بازی شطرنج چینی از جمله بازی‌های فکری رومیزی است که نه‌تنها باعث ایجاد حس و حال خوب در شما می‌شود؛ بلکه باعث تقویت مهارت‌های شناختی، حل‌مسئله و درنهایت تقویت مغز می‌شود. این بازی دارای قوانینی است که برای حرکت هر مهره روی تخته اعمال می‌شود. هر مهره در شطرنج چینی، نوع خاصی از حرکت را دارد که شما باید آنها را بیاموزید چراکه درک این قوانین برای انجام این بازی ضروری است. اگر شما هم به دنبال آموزش بازی شطرنج چینی هستید، در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.
شطرنج چینی یکی از پرطرفدارترین بازی‌های فکری در جهان، به‌ویژه در کشورهای چین، ژاپن و ویتنام هست. بازی شطرنج چینی شباهت بسیار زیادی با شطرنج غربی دارد و شامل یک تخته شطرنج مستطیلی شکل با 9 خط عرضی و 10 خط طولی به‌همراه 32 مهره است. همچنین در بعضی از مربع‌ها، دارای خطوط مورب است. این خطوط مرزهایی را تعیین می‌کنند که ممکن است برخی از مهره‌ها نتوانند فراتر از آن خطوط حرکت کنند.
اگر می‌خواهید روش ساخت میز بازی شطرنج چینی را بدانید، حتما این مقاله را بخوانید.
مرکز این تخته توسط فضایی به نام رودخانه به دو قسمت تقسیم شده است. رودخانه، باعث محدودشدن حرکت برخی مهره‌ها و یا به قدرت رسیدن مهره‌های دیگر می‌شود.
توجه داشته باشید قلعه، در مرکز دو ردیف اول هر سمت قرار دارد و شامل یک مربع دو در دو با خطوط مورب است. این خطوط نشان‌دهنده این است که مهره‌ها می‌توانند به صورت مورب در داخل قلعه حرکت کنند. قلعه جایی است که شاه و نگهبانان در آخر بازی در آن باقی می‌مانند.
تفاوت بارز این بازی تخته‌ای چینی با بازی شطرنج غربی؛ وجود توپ یا پائو است که برای زدن مهره حریف باید آن را پرت کرد. در بازی شطرنج چینی پادشاهان از رویارویی مستقیم منع می‌شوند.
هدف اصلی در این بازی، شکست‌دادن پادشاه حریف است. هر بازیکن باید از مهره‌های خود برای شکست پادشاه حریف استفاده کند.
مهره‌های شطرنج چینی در تقاطع‌های خطی قرار می‌گیرند و باعث کسب امتیاز می‌شوند.
در تخته شطرنج چینی، مهره‌ها همانند بازی Go فقط در تقاطع خطوط حرکت می‌کنند.
مهره‌های شطرنج چینی کاملا شبیه مهره‌های شطرنج بین‌المللی یا غربی است که شامل 1 ژنرال (شاه)، 2 نگهبان (مشاور)، 2 فیل (اسقف)، 2 ارابه (خروس)، 2 اسب (شوالیه)، 2 توپ و 5 سرباز برای هر بازیکن است.
معمولا جنس مهره‌ها، چوبی یا پلاستیکی بوده و در رنگ‌های قرمز و مشکی هستند و روی آنها علامت‌هایی به شکل شخصیت‌های چینی که نشان‌دهنده نوع مهره هستند، حکاکی شده است.
مهره‌ها به‌صورت متقارن مرتب می‌شوند. توجه داشته باشید که برخی از مهره‌ها در سمت قرمز دارای شخصیت‌های متفاوتی نسبت به همتایان خود در سمت مشکی هستند. با این حال، قدرت آنها در هر دو طرف یکسان است. نام‌های مهره‌های قرمز به طور ماهرانه‌ای نجیب‌تر از نام‌هایی است که مهره‌های مشکی دارند و می‌توان گفت که قرمزها “بچه‌های خوبی" هستند.
تخته‌ای که روی آن بازی می‌کنید، ممکن است تفاوت کمی بین دو طرف داشته باشد و از رنگ‌هایی غیر از قرمز و مشکی استفاده شده باشد. اما نگران نباشید بازی، همان بازی است.
مهره‌های موجود در بازی شطرنج چینی جای مشخصی دارند و برخلاف شطرنج غربی به جای حرکت روی مربع‌ها، در تقاطع‌ها حرکت می‌کنند.
مطلب پیشنهادی: انواع میز شطرنج، وقتی بازی با دکور ترکیب می‌شه!
مهره‌های حمله (سرباز، بمب‌افکن، ارابه، اسب)، در عرض رودخانه حرکت می‌کنند، درحالیکه مهره‌های دفاعی (فیل، نگهبان، پادشاه)، نمی‌توانند از رودخانه عبور کنند و باید در نزدیکی پادشاه بمانند تا از او محافظت کنند. فیل می‌تواند در هر نقطه‌ای از تخته حرکت کند، اما نگهبانان و شاه نمی‌توانند قلعه را ترک کنند.
سربازان در خط مقدم ارتش هستند. در نزدیک‌ترین نقطه به رودخانه، 5 سرباز قرار می‌گیرند که هر بار می‌توانند فقط یک فاصله به جلو یا عقب بروند. اما هنگامی که از رودخانه عبور می‌کنند، می‌توانند در هر جهتی به جز عقب، حرکت کنند. برخلاف شطرنج بین المللی، یک سرباز اگر به پایان تخته برسد، نمی‌تواند برگردد.
این مهره‌ها که به آنها توپ هم می‌گویند، دقیقا مانند ارابه حرکت می‌کنند و می‌توانند هر چیزی را در خط دید خود بکشند. اما نکته مهم این است که باید یک مهره بین آنها و هدف وجود داشته باشد. توجه داشته باشید که فاصله مهم نیست، چرا که بمب افکن‌ها می‌توانند در سرتاسر تخته حرکت کند.
اسب‌ها همان شوالیه در شطرنج غربی هستند و می‌توانند به شکل L حرکت کنند، یک قدم به جلو و دو قدم به چپ یا راست (یا برعکس). اسب را می‌توان با یک مهره مسدود کرد. به عبارتی، اسب نمی‌تواند در جهتی حرکت کند که مهره‌ای در طول مسیر حرکت آن باشد.
قوی‌ترین مهره در این بازی، ارابه‌ها هستند. از برخی جهات شبیه ملکه در شطرنج غربی بوده به جز اینکه نمی‌توانند به صورت مورب حرکت کنند. ارابه، به هر تعداد که بخواهد به صورت افقی یا عمودی حرکت می‌کند. تفاوت ارابه با بمب‌افکن در این است که بمب‌افکن باید مهره‌ای بین خود و هدفش داشته باشد، درحالیکه ارابه نمی‌تواند از روی مهره‌های سر راهش بپرد.
وزیر یا فیل دقیقا دو نقطه در هر جهت مورب حرکت می‌کند و اجازه عبور از رودخانه را ندارد. این مهره را می‌توان با یک مهره دیگر روی مربع میانی مسدود کرد.
وظیفه نگهبان، ماندن در قلعه و محافظت از پادشاه است. نگهبان نمی‌تواند قلعه را ترک کند، اما می‌تواند در هر جهتی در دو فضای عمودی، افقی یا مورب حرکت کند. تصور می‌کنم در یک نبرد واقعی، این مهره‌ها جنگجویان آموزش‌دیده و ویژه‌ای هستند که سپرهای بزرگی دارند و در هنگام حمله دائما دور پادشاه می‌چرخند. اینها مشاوران پادشاه هستند و از وی در داخل کاخ محافظت می‌کنند.
پادشاه یا ژنرال می‌تواند یک فاصله به عقب یا جلو، راست یا چپ حرکت کند اما نمی‌تواند به صورت مورب حرکت نماید. این مهره همچنین اجازه خروج از محوطه کاخ امپراتوری (قلعه) را ندارد. ژنرال‌های طرفین نمی‌توانند بدون حضور مهره‌های دیگر، مقابل هم قرار بگیرند.
به طور کلی، مهره قرمز اولین حرکت را انجام می‌دهد، اما دو بازیکن می‌توانند در این باره توافق کنند که کدامیک شروع‌کننده باشد. هر بازیکن به‌طور متناوب یک مهره خود را حرکت می‌دهد و برای گرفتن مهره‌های رقیب، تلاش می‌کند. پیروزی زمانی حاصل می‌شود که یک بازیکن، شاه رقیب را اسیر کند و او را شکست دهد. درصورتی‌که هیچ یک از طرفین نتوانند دیگری را شکست دهند و یا در شرایط بن‌بست، بازی مساوی تلقی می‌شود.
اگر بازیکنی با تکرار حرکت خود برای بار دوم، بازیکن دیگر را مجبور به تکرار یک حرکت کند، باید چرخه را با حرکتی متفاوت در نوبت بعدی خود بشکند.
برای برنده شدن در بازی، اولین کسی که پادشاه حریف را بکشد برنده می‌شود. برخلاف شطرنج غربی، در این بازی، کیش یا مات وجود ندارد و هدف مستقیما کشتن شاه است.
حال که با آموزش بازی شطرنج چینی و قوانین آن آشنا شدید، بهتر است این بازی را انجام دهید. من که پس از یادگیری و آموزش بازی شطرنج چینی، علاقه زیادی به آن پیدا کرده‌ام و هنگام بازی؛ یک نبرد زنده با شوالیه‌ها، ارابه‌ها، بمب‌افکن‌ها و فیل‌های عظیم‌الجثه را تصور می‌کنم که از قلعه و شاه محافظت می‌کنند. آیا شما هم علاقه‌ای به بازی شطرنج چینی دارید؟
بیش‌تر بخوانید: 10 بازی دسته جمعی پرطرفدار، از اسم فامیل تا مافیا !
نویسنده: آرمین سرخوش افشار