تفکیک زباله خانگی: کرونا باعث شده که ساعات بیشتری در خانه باشیم. این ماندن در خانه از طرفی آلودگی شهری را کاهش داده اما از طرف دیگر تا اندازه‌ای با تولید بیشتر زباله‌های خانگی همراه است. در این مقاله می‌خواهیم به مسئله تفکیک زباله و تولید زباله کمتر بپردازیم. اینکه چگونه می‌توانیم به یک انسان بدون زباله تبدیل شویم؟ به نظر شما این امکانپذیر است؟
این خیلی خوب است که به دنبال راهکار برای زندگی بدون زباله هستید. برای تبدیل شدن به یک انسان بی‌زباله ایده‌آل‌ترین روش تولید هر چه کمتر زباله و استفاده از راه‌های جایگزین و پاکیزه است. اما در همین ابتدای راه با همین اندازه تولید زباله نیز می‌توان کارهای موثری انجام داد. پیشنهاد می‌کنیم که اگر تا به حال برای مدیریت زباله‌هایتان اقدامی نکرده‌اید تا آشنایی کامل با این حوزه از تفکیک زباله خانگی شروع کنید. سعی کنید در خانه به هیچ عنوان نگذارید زباله های خشک وارد سطل زباله‌های تر شوند.
چرا؟
چون از یک سو شیرابه‌هایی که از زباله‌ی تر خارج می‌شود باعث عفونی و آلوده شدن زباله‌های خشک شده و ارزش بازیافتشان را کم می‌کند.
و از سویی دیگر زباله‌های تر نیز چون وارد فرآیند کمپوست می‌شوند اگر با زباله‌های خشک همراه باشند کمپوست مرغوبی بدست نمی‌آید.
می‌بینید که همین یک قدم به عنوان اولین قدم نیز تاثیر بسیار زیادی بر نتیجه دارد و با این کار آسیب کمتری به محیط زیست وارد می‌شود.
زباله های خانگی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
دسته اول زباله‌های تر یا اورگانیک است که قابل تجزیه و تبدیل به کود طبیعی (کامپوست) می‌باشد. شرایبه که یکی از معضلات اصلی زباله‌های شهری به حساب می‌آید از زباله‌های تر خارج می‌شود. مهم‌ترین کاری که ما می‌توانیم در کم کردن شیرابه داشته باشیم گرفتن آب و مایعات از زباله های تر خانه است. برای اینکار می‌توانید مایعات داخل بطری‌‌ها را قبل از دور انداختن خالی کنیم و یا مثلا پسماند غذاهای آبدار را ابتدا از طریق سبد سینک آبگیری کرده و بعد در سطل زباله بریزیم.
پیشنهاد می‌کنیم اگر می‌خواهید در این خصوص باز هم بیشتر بدانید حتما درباره این سرچ کنید که اصلا چرا باید زباله‌های تر را کامپوست کنیم و چه اشکالی دارد اگر آن‌ها نیز با بقیه‌ی زباله‌های شهری در خاکچال‌ها دفن شوند؟
دسته دوم زباله‌های خشک قابل بازیافتاند و دسته سوم نیز زباله های خشک بازیافت ناپذیر هستند.
لیست کامل زباله‌های خشک شامل هر وسیله‌ای ساخته شده از متریال‌های زیر است:
شناختن زباله ها وشتخیص آن‌ها از هم اولین و مهم ترین گام در راستای تفکیک زباله خانگی است.
برای اینکار باید حواسمان باشد که پیرو مصرف‌گرایی نباشیم. این یعنی حواسمان به نیازهایمان و اینکه چطور آن‌ها را برطرف می‌کنیم باشد. این اولین و مهم‌ترین راهکار برای زندگی بدون زباله است.
خیلی ساده بگوییم:
بهتر است برای رفع نیازهایمان در صورت امکان قرض بگیریم یا معاوضه کنیم، اگر می‌توانیم چیزهایی که داریم را بازمصرف کنیم یا تغییر کاربری بدهیم و یا خودمان درست‌شان کنیم.
همه‌ی اینها بعنی تا می‌توانیم نباید چیز جدید بخریم! چه برسد به چیزهای یکبار مصرف!
آیا تا به حال به کلمه‌ی «یکبارمصرف» توجه کرده‌اید؟ اینکه چه توجیهی وجود دارد که برای تولید، بسته‌بندی، حمل و نقل و فروش یک محصول کلی انرژی، نفر، ساعت کار، منابع (آب، برق، مواد اولیه) و… مصرف شود و بعد از اینکه محصول به دست مصرف‌کننده رسید خیلی زود دور انداخته شود؟
یا به اینکه بعد از دور انداخته شدن کجا میرود و چه اتفاقی می‌افتد و چقدر انرژی و منابع صرف آن می‌شود؟
شاید هم وقت خرید ظروف و وسایل یه بار مصرف دلتان به بازیافت گرم باشد و احساس عذاب وجدان نداشته باشید. اگر اینطور است احتمالا چیز زیادی درباره بازیافت نمی‌دانید!
زباله‌های پلاستیکی جزء بیشترین زباله‌های تولید شده توسط بشر هستند که تقریبا تجزیه‌پذیر نیستند. اما گاهی دلمان به بازیافت‌پذیر بودنشان خوش است و بازیافت را به عنوان یک راهکار برای زندگی بدون زباله پذیرفته‌ایم. ولی توجه داشته باشید که:
پس مهم است بازیافت را یک راهکار برای زندگی بدون زباله ندانیم و فکر نکنیم اگر چیزی را در بازیافت انداختیم یعنی به چرخه اصلی برگردانده شده و با خیال راحت به سراغ محصول بعدی برویم!
حتی شاید برایتان جالب باشد بدانید که بسیاری از محصولاتی که ما فکر می‌کنیم بازیافتی هستند در عمل بازیافت نمی‌شوند. چرا؟ معمولا چون بازیافت آن‌ها بسیار هزینه‌بر است.
به عنوان مثال آیا فکر می‌کنید که بسته‌بندی چیپس قابل بازیافت است؟ یا همین لیوان‌های کاغذی که معمولا -با افتخار و ژست دوست‌دار محیطزیست بودن- به جای لیوان‌های پلاستیکی استفاده می‌کنید؟ فویل‌های آلومینیومی چطور؟
پاسخ این است که در اکثر شهرها و کشورهای دنیا قابل بازیافت نیستند!
چرا بسته‌بندی‌های براق (شبیه زرورق) مشابه بسته‌بندی چیپس و بعضی شکلات‌ها قابل بازیافت نیستند؟ چون این بسته‌ها از ترکیب پلاستیک، فویل و کاغذ که بهم پِرِس شده‌اند ساخته می‌شوند و جدا کردن این لایه‌ها از هم در فرآیند بازیافت عملا غیر ممکن و یا بسیار هزینه‌بر است.
حتی لیوان‌های کاغذی نیز اغلب در داخلشان یک لایه نازک پلاستیکی وجود دارد.
در مورد فویل‌های آلومینیومی اما قضیه کمی متفاوت است. این فویل‌ها در واقع قابلیت بازیافت دارند اما چون اغلب آلوده به مواد غذایی هستند باید در فرآیند بازیافت شسته و تمیز شوند تا بقیه اقلام داخل دستگاه‌های بازیافت را آلوده نکنند. و اینکار معمولا صرفه اقتصادی ندارد.
همچنان به نظر می‌رسد که بهترین و تنها راه ممکن تولید کمتر زباله است و روی بازیافت نمی‌توان به عنوان یک راهکار برای زندگی بدون زباله حساب کرد!
دستمال کاغذی استفاده شده به دلیل آلودگی قابل بازیافت نبوده و به همراه دستمال حوله‌ای و دستمال توالت همگی جزء زباله‌های تر به حساب می‌آیند.
حالا چرا دستمال استفاده شده قابل بازیافت نیست؟
چون محصولاتی مثل دستمال کاغذی و یا دستمال توالت معمولا آلوده به مواد غذایی، روغن یا مایعات بدن انسان هستند و اگر با مواد بازیافتی مخلوط شوند می‌توانند آن‌ها را نیز آلوده کنند.
از طرفی بسیاری از این دستمال‌ها خود از کاغذهای بازیافتی درست شده‌اند و چون در هر بار فرآیند بازیافت، الیاف این کاغذها کوتاه‌تر می‌شود عملا بعد از چندبار بازیافت دیگر قابل بازیافت نیستند.
کار آموزبی زباله یک پیج بسیار مفید محیط زیستی در اینستاگرام است. در ادامه توصیه‌های کارآموز بی‌زباله را از پیج شخصی‌شان نقل می‌کنیم که به نظر می‌رسد بسیار راه‌گشاست:
«من یک کارآموز بی‌زباله هسم. این یعنی دارم یاد می‌گیرم چطور میزان تولید زباله‌م رو کم کنم، چه زباله‌ی خشک، چه زباله‌ی تر.
