های سطحی مختلف در نما به کار گرفته می شوند. انواع سنگ نما به صورت رودخانه‌ای و گرد شکل، کوهی یا تیزگوشه و لایه‌لایه یا تخته‌ای در طبیعت وجود دارد که با برش و پرداخت‌های مختلف، به شکل‌های متفاوتی از جمله سنگ قواره، سنگ نمای بادبر یا رگه‌ای یا مالون، سنگ نمای بادکوبه‌ای، سنگ چندنما یا تمام تراش، سنگ نمای چند وجهی، سنگ پلاک نمادر می‌آیند.
1) نوع سنگ انتخابی برای طرح نمای سنگی باید در دسترس باشد.
2) سطح سنگ نما باید صاف و یکدست، با طرح نمای سنگ مناسب، رنگ و رگه‌های مشخص باشد.
3) نمای ساختمان سنگی باید سال‌ها بدون تغییر رنگ و خراب شدن، مستحکم باقی بماند و در برابر نور خورشید مقاوم باشد.
4) نمای ساده سنگ باید دارای جذب آب در حد قابل قبول باشد تا نفوذ آب در زمستان منجر به یخ‌زدگی، ترک‌خوردگی و به مرور زمان فرسایش سنگ نما نشود.
5) نما سنگی ساختمان باید از زیبایی خاصی برخوردار باشد و به همین دلیل نباید ترک، لب پریدگی، شکستگی و شیار و حفره در سطح سنگ‌ها وجود داشته باشد.
6) در نمای ساختمان سنگ باید در برابر ضربه مقام شده باشد، برش کاری، صیقل‌پذیری و چکش کاری بر سطح آنها انجام شده و مقاومت خمشی و کششی بالایی داشته باشد.
7) سنگ مورد استفاده در نما سنگی باید خلل و فرج مناسبی داشته باشد تا ملاتی که برای چسباندن آن به دیوار استفاده می‌شود، به خوبی در آن نفوذ کرده و به دیوار بچسبد تا از خطر جدا شدن سنگ از دیوار و افتادن آن جلوگیری شود.
8) در شهرهای بزرگ به علت آلودگی هوا، باران‌ها بصورت اسیدی هستند و مقاومت سنگ نمای سنگ ساختمان در برابر عوامل مختلف و اسیدها جزو فاکتورهای مهم است تا دچار آسیب‌های جدی مثل هوازدگی و پوسیدگی نشود و در برابر عوامل طبیعی، تغییرات آب و هوایی و مشکلات محیطی مقاومت بالایی داشته باشد.
معمولا یک ساختمان با نمای سنگی توجه خریداران بیشتری را به خود جلب می‌کند و سریع‌تر از بقیه ساختمان‌ها به فروش می‌رسد. به طورکلی در رابطه با مزایای نماهای سنگی می‌توان موارد زیر را در نظر داشت؛
از معایب نماهای سنگی نیز می‌توان به وزن بالا، هزینه بالای اجرا، جرم‌پذیر بودن، کمرنگ شدن در اثر تابش نور خورشید، زمان‌بر بودن نصب سنگ‌ها و عدم چسبندگی بعضی سنگ های نما به ملات اشاره کرد. علاوه بر این نیز شرایط اقلیمی در اجرای نمای سنگی بسیار تاثیرگذار است و در دمای هوای کمتر از صفر امکان نصب سنگ وجود ندارد.
یکی از گزینه‌های مهم در انتخاب انواع طرح نمای سنگ ساختمان، رنگ سنگ نما است چراکه یک سنگ خوب و با رنگ مناسب می‌تواند یک ساختمان معمولی را به یک ساختمان لوکس و خاص تبدیل کند. انتخاب رنگ مناسب برای نمای سنگ ساختمان در درجه اول به سبک طراحی نما و شرایط اقلیمی منطقه بستگی دارد. برای مثال استفاده از نمای سنگ ساده به رنگ‌های روشن مناسب اقلیم‌های هوایی گرم و استوایی و طرح نمای سنگی تیره رنگ برای اقلیم‌های هوایی سرد و کوهستانی مناسب است. همچنین در نمای رومی ساده با سنگ تراورتن، رنگ‌های روشن مثل سفید، کرم و شیری کاربرد دارد.
در نمای سنگی ترکیبی ساختمان می‌توان نمای سنگی را به صورت ترکیبی با دیگر مصالح ساختمانی استفاده کرد که این نوع طراحی سنگ نما موردپسند بسیاری از طراحان و کارفرمایان است. نمای سنگی ترکیبی ساختمان با توجه به آب و هوای منطقه برای اکثر مناطق ایران قابل اجرا است و مصالحی که می‌توانند با نمای سنگی ساده ترکیب شوند عبارتند از:
با توجه به وزن بالای سنگ و خطر ریزش از ارتفاع در معابر باید در اجرای نمای سنگی ساختمان نکات ایمنی را رعایت شود. همچنین ممکن است نماهای سنگی در اثر نشست زمین و جابجایی ساختمان، انبساط و انقباض حرارتی و برودتی، لرزش ناشی از نیروی باد و زلزله و عدم چسبندگی مناسب به دیوار اصلی نما دچار ریزش شود و برای جلوگیری از این اتفاقات، توجه به نکات اجرای نمای سنگی ضروری است. بر این اساس بهتر است،
1) خاک حاصل از برش سنگ با فرز باید از پشت سنگ نما ساختمان کاملا شسته شود.
