سفر با معماری: شاید اوضاع جام جهانی برای برزیل آنطور که باید پیش نرفت ولی فارغ از این که شرایط میزبان جام دراین رقابت ها چگونه بود، طراحی برزیلی یکی از برندگان حتمی است. از شاهکارهای مدرن اسکار نیه‌مایر در برازیلیا گرفته تا تفرجگاه‌های زیبای روبرتو برل مارکس در ساحل ریودوژانیرو و اسباب و اثاثیه ارزشمند سرجیو رودریگز، مدرنیسم در برزیل از قواعد خاص خودش پیروی می‌کند.
بیایید نگاهی داشته باشیم به سه خانه مدرن برزیلی و یادتان نرود که شوخ و شنگی برزیلی را هم همراه داشته باشید. با این که هر یک از این خانه‌ها از دیگری متمایز است ولی می‌توان به سادگی نخ تسبیحی میان آن‌ها و گذشتگانشان دید. هندسه ساده باعث میشود تاکید زیادی بر روی رنگ و افزایش فضای اجتماعی گذاشته شود. بله در این خانه‌ها از فولاد و سیمان استفاده شده ولی از رنگ‌های سبزآبی و زرد روشن هم زیاد استفاده شده است.
خانه جعبه‌ای، برازیلیا
اولین خانه‌ای که بررسی می‌کنیم ما را به برازیلیا، پایتخت برزیل در مرکز غربی این کشور می‌برد. این شهر در سال 1956 توسط لوسیو کوستا و اوسکار نیه‌مار از صفر برنامه‌ریزی و ساخته شد و معمار منظر، روبرتو برل مارکس، هم در این فرایند آن‌ها را همراهی می‌کرد. چند سال بعد و در سال 1960 این شهر تبدیل به پایتخت کشور برزیل شد. برازیلیا پر از شاهکارهای معماری مدرنیستی است و جزو میراث جهانی یونسکو به حساب می‌آید. این شهر همچنین یکی از شهرهای میزبان جام‌جهانی است.
این خانه که توسط شرکت معماری 1:1 Arquitetura:Design طراحی شده، به شکل یک مکعب 65 متر مربعی سیمانی است. این سازه به گونه‌ای طراحی شده که چینش اتاق‌های آن بتواند براحتی تغییر کرده و دوباره طراحی شود. طراحان این خانه، ادواردو ساینز مارکز و لیلیان گلاینا، بیشترین امکان استفاده از فضای خانه برای جمع شدن ساکنان و دوستانشان کنار هم را فراهم آورده‌اند.
مارکز و گلاینا دور فضای شیشه‌ای ورودی، قابی از فولاد Cor-Ten ایجاد کرده و بدین ترتیب مرز خانه را مشخص کردند. اقلیم برازیلیا مشابه کالیفورنیای جنوبی و استرالیا است و به همین دلیل این برآمدگی در طول روز به عنوان یک سازه سایه‌بان هم عمل می‌کند. در شب ورودی‌های خانه را می‌توان باز کرد تا هوای خنک و تازه وارد شود.
به گفته مارکز در داخل، «خانه کاملا یک معماری معاصر برزیلی دارد». کارا و شوخ و شنگ.
طراحان در هنگام انتخاب اثاثیه خانه به بافت و رنگ هم توجه بسیاری داشتند. بیشتر اثاثیه از آثار طراحان برزیلی هستند.
صاحب خانه، یک مرد مجرد بیست و چند ساله است که می‌خواهد میزبان خوبی برای دوستانش باشد و به همین دلیل فضاهای نشیمن، ناهارخوری و آشپزخانه در یک فضای یکپارچه ادغام شده‌اند. علاوه بر این دو اتاق خواب و یک دستشویی هم در خانه وجود دارد. در این عکس گربه ایرانی صاحب خانه دیده میشود.
در آشپزخانه باز خانه کابینت‌های زرد روشن با کاشی‌های سیمانی طرح‌دار ترکیب شده است. رنگ‌های تند و طرح‌ها و بافت‌های بکار رفته باعث زنده شدن طراحی کارای خانه می‌شوند.
میز آشپزخانه هم به شکل یک میز وسط و هم به شکل یک میز کار عمل می‌کند. صاحب خانه پایه این میز را وقتی با خانواده‌اش به مسافرت رفته بود پیدا کرد. در روی میز یک صفحه‌ای شیشه‌ای قرار گرفته تا شلوغی بصری را کاهش دهد.
آپارتمان مارانیائو، سائوپائولو
حالا به جنوب می‌رویم، به پرجمعیت‌ترین شهر برزیل و یکی دیگر از میزبانان جام جهانی یعنی سائوپائولو. بیشتر از 11 میلیون نفر سائوپائولو را خانه خود می‌دانند و به همین دلیل ساختمان‌های مرتفع نقش مهمی در فضای شهر دارند.
این آپارتمان در طبقه هفتم ساختمانی در محله هیگیه‌نوپولیس در مرکز سائوپائولو قرار دارد. بسیاری از ساختمان‌های این منطقه در دهه‌های 50 و 60 میلادی ساخته شدند و نمونه‌های خوبی برای معماری محلی پائولیستا هستند.