این لیست تغییراتیه که در یک ماه گذشته در زندگیم دادم:
1. در این یک ماه برای خرید میوه و سبزیجات هیچ کیسه نایلونی جدیدی نگرفته‌ام. از کیسه‌های نایلون قبلی استفاده کرده‌ام یا میوه‌ها را بدون پلاستیک داخل ساک پارچه‌ای ریخته‌ام.
2. فلاسک‌شخصی‌ام را همیشه همراهم داشته‌ام و در این مدت برای خرید قهوه هیچ لیوان یکبارمصرفی نگرفته‌ام.
3. برای نوشیدن آب، قمقمه یا لیوان همراهم برده‌ام و در این مدت هیچ بطری آب‌معدنی‌ای نخریده‌ام.
4. با خرید نان از نانوایی‌های محلی به جای فروشگاه‌های زنجیره‌ای، کیسه‌ی پلاستیک نان را حذف کرده‌ام.
5. در یک ماه گذشته هیچ تنقلاتی که بسته‌بندی داشته باشد (چیپس، پفک، شکلات،…) نخریده‌ام. با خرید تنقلات و آجیل به صورت باز و فله‌ای بسته‌بندی غیرقابل‌بازیافت تنقلات را حذف کرده‌ام.
6. هنگام سفارش نوشیدنی سرد در کافه‌ها و رستوران‌ها گفته‌ام «لطفاً نی نذارید»
7. با استفاده از ظروف شیشه‌ای برای فریز کردن گوشت و کیسه‌ی پارچه‌ای برای نان، در یک ماه گذشته هیچ کیسه فریزری استفاده نکرده‌ام.
8. زباله‌های خشک را از زباله‌های تر تفکیک کرده‌ام.
9. تحقیق کرده‌ام که در محل زندگی‌ام زباله‌های خشک را باید چطور و کجا تحویل بدم.
10. یکبار زباله‌های خشک دو هفته‌ام را چیده‌ام و یادداشت کرده‌ام که چه زباله‌هایی تولید می‌کنم.
در آینده‌ی نزدیک تصمیم دارم این تغییرات را در سبک زندگیم ایجاد کنم:
1. شیر شیشه‌ای به جای مقوایی
2. خرید پنیر به صورت باز به جای بسته‌بندی پلاستیکی
3. درست کردن ماست خانگی (بعد از انجام مورد یک)
4. دوختن یا خرید کیسه‌های پارچه‌ای کوچک در سایزهای مختلف برای خرید میوه، سبزیجات، تنقلات و نان
قدم اول در ایجاد هر تغییری آگاهی‌بخشی‌ست»
چیدانه به شما توصیه می‌کند که برای کسب اطلاعات بیشتر درباره روش های تفکیک زباله خانگی و زندگیبدونزباله حتما و حتما از اطلاعات مفید پیج کارآموز بی‌زباله در اینستاگرام استفاده کنید.
توجه داشته باشید که قوانین بازیافت، کشور به کشور و شهر به شهر بسته به زیرساخت‌های شهری متفاوت است. از این رو شهرداری اکثر شهرهای دنیا در راستای آشنایی و کمک به تفکیک زباله خانگی معمولا لیست کاملی از چیزهای بازیافتی و چیزهایی که به خاکچال می‌روند ارائه می‌دهد.
در کشورمان ایران شهرداری‌های خیلی از شهرها امکانات جمع‌‌آوری زباله‌های خشک را هم درب منزل و هم در غرفه‌های بازیافت فراهم کرده‌اند. می‌توانید از طریق تماس با شهرداری شهرتان از امکانات ارائه شده برای تحویل زباله‌ی خشک در محل سکونت‌تان مطلع شوید.
اگر هم ساکن تهران هستید علاوه بر غرفه‌های بازیافت، بسته به موقعیتتان می‌توانید هم از اپ‌های مربوطه استفاده کنید و هم از طریق تماس با سامانه 137 اقدام به ثبت درخواست برای تحویل زباله‌های خشک نمایید.
اگر برایتان جالب بود حتما وقت بگذارید و درباره اپلیکیشن‌های بازیافت جستجو کنید.
تو مگو همه به جنگ‌اند و ز صلح من چه آید / تو یکی نه‌ای هزاری تو چراغ خود برافروز