امروزه سبک‌ها و طراحی‌های متنوعی برای نمای ساختمان وجود دارد. یکی از رایج‌ترین و پرطرفدارترین انواع سبک‌های طراحی نما، نمای رومی است که جزو نماهای کلاسیک محسوب میشود. نمای رومی لاکچری، باابهت و متمایز بوده و هزینه بالایی برای اجرا دارد. در مطالب پیشین راجع به نمای ساختمان صحبت شد، در این مقاله به معرفی نمای رومی ساختمان به طور خاص و بررسی تاریخچه، انواع، ویژگی‌ها و متریال این نمای لاکچری پرداخته میشود. با چیدانه همراه باشید…
نمای رومی ساختمان، نمایی کلاسیک بوده که از معماری یونان و روم باستان الهام می‌گیرد. این نمای کلاسیک توسط سنگهای طبیعی با هزینه بالا اجرا شده و باعث ابهت و شکوه بیشتر ساختمان میشود.
از مهم‌ترین ویژگیهای نمای رومی تقارن بوده و در این نما جزییات، پیچیدگی‌های زیاد و المان‌های متعددی چون ستون‌ها، سرستون، صراحی، قرنیزهای رومی و قوسهای گرد و عریض، مجسمه و کتیبه به‌کار می‌رود. ستون‌های سنگی معمولا بلند بوده و به شیوه‌های دوریک، کرنتین و یونیک تزیین میشود.
نمای رومی معمولا با سنگ اجرا میشود و این متریال سنگین در مناطق زلزله خیز امکان دارد آسیب زیادی وارد کند به‌همین دلیل امروزه در بیشتر شهرهای ایران ممنوع شده یا ضوابط سختگیرانه‌ایی برای اجرای آن در نظر گرفته شده است.
با نگاهی به بناهای بازمانده در دوران قبل از اسلام و امپراطوری ایران باستان چون تخت جمشید استفاده از صراحی‌ها، مجسمه‌های سنگی، کتیبه‌ها و ستون‌های بلند سنگی که همان المان‌های نمای ساختمان رومی هستند، دیده میشود. طراحی بناها در امپراطوری روم اشتراکات زیادی با سبک طراحی امپراطوری ایران داشت، با تلفیق معماری شرق و غرب نمای کلاسیکی بهنام نمای رومی به‌وجود آمد که نظر طرفداران زیادی را به خود جلب کرد.
نمای کلاسیک رومی نیز مانند نماهای دیگر اشکال و فرم‌های مشخصی دارد، برخی از ویژگیهای نماهای رومی عبارتند از:
اصلی‌ترین دلیل رواج نمای رومی را میتوان تجمل‌گرایی دانست. در گذشته این نما تنها برای ساختمانهای خاص چون اماکن فرهنگی یا مجتمع‌های لوکس اجرا می‌شد اما با گذشت زمان به‌دلیل دردسترس بودن مصالح و ارزشی که به ساختمان می‌بخشد، استفاده از این نما افزایش یافت تاجاییکه امروز میتوان انواع نمای ساختمان رومی ساده، ساختمان دو طبقه، سه طبقه و ویلایی را مشاهده کرد:
نمای رومی ایرانی در واقع تلفیقی از نمادهای ایران باستان و معماری رومی بوده که امروزه نظر طرفداران زیادی را به خصوص در میان قشر تجمل‌گرا و ثروتمندان ایرانی به خود جلب کرده است.
برای افرادی که ساده‌پسندتر بوده و به نماهای پر زرق و برق علاقه دارند، طرح‌هایی از نمای رومی ساده و شیک که در عین کلاسیک بودن، سادگی خاصی دارند، مناسب است. طرحهای نئوکلاسیک نمای ساختمان میتواند جزو این نوع طرح‌ها باشد. پس اگر از طرح های شلوغ و پر جزییات نما را نمی‌پسندید یا ساختمان شما چندان بزرگ نیست می‌توانید طرحهای رومی ساده یا نئوکلاسیک نما به‌کار ببرید.
نماهای رومی را میتوان برای انواع ساختمانها با ارتفاع‌های مختلف طراحی کرد. به‌طور کلی این نما باید با توجه به عرض کوچه یا خیابان و نمای ساختمانهای مجاور انتخاب و اجرا شود. نمای رومی برای انواع ساختمان سه طبقه، دو طبقه و آپارتمانها قابل اجراست.
اگر به دنبال نمایی مجلل و زیبا برای ویلای خود هستید، نمای ساختمان رومی میتواند فضای ویلای شما را جذابتر کند. برای اجرای نمای رومی برای ساختمانهای کوچک، بهتر است طرحهای ساده و شیک یا نئوکلاسیک این نوع نما انتخاب شود.
در اجرای نمای رومی برای ساختمانهای شمالی در ورودی به حیاط ساختمان باز میشود، باید به طراحی در ورودی و نمای حیاط توجه زیادی شود. چراکه در ورودی و پارکینگ نیز بخشی از نمای ساختمان بوده و برای ایجاد پیوستگی بین بخش‌های مختلف، سبک طراحی نما در همه قسمت‌ها را کلاسیک در نظر بگیرید.
در ساختمانهایی که در نمای خود تراس دارند، باید طراحی مناسبی برای فضای تراس انجام شود. در طراحی نمای رومی تراس از طرحهای قوس‌دار و نیم‌دایره استفاده میشود. همچنین نردههای تراس با سنگهای برش خورده به فرم‌های مختلف ستون مانند طراحی و اجرا میشود.
برای انتخاب صحیح متریال نمای رومی، باید چند عامل اصلی چون طول عمر، دوام، سازگاری با شرایط آب و هوایی، زیبایی، همخوانی با زمینه و هزینه مورد نظر بررسی شود و سپس از بین سنگ، سیمان یا سرامیک بهترین گزینه انتخاب شود:
برای اجرای نمای رومی، متریال مختلفی به‌کار می‌رود که مهم‌ترین و رایج‌ترین آنها از گذشته تاکنون سنگهای طبیعی بوده. سنگ شکوه و زیبایی خاصی به ساختمان می‌بخشد و دوام و ماندگاری بالایی دارد. این سنگ‌ها در انواع گوناگونی چون مرمر، گرانیت یا تراورتن استفاده میشود. در انتخاب سنگ مناسب باید دقت شود چراکه هر سنگ مناسب مکان خاصی خواهد بود. برای مثال سنگ مرمریت اگر در معرض نورخورشید قرار بگیرد تغییر رنگ داده و برای نمای بیرونی مناسب نیست.
اما سنگ تراورتن چسبندگی بالایی داشته، از تراش‌پذیری خوبی برخوردار است، در برابر ضربه و تراش مقاومت داشته و نمی‌شکند و از ساب‌پذیری بالایی برخوردار است، در نتیجه بهترین گزینه برای اجرای جزییات نمای رومی خواهد بود. علاوه بر این‌ها سنگ تراورتن بازه رنگی روشن، مقاومت بالا در برابر شرایط آب و هوایی و منابع و معادن فراوانی نیز دارد. سنگ تراورتن در کارخانه‌های سنگبری به‌صورت موج‌دار و بی‌موج برش داده میشود که نوع بی‌موج آن پرتی کمتری در برش داشته، از لحاظ اقتصادی به صرفه‌تر است و دوام و ماندگاری بیشتری نیز دارد.
یکی از ایدههای جدید برای اجرای نمای ساختمان رومی، به‌کار بردن سیمان به‌جای سنگ است. نمای رومی سیمانی سبکتر بوده و قابلیت شکل‌گیری و انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به سنگ دارد. در مناطقی از کشور که منابع سنگ در دسترس نیست، نمای سیمانی هزینه کمتری خواهد داشت. البته توجه داشته باشید که اجرای نمای سیمانی رومی نیاز به کارگران ماهری دارد اما امکان اجرای نمای رنگی با انتخاب سیمان به‌عنوان متریال نمای ساختمان رومی به‌سادگی صورت می‌گیرد.
نمای رومی سیمانی در مقایسه با سنگ از نظر اقتصادی مقرون بصرفه‌تر بوده، رنگ کاملا سفید و مات به ساختمان می‌دهد، سرعت کار بیشتر خواهد بود و زمان کمتری برای اتمام کار نیاز است. اگر این موارد اولویت شماست، سیمان پیشنهاد مناسبی خواهد بود. اما اگر بودجه کافی دارید و دوام، زیبایی و اتصال ایمن اولویت شماست یا استادکار ماهر برای نصب سیمان ندارید، پیشنهاد میشود نمای رومی سنگی به‌کار ببرید.
سنگ نماهای رومی معمولا به رنگ‌های روشن سفید و کرم انتخاب میشود. در این بین رنگ کرم جزییات نما را بهتر به‌نمایش گذاشته و تمایزی بین نمای ساختمان رومی سنگی و سیمانی ایجاد میکند. البته برخی نیز سنگهای تراورتن سفید البته نه سفید خالص را برای این نوع نما انتخاب می‌کنند. توجه داشته باشید که سنگ نمای رومی را بهتر است تنها در یک یا دو رنگ انتخاب کنید. بهترین سنگهای تراورتنی که در رنگ‌های روشن سفید و کرم وجود دارند سنگ تراورتن آتشکوه، عباس‌آباد و دره‌بخاری می‌باشد.
ابهت و شکوه نمای رومی در شب به طراحی نورپردازی صحیح نما وابسته است. نصب نورهای خطی یا نقطه‌ای که قسمتهای خاصی از نمای ساختمان را روشن می‌کنند زیبایی بی‌نظیری در این نماهای کلاسیک به نمایش می‌گذارند.
درگذشته تمام ابزارهای سنگی دست‌ساز بود اما رفته‌رفته با پیشرفت تکنولوژی، این کار به‌صورت ماشینی انجام شد و امروز ماشین‌های برش CNC و واترجت این کار را بسیار دقیق و ظریف انجام می‌دهند. الگوی موردنظر در نرم‌افزاری چون اتوکد، طراحی شده و به دستگاه متصل میشود و خروجی دقیقا شبیه طرح، بدون هیچ نقصی خارج میشود. با این دستگاه‌ها سرعت و دقت کار بالا رفت و تاثیر زیادی بر قیمت نهایی گذاشت. البته هنرمندانی هستند که با مهارت بالا، ابزارهای سنگی بی‌نظیری می‌سازند که قابل قیاس با هیچ دستگاهی نیست اما هزینه آن در مقایسه با نمونه ماشینی خیلی بیشتر بوده و زمان بیشتری به‌کار می‌برد. مهم‌ترین المان‌های نمای رومی شامل موارد زیر است:
ابزارهایی که برای قاب‌بندی و قوسهای بالای پنجره، درهای ورودی، تابلو سنگ‌ها، کتیبه‌ها، باند طبقات، لبه بالکن و بام، قاب‌بندی دور کل نمای رومی و قرنیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، ابزار طولی نامیده می‌شوند. این ابزار دارای طول دلخواه و عرض معمول بین 2 تا 3 سانتی‌متر بوده و از سنگهای تراورتن، مرمر و مرمریت با دستگاه CNCمطابق با متراژ درخواستی و نقشه طراح نما برش داده میشود. طرح ابزار، ضخامت، عرض، ارتفاع، جنس سنگ و متراژ بر قیمت آن تاثیرگذار است. ابزار خطی در طرح‌هایی چون ورساچه، گلریس، تاژ، امواج، گلاویز، گلبرگ، نیم‌کروی و بابونه تولید میشود.
از ابزار تزیینی براکت سنگی یا کله‌گاوی در محل اتصال بدنه به قسمتهای بالایی و انتهای کار چون نبشی، سرستون و باند نمای رومی استفاده میشود. این ابزار تاثیر زیادی در زیبایی نمای کلاسیک دارد. حکاکی این ابزار طبق ابعاد مورد سفارش مشتری، به‌وسیله دست یا دستگاه روی سنگ‌هایی چون تراورتن و مرمریت اجرا میشود. مواردی چون طرح براکت، جنس سنگ، ابعاد، تعداد و دستی یا ماشینی بودن، بر قیمت براکت سنگی تاثیرگذار خواهد بود.
ستون‌ها باعث ایجاد حس شکوه و استواری در نمای رومی کلاسیک می‌شوند. در بیشتر بناهای تاریخی نیز، دیده میشود که در صورت تخریب ستون‌ها پابرجا مانده‌اند. ستون‌ها که به شکل چهارگوش و گرد به کار می‌روند، به‌صورت شمش یا قوطی تهیه می‌شوند. معمولا ستون‌های‌چهارگوش قوطی توخالی بیشتر استفاده میشود، چراکه در مقایسه با شمش هزینه بسیار کمتری دارند. ستون‌های قاشقی هم به صورت گرد و هم به شکل تخت تولید می‌شوند. ستون‌های تخت معمولا با ضخامت 4 سانتی‌متر اما ستون‌های گرد نیاز به شمش‌هایی با ضخامت بیشتر دارند.
برای زیباتر شدن نمای رومی، در قسمت پایین و بالای ستون‌ها از ابزار طرح‌داری چون کله گاوی و کله قوچی استفاده میشود. معمولا سرستون‌ها از پاستون‌ها طرح بیشتری داشته و شکیل‌تر هستند. چراکه محدودیتی در ایجاد اشکال روی آنها وجود ندارد و بیشتر در معرض دید هستند.
ابزار تخم مرغی برای سرستون، پاستون، ابزارهای کنسول و پله در نمای رومی استفاده میشود. سنگ مصرفی برای این ابزار معمولا تراورتن و مرمریت است و سنگهای سخت و محکم چون گرانیت مناسب این کار نیست.
از اصلی‌ترین اجزای نمای رومی فریم یا قاب است که زیبایی زیادی به نما می‌دهد. طرحهای مختلفی چون مدل‌های قوس‌دار برای این ابزار به‌کار می‌رود.
صراحی علاوه بر زیبایی نمای رومی، نقش حفاظتی نیز دارد. به‌کار بردن از صراحی برای بالکن و پشت‌بام ضروری خواهد بود. بهتر است انواع باکیفیت دایره‌ای با قطر زیاد به‌کار رود، چراکه امکان شکستگی در قسمت گلویی صراحی مربعی، بیشتر است. صراحی معمولا از سنگهای آهکی چون تراورتن ساخته میشود. برای نصب نرده صراحی از دو روش روکار و توکار استفاده میشود. به منظور ایمنی بیشتر برای ارتفاعات بالاتر فاصله نرده‌ها کمتر، در هر پله یک نرده و در اتصال آنها از چسب‌های قوی و مناسب چون چسب سنگ مگاپوکسی استفاده شود.
قرنیزها معمولا ارتفاع کمتری داشته و با دستگاه‌های پروفیل زن و شابلون زن ساخته می‌شوند. برای قسمت‌هایی دایره و بیضی شکل، قرنیز را به‌وسیله ابزار زنی دستی یا سی‌ان‌سی تولید می‌کنند. روش دستی با فرز تمیزی و دقت دستگاه را نداشته اما دردسر طراحی با نرم‌افزار را نیز ندارد و پرتی سنگ و قیمت تمام شده کمتر خواهد بود.
نمای رومی ساختمان یکی از انواع نماهای کلاسیک بوده که معمولا با استفاده از سنگهای طبیعی اجرا میشود. هرچند زیبایی و شکوه زیاد نمای رومی هر فردی را به خود جذب میکند اما امروزه در بیشتر شهرها این نما به‌دلیل بار اضافی وارده بر ساختمان، نداشتن اصالت ایرانی و ناهمگونی با اقلیم، ضوابط زیادی داشته یا ممنوع شده است. اما اگر شما هم به استفاده از نمای رومی کلاسیک و لاکچری علاقه‌دارید، می‌توانید با کمک این مطلب و کارشناسان چیدانه بهترین انتخاب را داشته باشید.