در معماری ایرانی، پشتی تنها یک وسیله نشیمن نبود، بلکه نماد صمیمت و گردهمایی بود که دور یک کرسی یا در اتاق‌های پذیرایی، فضای خودمانی و گرمی ایجاد می‌کرد. نقش‌ونگارهای رنگین و طرح‌های سنتی روی پشتی‌ها، هر یک روایتی از هنر منطقه‌ای را در خود داشتند و به فضای داخلی خانه روح می‌بخشیدند.
طاقچه؛ طلایه‌دار زیبایی و کارایی طاقچه‌های کوتاه و عمیق در دیوار، از عناصر معماری داخلی ایرانی بودند. این طاقچه‌ها برای نمایش اشیای تزئینی مانند گلدان‌های شمعدانی، کتاب‌های مقدس و عکس‌های خانوادگی در فضا طراحی می‌شدند. ارتفاع و عمق طاقچه‌ها به گونه‌ای بود که هم دسترسی به اشیا آسان باشد و هم نظم بصری فضای اتاق حفظ شود.
حیاط؛ قلب تپنده خانه ایرانی حیاط مرکزی، کانون اصلی زندگی در خانه‌های سنتی ایرانی محسوب می‌شد. این فضای باز با حوضی در میانه و باغچه‌های اطراف، نه تنها نقش تنظیم دما و نور را بر عهده داشت، بلکه محل تجمع خانواده، برگزاری مراسم و ارتباط با طبیعت بود. طراحی حیاط بر اساس جهت‌گیری اقلیمی و استفاده از عناصری مانند بادگیر، حوض و درختان سایه‌انداز، نمایشی از نبوغ معماران ایرانی در همسویی با طبیعت بود.
این سه عنصر در کنار هم، مثلثی را تشکیل می‌دادند که در آن عملکرد، زیبایی و معنای فرهنگی در هم می‌آمیخت و فضایی زنده و پویا می‌آفرید؛ فضایی که نه تنها نیازهای مادی ساکنان را برآورده می‌کرد، بلکه روح و هویت یک ملت را در خود جای داده بود.
منبع: shimamir.ir