این صاحبخانه هم مثل صاحبخانه قبلی به دنبال یک فضای باز بود که هم مدرن باشد و هم شوخ و شنگ و بتواند دوستان فراوان صاحبخانه را در خود جای دهد. طراحان FCstudio تا جایی که سازه اجازه می‌داد دیوارهای قبلی را خراب کردند و فضای خصوصی را به کوچکترین حالت خود درآورده و یک فضای باز 87 متر مربعی ایجاد کردند. پنجره‌های بزرگ خانه هم به شهر باز می‌شوند.
در این آپارتمان کمبود عناصر تزیینی به طور کامل با استفاده از رنگ جبران شده است. خاکستری رنگ خنثی وحدت‌بخش به کار رفته در خانه است ولی رنگ‌های تندی که در نقاطی خاص استفاده شده‌اند فضا را از حالت یکنواخت خارج می‌کنند. در سمت چپ کابینت‌هایی با رنگ آبی چشمگیر مهمانان را به سمت آشپزخانه می‌کشند. مبل‌های زرد لیمویی، اثر طراح برزیلی جادر آلمیدا، در فضای نشیمن حالتی خاص ایجاد کرده‌اند. چراغ‌های رنگی روی دیوار پشتی هم میان تمام رنگ‌ها اتصال برقرار می‌کنند.
صاحبخانه که حدود سی سال سن دارد و در بخش روابط‌عمومی کار می‌کند دوست داشت تا مجموعه‌های نفیس خود را به نمایش بگذارد. فلاویو کاسترو، معمار خانه، قفسه‌های دیواری ممتدی ساخت تا هم تاکیدی باشند بر حالت افقی آپارتمان و هم حالت سیال تغییر از یک فضا به فضای دیگر را نشان دهند. به این که ارتفاع قفسه بالایی با ارتفاع کابینت آشپزخانه یکی است توجه کنید.
طراحان در آشپزخانه با رنگ حسابی خوش گذرانده‌اند. آن‌ها نمی‌خواستند این فضا فقط به کار و کارکرد خودش متصل باشد و برای همین کل فضا را با آبی رنگ زدند. طراحی و جزییات به کار رفته در این فضا ساده است و اجازه می‌دهد تا رنگ‌ها شوخ و شنگی خود را داشته باشند.
طراحان وقتی دیوارها را برداشتند سازه سیمانی ساختمان را آشکار باقی گذاشتند و بدین ترتیب به شکلی به آپارتمان ابتدایی ادای احترام کردند. کاسترو می‌گوید «معماری در این کشور در حال حرکت به سمت از میان بردن حصارها است.»
چند قفسه چوبی توکار دیگر هم محل نمایش مجموعه رنگارنگ تلفن‌های صاحبخانه و پوسترهای فیلم‌های هالیوودی هستند. پشت این قفسه‌ها یک در، فضای شخصی را از منطقه عمومی و جمعی آپارتمان جدا می‌کند.
خانه لینهارس دیاس، برازیلیا
برای دیدن سومین خانه به برازیلیا بازمی‌گردیم و به نزدیکی دریاچه پارانوئا می‌رویم. دریاچه‌ای مصنوعی که در اطراف آن سفارتخانه‌ها، کنسولگری‌ها و محل سکونت رئیس‌جمهور برزیل قرار دارند.
این خانه مدرن، که از دیگر خانه‌های مورد بررسی ما بزرگتر است، 411 متر مربع مساحت دارد و یک در چرخان زرد روشن در جلوی آن مهمانان را به داخل دعوت می‌کند. پنجره‌های فراوان خانه و دیوارهای شیشه‌ای آن باعث می‌شوند تا نور طبیعی وارد شده و اجازه می‌دهند حرکت بین فضای درونی و بیرونی حالتی سیال پیدا کند. پلکان جلویی بیرون آمده به یک تراس در پشت‌بام می‌رسد.
معماران این خانه با قرار دادن همه اجزا در زیر یک سقف عظیم بیشترین فضای ممکن برای گردهمایی‌های جمعی را فراهم آورده‌اند. سطح زیرین سقف پوشیده از چوب طبیعی است و تقریبا از هر اتاقی می‌توان آن را دید. دیوارهای بزرگ در هر سمت خانه در کنار سقف فضاهای داخلی و خارجی را در طول روز به زیر سایه می‌برند. پنجره‌های سقفی مرکز خانه که ارتفاع دوطبقه دارد را روشن می‌کنند.
یک اتاق نشیمن با دیوارهای شیشه‌ای و سقف بلند به حیاط پشتی باز میشود و مثل یک پاسیوی داخلی عمل می‌کند. راهروهایی که اتاق‌خواب‌های طبقه بالا را به هم وصل می‌کنند دور اتاق مرکزی قرار گرفته از پایین دیده می‌شوند.
از روی پشت‌بام خانه پل مشهور پرزیدنت ژوسلینو کوبیتشک دیده میشود. پلی فولادی و سیمانی اثر الکساندر چان که در دوردست از روی دریاچه پارانوئا می‌گذرد.
منبع: contemporist | ترجمه شده توسط تحریریریه چیدانه