2) در پشت سنگ‌ها از دوغاب با سیمان زیاد استفاده شود و نباید از سیمان خشک روی دوغاب استفاده شود.
3) دوغاب پشت سنگ نما ساختمان باید به مدت دو الی سه روز آب پاشی شود.
4) برای پر کردن فضای دوغاب پشت سنگ نما ساختمان از نخاله استفاده نشود.
5) برای ملات پشت سنگ نما ساختمان جهت چسبندگی بالا باید از ماسه شسته استفاده شود.
6) بلافاصله بعد از خشک شدن ملات در اتمام کار هر قسمت یا چند ردیف سنگ، بَندکشی صورت گیرد.
7) برجسته کاری‌ها و ستون ها، باید با رابیتس‌کاری و اسکوپ کار شود.
8) سیم اسکوپ باید گالوانیزه باشد و به طور سرتاسری در طول یک سنگ اجرا نشود.
9) تمام سنگ‌های گرانیت و مرمریت نمای ساختمان باید اسکوپ شوند و برای سنگ تراورتن در جایی که سنگ‌ها در هم قفل و بست نشده و پیوسته نیستند حتما از اسکوپ استفاده شود.
10) شاقول بودن سنگ‌ها در زمان سنگ کاری باید کنترل شود.
11) از اتصال سنگ‌ها و قطعات بر روی هم با چسب سنگ خودداری شود.
12) در هوای سرد و شرایطی که امکان یخ زدن آب وجود دارد باید عملیات اجرا به طور کامل متوقف شود.
اجرای نمای سنگی ساختمان به دو روش صورت می‌پذیرد که هر یک نحوه‌ی نصب و ابزار نگهدارنده‌ی متفاوتی دارند.
1) روش ملاتی در اجرای نمای سنگی: در این روش که از مرسوم‌ترین و پرطرفدارترین روش‌های اجرایی است، برای نصب سنگ بر روی سازه‌ی اصلی نما از ملات استفاده می‌شود. این روش اجرایی خود به شش روش ملاتی با اسکوپ، اسکوپ با سیم گالوانیزه، استفاده از اسکوپ کششی، استفاده از اسکوپ آماده یا چنگک اسکوپ، مهار سنگ به وسیله پیچ و رول پلاک و مهار سنگ پلاک با چسبانده لقمه سنگی، تقسیم می‌شود که در زیرسازی و نحوه‌ی اتصال با هم متفاوت هستند.
2) روش خشک در اجرای نمای سنگی: در این روش که از به‌روزترین روش‌های اجرایی است از ملات استفاده نمی‌شود و کلیه اتصالات به صورت مکانیکی انجام می‌شود. روش خشک با کمترین پرتی مصالح، از سرعت اجرایی بالاتری نسبت به روش ملاتی برخوردار است.
مطلب مرتبط: نمای خشک چیست؟ معرفی انواع نمای خشک ساختمان
طرح نمای سنگی ساختمان از نظر قیمت جز نماهای مقاوم و با دوام و پرهزینه است و انواع نمای سنگی ساختمان با توجه به جنس سنگ نما و عملیاتی که روی آن ایجاد شده قیمت‌های متفاوتی دارد. لازم به ذکر است که سنگ گرانیت و سنگ مرمر از سنگ‌های گران‌قیمت هستند و در تعیین قیمت سنگ نما، رگه‌های موجود در سنگ‌ها نیز تاثیرگذار است. اما توجه داشته باشید که اگر رگه‌های موجود در سنگ باعث سست شدن اتصالات در آن قسمت شود، سنگ قیمت کمتری دارد! در حالت کلی از عوامل متعددی که در تعیین قیمت نمای ساختمان سنگی موثر هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
در انتهای این مبحث از چیدانه لازم است یک بار دیگر اشاره کنیم که اجرای اصولی و دقیق نمای سنگی ساختمان تاثیر بسیاری در زیبایی ظاهری و دوام و ماندگاری آن دارد؛ زیرا اگر نماسازی توسط افراد غیرمتخصص انجام شود بعد از مدتی ممکن است سنگ از بدنه جدا شود. به همین دلیل پس از شناخت انواع سنگ نما و مزایا و معایب نماهای سنگی، نکات و روش‌های اجرای نمای سنگی بسیار حائز اهمیت است.
"شما می‌توانید برای مشاوره و اجرای نمای سنگی مدنظرتان از اهالی فن چیدانه کمک بگیرید.“
مطلب مرتبط: