مدرنیته و غرب‌زدگی در بسیاری از فیلم‌های سال‌های اخیر سینمای ایران بیش از پیش به چشم می‌آیند. همین موضوع سبب گشته که فیلم‌های ساده‌تر با دکوراسیون معمولی ایرانی خاص‌تر جلوه کرده و نظر مخاطب را بیشتر به خود جلب کند. فیلم زیبای «اینجا بدون من» یکی از زیباترین و محبوب‌ترین فیلم‌های بک دهه گذشته به حساب می‌آید که یکی از اصلی‌ترین دلایل محبوبیت آن، سادگی دلنشین و طراحی صحنه زیبای آن است. در فیلم دکور این هفته به سراغ این فیلم محبوب رفته ایم تا به خواسته ی شما به طراحی صحنه زیبای آن بپردازیم.
فیلم سینمایی اینجا بدون من، فیلم بلندی به نویسندگی و کارگردانی بهرام توکلی می‌باشد که از نمایشنامه‌ای به نام «باغ وحش شیشه ای» اقتباس شده است. این فیلم در سال 1389 تولید شده و در سال 1390 اکران گشت. در همان زمان نیز تیم بازیگری و کارگردانی آن مورد استقبال منتقدان ایرانی و غیر ایرانی قرار گرفتند. طراحی صحنه این فیلم شاید در نگاه اول ساده و معمولی به نظر برسد، اما حرف‌های زیادی پشت این دکوراسیون ساده وجود دارد. به همین خاطر نیز تصمیم گرفتیم که در فیلم دکور این هفته به بررسی آن بپردازیم.
خلاصه داستان: مادری (با بازی فاطمه معتمد آریا) به همراه پسر و دختر خود زندگی ساده و بی آلایشی دارد. یلدا، دختر خانواده(با بازی نگار جواهریان)، معلول است و احسان، پسر خانواده(با بازی صابرابر)، رویای نویسنده شدن را در سر میپروارند. زندگی یکنواخت این خانواده سه نفره با ورود رضا، دوست احسان(با بازی پارسا پیروزفر)، رنگ تازه‌ای به خود می‌گیرد و زندگی تمام اعضای خانواده، به خصوص یلدا را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
اسباب و وسایل منزل با تمام کفیت و عمر طولانی خود، از تیر گذشت زمان به دور نمی‌مانند و بالاخره روزی کهنه و نخ نما می‌شوند. کاناپه‌ی احتمالا شیری رنگ که در گذر زمان رنگ باختگی‌ها و تغییرهایی را از سر گذرانده همراه با میز چوبی رنگی رو به روی آن به چشم می‌خورد. رنگ رو میزی میز غذاخوری با رنگ کاناپه ی کهنه ست شده است تا به وجود کاناپه ضرورت بخشد.
کاناپه بنظر کارایی خود را از دست داده ولی در اکثر سکانس‌های فیلم با تمام بی رنگی و کهنگی‌اش حضور دارد. مادر خانواده مانند اکثر خانم‌های روی کره زمین، به تک تک اجزای خانه اش توجه میکند و هر بار که به خانه بازمی‌گردد خانه‌اش را از دید یک مهمان مورد بررسی قرار می‌دهد تا ایرادهایش را کشف کند.
کاناپه جدیدی که مادر بعد از چند شیفت اضافه کاری و پول قرض کردن به مناسبت مهمان خود می‌خرد از نظر رنگ و ظاهر تفاوت چندانی با کاناپه کهنه ندارد و حتی دقیقا در همان جایی که کاناپه ی قبلی بود جا خوش میکند، اما تاثیر آن در ذهن مادر قابل قیاس با کاناپه کهنه قبلی نیست.
از این مطلب فیلم دکور نیز غافل نشوید: طراحی صحنه فیلم آتش بس 2؛ دکوراسیونی مدرن و به دور از سنت‌ها
در خانه‌هایی با دکوراسیون لوکس‌تر، طاقچه‌ها بیشتر محل خودنمایی مجسمه‌ها و اجسام تزئینی هستند، اما در خانه‌های ایرانی طاقچه آلبومی از خاطرات قدیمی نیز به حساب می‌آید و صرفا مکانی برای چیدن وسایل تزیینی نیست. البته طاقچه‌های ایرانی را می‌توانیم یکی از عناصر اصلی معماری‌های قدیمی ایرانی بدانیم و کمتر پیش می‌آید که با این المان در خانه‌های مدرن با معماری‌های امروزی مواجه شویم.
طاقچه خانه فریده(مادر خانواده)، از نظم خاصی پیروی نمی‌کند و تقارن حساب شده‌ای ندارد اما با این حال نوعی از یکپارچگی در آن به چشم می‌خورد که شلوغی آن چندان زننده به نظر نمی‌رسد.
قرآنی که در نقطه وسط طاقچه قرار دارد مثل خط تقارنی طاقچه را به دو قسمت تقسیم میکند و امضایی به ایرانی بودن و معتقد بودن اعضای خانواده این خانه می‌زند. قاب عکس‌های هر دو طرف چوبی و ساده هستند و عکس‌های سیاه و سفید خبر از روزهای گذشته می‌دهند. استفاده از عکس‌های افراد خاص در قسمت‌های مختلف خانه می‌تواند حالتی انحصاری به دکوراسیون خانه‌ها ببخشد. به همین خاطر نیز از زمان‌های قدیم از عکس‌ها به عنوان بخشی از دکوراسیون استفاده می‌شود.
یک ساعت کوکی خاک گرفته در پایین طاقچه به چشم می‌آید که از کنار عکس‌ها دور است تا شاید بتواند گذر زمان را پنهان کند. ساعت‌های کوکی را نمی‌توانیم از عناصر تاثیرگذار بر دکوراسیون بدانیم، اما از زمان‌های گذشته از این نوع ساعت‌ها روی طاقچه‌ها استفاده می‌شد.
از بررسی دکوراسیون فیلم حوض نقاشی نیز غافل نشوید: طراحی صحنه فیلم «حوض نقاشی»؛ سادگی و عشق در دکوراسیون
وظیفه گرم کردن خانه بر عهده بخاری دودکشداری است که کج خانه و نزدیک پنجره قرار دارد. این بخاری تیره ترین رنگ را بین تمام اجزای خانه دارد، که این تیرگی در کنار پرده‌های سفید، فرش‌های روشن، دیوارهای سفید بیشتر نیز به چشم می‌آید.
شیشه بخاری ترک خورده و شکسته است که مانند اکثر اسباب خانه قدیمی بودن آن را به رخ می‌کشد و تا حدی نشان می‌دهد که این خانواده از لحاظ اقتصادی در سطح نسبتا پایینی قرار دارند. روی کار آمدن شوفاژها و سیستم‌های گرمایشی دیگر، بخاری‌های دودکشدار کمتر در دکوراسیون‌ها دیده شدند و از آن بیشتر در خانه‌های قدیمی که از سیستم‌های گرمایشی جدید بی‌بهره بوده‌اند، استفاده می‌شود.
جدا از گرم کردن سقف و دیوارها و جدا از گرم کردن اعضای خانواده، بخاری کهنه و شکسته خانه، وظیفه‌ی گرم نگه داشتن کتری سفید رنگ فلزی را نیز به عهده دارد تا در روزهای سرد، چای داغ همیشه در دسترس باشد و روح و جسم اعضای خانه را گرم کند.
اتاق تک دختر خانواده بر خلاف سایر دخترهای جوان هم سن و سال خود خیلی رنگارنگ و دخترانه نیست. پرده پنجره‌ی کنار تخت اتاق یلدا فانتزی و پر نقش و نگار نیست و فقط پرده ی تک رنگ سفیدی است که جلوی تابیدن نور خورشید را به چشمانش وقتی که خواب است می‌گیرد.
رو تختی رنگ آنچنان شادی ندارد اما نسبت به فرش و پرده ی اتاق او نقش و نگار بیشتری دارد. اما چیزی که باعث می‌شود دختری به سن و سال او با این اتاق ساده و بی رنگ کنار بیاید چیزی است که شاید در اتاق کمتر دختری پیدا شود. آن هم باغ وحش شیشه‌ای اوست که روی طاقچه اتاقش به چشم می‌خورد.
