پروژه “گالری خانه" در ویلاشهر تهران، رویکردی نوآورانه در بازسازی یک ساختمان قدیمی داشته است. در این پروژه، دیدگاه اولیه کارفرما برای استفاده از زیرزمین به عنوان انبار، بازنگری شده و این فضا به یک واحد مسکونی یکپارچه و قابل سکونت تبدیل شده است که هویتی جدید به عنوان “گالری خانه" به بنا بخشیده است. این پروژه توسط معمار مسئول مژگان افشارفر و تیم طراحی فرناز بیات طراحی و اجرا شده است.
در تعریف دقیق پروژه، ساختاری توصیف شده که شامل دو ورودی مجزا است، هرکدام به فضاهای جداگانه‌ای منتهی می‌شوند. طبقه مسکونی از طریق شش پله قابل دسترسی است و شش پله دیگر از حیاط به طبقه زیرزمین می‌رود که به‌عنوان انبار طراحی شده است.
هدف اصلی کارفرما حفظ ساختمان موجود بود، به‌گونه‌ای که طبقه بالا برای سکونت و زیرزمین برای نگهداری مجسمه‌ها و کالاهای وارداتی اختصاص یابد. اما این دیدگاه اولیه بازنگری شد و خانه و انبار به یک واحد منسجم تبدیل شدند. نتیجه این بازاندیشی، مفهومی معاصر به نام «گالری خانه» بود که هویتی کاملاً جدید به بنا بخشید و آن را از ماهیتی دوگانه به یکپارچگی کامل رساند.
چالش اولیه تبدیل فضای انباری به مکانی قابل سکونت بود. این نیازمند خلق محیطی مناسب در فضایی مبهم، کم‌نور و بی‌روح بود. راه‌حل این مسئله از الهام‌گیری از فضای خاص خانه‌های ایرانی به دست آمد. خانه‌های ایرانی عناصری ضروری مانند حوض آب، درختان و جریان هوای دلپذیر دارند که کیفیت‌های متنوع فضایی ایجاد کرده و تأثیر مثبتی بر رفاه ساکنان دارند.
وجود آب، که عنصری اصلی در خانه‌های ایرانی است، با ایجاد آرامش و بازتاب تصاویر، حسی از سکونت و آرامش به فضا می‌بخشد. حضور درختان نیز با طراوت‌بخشی، تولید اکسیژن و بهبود کیفیت هوا همراه است. نورپردازی مناسب نیز به عنوان عنصری مکمل، جذابیت کلی فضا را افزایش می‌دهد.
علاوه بر این، voidهای طراحی‌شده به‌گونه‌ای استراتژیک، امکان ورود نور طبیعی و ایجاد ارتباط بصری در محور عمودی (z-axis) را فراهم می‌کنند. همچنین، معرفی سیستم تهویه دوطرفه همراه با وجود یک حوض مرکزی در خانه، تعاملات جدیدی را در محیط زندگی ایجاد کرده و گفت‌وگویی پویا بین عناصر خانه برقرار کرده است.
در مجموع، ترکیب اصول طراحی سنتی ایرانی با خلاقیت معماری معاصر، حیاتی تازه به این خانه بخشیده و آن را به فضایی یکپارچه و هماهنگ برای زندگی تبدیل کرده است.
منبع: جهان معماری