همیشه در طراحی یک بنا آنچه که در نگاه اول حائز اهمیت است، توجه به معماری بومی و اصیل هر کشور می باشد، اینکه به توان یک بنا به سبک مدرن را هر چند اندک در تلفیق با معماری قدیمی و سنتی طراحی کرد، چالشی است که تنها معماران برجسته از عهده ی آن برمی آیند، همانند ساختمان اداری شاه کرم از دفتر معماری هوبا دیزاین به معماری هومن بالازاده که به خوبی توانسته این چالش را در طراحی خود حل کند، با چیدانه همراه باشید تا با هم به گوشه و کنار آن سری بزنیم.
ساختمان اداری-تجاری شاه کرم، واقع در کرج، پروژه ای است که توسط هومن بالازاده در سال 1386 طراحی شد؛ ساختمانی با عرض کم و ارتفاعی معادل 14 طبقه که نمایی باریک و مرتفع دارد. رویکرد طراح، برای برون رفت از این محدودیت و خلق اثری نوآورانه که ساختمانش را به یک اثری هنری تبدیل کند، موضوعی است قابل تأمل؛ ترکیب حجمی متناسب، مطلوبی است که بالازاده، با تقسیم کل نما به دو بخش اصلی در طول و کاهش تأثیر کشیدگی ساختمان، به آن دست یافته است؛ نمایی که توانسته از این طریق، تفکیک کاربری های مختلف اداری و تجاری را در بنا از هم تمییز دهد.
ایده‌ی پنجره های پروژه از طرح پنجره های سنتی ایرانی (اُرسی) گرفته شد که در آن ماژول‌های رنگی کوچک شیشه‌ای، هم شدت نور داخل را کنترل می‌کند و هم تاثیر رنگین از نور و سایه در فضای داخلی به‌وجود می‌آورد. با تنظیم نسبت ترکیب حجم، از آن‌جا که ساختمان پهنای اندکی در مقایسه با ارتفاع‌اش دارد، کل مجموعه به دو بخش عمده در عرض و ارتفاع تقسیم شد تا واحدهای اداری – تجاری در نمای اصلی از طریق بخش‌بندی کلیِ ورودی اصلی تعریف شود. در مرحله بعدی، بافتی بر نمای شفاف اصلی براساس مفهوم بسط هندسی طراحی گشت که در آن یک ماژول پایه‌ای برای شکل‌گیری کل مجموعه وجود دارد.
هرچند این ساختمان 16 طبقه‌ای بین دو بلوک شهری دیگر واقع شده است، اما نقش معماری آن به‌عنوان یک ساختمان اداری مدرن، به‌صورت فرهنگی جاسازی شده است تا هویت ایرانی را در قالبی مدرن توضیح دهد.در رابطه با دماغه (Cape) شهری به‌عنوان دیگر عامل برجسته طرح، یک نمای متغیر وابسته به لحظات مختلف نورپردازی در شب و روز ایجاد شد، درحالی که استفاده از بافت‌های شفاف و نیمه‌شفاف بر نمای شیشه‌ای، کیفیت‌های مختلفی از بازتاب نور خورشید و زوایا را خلق نمود. هم‌چنین استفاده از سیستم نورپردازی مصنوعی که در هماهنگی با مفهموم حجم‌سنجی نماست بر چشم‌اندازهای شهری پویا تاکید دارد. بنابراین، درصورتی‌که کارکرد اداری فعال نیست، نورپردازی شب براساس ماهیت 3 بعدی نما به حفظ پویایی دماغه شهری کمک نموده، حس پویایی را جای‌گزین حس خنثی معماری می‌کند.
نکته دیگر در رابطه با این پروژه، شکل‌دهی یک فضای فرهنگی ایرانی بود تا ساکنان احساس کنند در فضای طبیعی خود هستند، فضایی که در آن فرد فضای داخلی را با تاثیر سایه‌ها و بازتاب رنگ فیروزه‌ای ماژول‌های نصب شده بر نما تجربه می‌کند. این تاثیر حتی اگر پرده‌های نیمه‌شفاف پایین باشند هم حس می‌شود.
ساختمان جنوبی بود و نمای خارجی اصلی از دو لایه شفاف تشکیل می‌شود که اولی از ماژول‌های مستطیلی مشابهی درست گردیده که از طریق میله‌های فلزی کوچک بر لایه دوم که پنجره‌های اصلی را شامل می‌شود، نصب شده است. پوسته‌ی جلو، ماژول‌های شیشه‌ایِ 30*30 به رنگ آبی آسمانی است که از معماری سنتی ایرانی الهام گرفته شده و نه‌تنها تاثیر رنگین بر سایه‌ها و فضای داخلی می‌گذارد بلکه پیش از عبور نور شدید جنوبی خورشید از سایه‌بان‌های بزرگ شیشه‌ای نما، سپری در برابر نور و گرما می‌سازد. در پشتیبانی از سایه‌های طراحی پیمانه‌ای (ماژولار) که در فضای داخلی گسترده شده است، لایه دوم از پنجره‌های دولعابه، با کمک گرفتن از طراحی شن و ماسه‌ای بر وجه داخلی ورقه‌های شیشه‌ای، همان حرکت پیمانه‌ای را تکرار می‌کند.درکل، هدف اصلی از انتخاب این ترکیب مواد و مصالح برای سطح خارجی پاسخ به شرایط آب‌و‌هوایی پروژه بود به‌گونه‌ای که دمای نور را تا 40% کاهش دهد. میزان باقی‌مانده نیز با کمک از شیشه‌های انرژی خورشیدی مسدود می‌شود.
زمین 5/13 متر پهنا و 20 متر طول داشت. ساختمان در 16 طبقه ساخته شد که دو طبقه زیرین آن به اتاق‌های سرویس و مکانیکی، طبقه‌ی هم‌کف و اول فضای تجاری و 12 طبقه‌ی فوقانی به واحدهای اداری اختصاص یافت. با توجه به قوانین شهرداری و تسهیلات عمومی پیرامون، نیازی یه ایجاد پارکینگ اختصاصی برای این پروژه نبود.حین طراحی طرح، کارفرما در نظر داشت تا انواع مختلفی از واحدهای اداری با متراژ 50 مترمربع و 120 مترمربع داشته باشد. این استراتژی، هر طبقه را به دو تا چهار واحد تقسیم نمود. این واحدها به‌گونه‌ای پویا طراحی شدندکه به کاربر اجازه می‌دهد احساس راحتی در رابطه با کارکردهای اداری مطلوب خود داشته باشد بدون آن‌که نیاز به تغییر عمده در فضاهای داخلی باشد.
جذب نور طبیعی داخل فضاهای داخلی میانی از پنجرهای اصلی شمالی و جنوبی یکی از اهداف اصلی در طراحی داخلی بود. مجموعه‌ای از پارتیشن های هطی شفاف و نیمه‌شفاف ساخته شده از آجرهای شیشه‌ای به موازات پنجره‌های شفاف اصلی نصب شد تا نه‌تنها بین نماهای داخلی و خارجی وحدت ایجاد نماید بلکه بخش عمده‌ای از نورپردازی داخلی را از منابع طبیعی فراهم آورد.
مطالب پیشنهادی دیگر از دفتر معماری هوبا دیزاین در چیدانه: