همه ما از علوم دبستان به یاد داریم که گیاهان از طریق فرآیندی به نام فتوسنتز، با استفاده از نور خورشید، آب و دی‌اکسید کربن، انرژی مورد نیاز خود را تامین می‌کنند. در واقع فتوسنتز مثل آشپزی در آشپزخانه‌ای است که گیاه خودش سرآشپز آن است. اما برای اینکه این آشپزی به بهترین شکل ممکن انجام شود، گیاه ما به موادی نیاز دارد که در خاک گلدان به صورت طبیعی وجود ندارد یا به مرور از بین می‌رود. به خاطر همین ماده‌ای به نام کود اختراع شده تا به گیاه کمک کند انرژی تولیدشده را برای رشد برگ‌ها، ریشه‌ها و گل‌ها مصرف کند. به بیان دیگر، کود نقش یک مکمل را بازی کرده و کمبودهای خاک را جبران می‌کند. امروزه کودهای مختلفی در بازار وجود دارند که هر کدام کاربرد خاصی دارند. برای اینکه بتوانیم بهترین کود برای گیاهان آپارتمانی را پیدا کنیم، باید انواع کود را بشناسیم. همراه ما باشید تا بهترین کود برای گیاهان آپارتمانی را معرفی کنیم.
مثل ما که برای زندگی به غذا و آب و به مواد معدنی مثل آهن، کلسیم و … احتیاج داریم، گیاهان آپارتمانی هم به مواد خاصی وابسته‌اند تا رشد کنند و زیبایی‌شان را نشان بدهند. بیایید با هم نگاهی بیندازیم به این ترکیبات و ببینیم چه چیزهایی برایشان مهم است. اولین چیزی که باید بشناسیم، سه عنصر اصلی هستند که به آنها می‌گویند درشت‌مغذی. این‌ها مثل ستون‌های اصلی یک ساختمان می‌مانند که اگر نباشند، همه چیز به هم می‌ریزد. این سه تا نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند. هر کدامشان یک کار ویژه برای گیاه انجام می‌دهند و بدون آنها، گلدانمان نمی‌تواند آن‌طور که باید زندگی کند. حالا بیایید یکی‌یکی ببینیم این‌ها چه می‌کنند.
نیتروژن مثل جادویی است که برگ‌ها را سرسبز و شاداب نگه می‌دارد. اگر در خانه سانسوریا یا پتوس دارید، حتماً دیده‌اید که برگ‌های سبز و براقشان چقدر چشم‌نوازند. عنصر مهم دیگر فسفر است که برای ریشه‌ها و گل‌ها کار می‌کند. اگر گیاهتان گل نمی‌دهد یا ریشه‌هایش ضعیف به نظر می‌رسند، احتمالاً فسفرش کم است. سومی پتاسیم است که انگار نگهبان گیاه است. این عنصر ساقه‌ها را محکم می‌کند و نمی‌گذارد بیماری‌ها به راحت به گیاه آسیب بزنند. پتاسیم مثل یک سپر عمل می‌کند که گیاه را در برابر مشکلات مقاوم‌تر می‌کند. حتی گل‌ها و میوه‌های کوچک گیاه هم با پتاسیم قشنگ‌تر و باکیفیت‌تر می‌شوند.
اولین گزینه‌ای که می‌خواهیم درباره‌اش صحبت کنیم، کودهای مایع هستند. این کودها مثل یک نوشیدنی سریع برای گیاهان عمل می‌کنند. استفاده از آنها راحت است و به سرعت جذب خاک و ریشه می‌شوند. کافی است مقداری از آن را با آب مخلوط کنید و موقع آبیاری به گلدان بدهید. اما همه گیاهان مثل پتوس نیستند که عجله داشته باشند! بعضی‌ها ترجیح می‌دهند آرام و پیوسته تغذیه شوند. این گیاهان آپارتمانی به کودهای گرانوله و پودری نیاز دارند. حالا بیایید سراغ گزینه‌ای برویم که هم برای گیاه خوب است و هم برای زمین. کودهای ارگانیک، مثل کمپوست یا ورمی‌کمپوست، راهی طبیعی برای تغذیه گیاهان هستند. این کودها از موادی مثل پسماندهای گیاهی یا فرآوری مدفوع کرم‌ها درست می‌شوند و خاک را پر از زندگی می‌کنند. نه تنها مواد مغذی را به گیاه می‌رسانند، بلکه خاک را هم بهتر می‌کنند؛ مثلاً باعث می‌شوند آب و هوا راحت‌تر توی خاک بچرخند.
شاید با خودتان فکر کنید: «چرا باید زحمت درست کردن کود خانگی را بکشم وقتی می‌توانم یک بطری کود آماده بخرم؟» شاید در نگاه اول این حرف درست باشد اما فقط زمانی که مزایای کودهای خانگی را ندانیم. کودهای خانگی نه‌تنها هزینه‌ای ندارند، بلکه به شما حس خوبی از خلاقیت و مراقبت از طبیعت می‌دهند.
پوست موز سرشار از پتاسیم است، عنصری که به گیاه کمک می‌کند گل‌های بیشتری تولید کند و ریشه‌هایش را قوی‌تر سازد. برای گیاهانی مثل بنفشه آفریقایی یا شمعدانی که عاشق گل دادن‌اند، پوست موز بهترین است. برای استفاده از این ماده مفید، کافی است چند پوست موز را در یک ظرف آب بیندازید و بگذارید یکی دو روز خیس بخورد. بعد، از این آب برای آبیاری گیاه استفاده کنید. یا اگر حوصله دارید، پوست‌ها را خرد کنید و مستقیماً در خاک گلدان بکارید تا به‌تدریج تجزیه شوند و مواد مغذی آزاد کنند. فقط یادتان باشد پوست‌ها را خوب بشویید تا هیچ اثری از قند یا مواد شیمیایی رویشان نماند.
هر بار که تخم‌مرغ می‌شکنید، در واقع انگار دارید یک منبع کلسیم برای گیاهان‌تان آماده می‌کنید! پوسته تخم‌مرغ پر از کلسیم کربنات است که به تقویت ساقه‌ها و برگ‌ها کمک می‌کند و جلوی پوسیدگی ریشه را می‌گیرد. این ماده برای گیاهانی مثل شفلرا یا اسپاتی‌فیلوم که گاهی برگ‌هایشان شل و ضعیف می‌شود، خیلی خوب کار می‌کند. برای آماده‌سازی، پوسته‌ها را خوب بشویید تا هیچ اثری از زرده یا سفیده باقی نماند. بعد بگذارید کاملاً خشک شوند و آنها را با هاون یا حتی با دست خرد کنید تا به پودر تبدیل شوند.
ماده مفید دیگر، تفاله قهوه است. تفاله قهوه مقدار کمی نیتروژن دارد که به رشد برگ‌ها و شادابی رنگ سبز آنها کمک می‌کند. گیاهانی مثل پتوس یا فیکوس که برگ‌های پرپشت و سبز دارند، از این ماده استقبال می‌کنند. اما یادتان باشد که نباید تفاله قهوه را مستقیماً روی خاک بریزید، چون ممکن است خاک را زیادی اسیدی کند یا حتی کپک بزند.
اگر در خانه شومینه دارید یا گاهی چوب می‌سوزانید، خاکستر چوب می‌تواند یک کود خانگی عالی باشد. خاکستر سرشار از پتاسیم و مقداری کلسیم است و به گیاه کمک می‌کند در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر شود. برای استفاده، مقدار کمی خاکستر را در آب حل کنید و بگذارید چند ساعت بماند. بعد، از آب صاف‌شده برای آبیاری استفاده کنید. یا اگر خاک گلدان کمی فشرده شده، می‌توانید مقدار خیلی کمی خاکستر را با خاک مخلوط کنید تا هم تغذیه کند و هم خاک را سبک‌تر کند.
ریشه‌ها مثل قلب تپنده گیاه هستند. وقتی ریشه‌ها ضعیف باشند، انگار گیاه روی یک پایه لرزان ایستاده است. برگ‌ها ممکن است زرد شوند، رشد کند می‌شود و حتی ممکن است گیاه به کلی از پا بیفتد. کود تقویت ریشه، با تمرکز ویژه روی فسفر، به گیاه کمک می‌کند تا ریشه‌هایش را گسترش دهد، قوی‌تر کند و حتی اگر آسیب دیده‌اند، ترمیم‌شان کند. کود تقویت ریشه با نسبت NPK 10-52-10 یعنی 10 درصد نیتروژن، 52 درصد فسفر و 10 درصد پتاسیم طراحی شده تا همه نیازهای گیاه را برآورده کند. چیزی که این کود را متمایز می‌کند، تمرکز بالای فسفر در آن است. این ویژگی باعث می‌شود برای گیاهانی که در حال ریشه‌زایی هستند، مثل قلمه‌های تازه یا گیاهانی که به‌تازگی جابه‌جا شده‌اند، عالی باشد.
کود برگ‌دهی با نسبت NPK 20-20-20، شامل 20 درصد نیتروژن، 20 درصد فسفر و 20 درصد پتاسیم بوده و یکی از بهترین کودها برای گیاهان آپارتمانی است. کود برگ‌دهی به دلیل انعطاف‌پذیری در کاربرد، برای شرایط مختلف نگهداری گیاهان آپارتمانی مناسب است. در درجه اول، این کود برای گیاهانی که دچار کم‌رنگی برگ‌ها یا کندی رشد شده‌اند، بسیار مؤثر است. نیتروژن موجود در این کود، با تحریک تولید کلروفیل، به برگ‌ها رنگ و طراوت بازمی‌گرداند. در درجه دوم، برای گیاهان تازه‌خریداری‌شده یا گیاهانی که به‌تازگی به گلدان جدید منتقل شده‌اند، این کود می‌تواند به تطبیق سریع‌تر با محیط جدید کمک کند. جابه‌جایی اغلب برای گیاهان استرس‌زا است و تغذیه متعادل می‌تواند این تنش را کاهش دهد.
آهن یکی از ریزمغذی‌های ضروری است که گیاهان برای تولید کلروفیل، همان ماده‌ای که برگ‌ها را سبز و پرنشاط نگه می‌دارد، به آن نیاز دارند. بدون آهن کافی، گیاه نمی‌تواند به‌خوبی فتوسنتز کند، یعنی نمی‌تواند نور خورشید را به انرژی تبدیل کند. اگر آهن گیاه کم باشد، برگ‌هایی که کم‌کم زرد می‌شوند، رشد کند می‌شود و در موارد شدید، حتی ممکن است گیاه کاملاً از بین برود. برای اینکه از کود آهن بهترین نتیجه رو بگیرید، چند تا نکته ساده هست که باید آنها را رعایت کنید. اول، همیشه دستورالعمل روی بسته‌بندی را با دقت بخونید و دقیقاً همون مقدار را استفاده کنید. معمولاً روی بسته‌بندی کود دستورالعمل مشخصی نوشته شده، مثلاً اینکه یک مقدار مشخص (مثل چند قطره یا یک قاشق چای‌خوری) را در یک لیتر آب حل و از آن برای آبیاری یا اسپری روی برگ‌ها استفاده کنید.
نیترات کلسیم یک کود شیمیایی محلول در آب است که از ترکیب دو عنصر حیاتی برای گیاهان، یعنی نیتروژن و کلسیم، تشکیل شده است. شاید با خودتان فکر کنید که چرا باید از نیترات کلسیم استفاده کنیم وقتی کودهای دیگری هم در بازار وجود دارند؟ کلسیم برای گیاهان مثل اسکلت برای بدن انسان است. بدون کلسیم کافی، دیواره‌های سلولی گیاه ضعیف می‌شوند، و این باعث می‌شود گیاه در برابر بیماری‌ها، آفات، و تنش‌های محیطی مثل تغییرات دما آسیب‌پذیر شود. نیتروژن هم نقش سوخت را ایفا می‌کند؛ بدون آن، گیاه نمی‌تواند انرژی لازم برای رشد برگ‌های جدید یا فتوسنتز را تأمین کند.
نیترات کلسیم به دو شکل مایع و گرانوله (جامد) در بازار موجود است. برای گیاهان آپارتمانی، نوع مایع معمولاً راحت‌تر است، چون می‌توانید آن را به‌راحتی در آب حل کنید و برای آبیاری یا محلول‌پاشی استفاده کنید. اگر از نوع گرانوله استفاده می‌کنید، حتماً آن را در آب حل کنید تا جذب بهتری داشته باشد. برای تهیه محلول، حدود 1-2 قاشق چای‌خوری نیترات کلسیم مایع را در یک لیتر آب حل کنید. اگر از نوع گرانوله استفاده می‌کنید، 1.5 تا 2 گرم در یک لیتر آب کافی است.
منبع: دیجی‌کالا مگ