مجسمه‌های شیشه‌ای یلدا با نظم و ترتیب خاصی، از این سو تا آن سوی طاقچه را پر کرده‌اند و صف کشیده و نور خورشید و نور چراغ مطالعه یلدا را بازتاب می‌کنند. این مجسمه‌های شیشه‌ای تاثیر چشمگیری بر شکلگیری شخصیت یلدای فیلم داشته‌اند. یلدایی که به جای اهمیت دادن به دکوراسیون اتاق خواب خود و یا حتی اهمیت دادن به ظاهر خود، مدام به فکر تمیز کردن این مجسمه‌ها و معاشرت با آن‌هاست. باغ وحش شیشه‌ای یلدا همراه با گلدان‌های کوچکش زندگی را به اتاق هدیه می‌دهد هرچند که این زندگی با رنگ و لعاب خاصی همراه نباشد.
کابینت را می‌توانیم یکی از عناصر اصلی تمام آشپزخانه‌های ایرانی و غیر ایرانی بدانیم. این در حالی است که آشپزخانه فریده، از کمبود کابینت رنج می‌برد برای همین اکثر وسایل به شکل تنگاتنگی کنار هم چیده شده‌اند.
دیوارهای آشپزخانه آجری است و مثل باقی دیوارهای خانه سفید رنگ و تمیز نیست. یخچال تک در سفید رنگ، خودش را در گوشه آشپزخانه به سختی جا کرده است و فضای آشپزخانه را از چیزی که هست نیز کوچکتر نشان می‌دهد. هیچ یک از لوازمی که در آشپزخانه قرار گرفته‌اند، بویی از مدرنیته نبرده‌اند و همگی لوازمی هستند که شاید مادر در زمان عروسی، به عنوان جهیزیه، با خود به این خانه آورده است.
گلدان‌ها و بشقاب‌های تزئینی که به دیوارهای آشپزخانه آویزان هستند محیط را از بی رنگی خارج کرده اما به شلوغی فضا افزوده‌اند و همینطور چای سازهای لوکس جایشان را به سماور داده‌اند و لوکس بودن را به کلی و به معنای واقعی از آشپزخانه فریده دزدیده‌اند. در و پنجره آشپزخانه مثل دیگر درها و پنجره های خانه، شیشه ای هستند و نور کافی را برای آشپزخانه تامین و سفید بودن پرده های آن‌ها نیز این روشنایی را بیشتر به رخ می‌کشند. اگرچه استفاده از درب‌های شیشه‌ای امروزه چندان رواج ندارند، اما این درب‌ها را می‌توانیم در قسمت‌های مختلف خانه‌ی فیلم «اینجا بدون من» ببینیم.
چیدانه این مطلب را نیز به شما پیشنهاد می‌دهد: طراحی صحنه فیلم «یه حبه قند»؛ معماری به سبک ایرانی
در سکانس‌های پایانی فیلم، خانواده ساده فیلم را به همراه رضا، دوست احسان، در خانه‌ای رویایی و زیبا می‌بینیم. خانه رویایی خانواده، خانه‌ای با معماری قدیمی ایرانی است که دارای حیاطی بزرگ و آجرهای سه سانتی است.
تخت چوبی که در حیاط است، جزء ضرورت‌های حیاط خانه‌های قدیمی است که همه اعضای خانواده را یکجا جمع میکند و محبت بین آن‌ها رادوچندان می‌سازد. سر سبزی حیاط به لبخند اعضای خانواده می‌افزاید و تصویر رویایی خیالشان را از پذیرایی بی رنگ خانه خود نجات می‌دهد و به واقعیت بدل میکند.
این خانه اگرچه از نظر معماری تا حدی شبیه خانه اصلی خانواده است، اما در خانه جدید دیگر کاناپه رنگ و رو رفته و بخاری دودکشدار با شیشه شکسته و آشپزخانه کوچک رخنمایی نمی‌کند و تنها چیزی که در این خانه بسیار یافت می‌شود، عشق است و محبت و صمیمیت. چیزی که کمتر در خانه اصلی خانواده به چشم می‌خورد.
اگر این مطلب را دوست داشتید، دیگر مطالب فیلم دکور را نیز دوست خواهید داشت: