در روزهایی که سرما از کف خانه بالا میخزد و بخاریها و شوفاژها مدام روشناند، شاید این سؤال به ذهن برسد که آیا راهی هوشمندانهتر برای گرمماندن وجود دارد؟ نگاهی به سبک زندگی و معماری سنتی چین نشان میدهد که پاسخ این سؤال، سالهاست پیدا شده؛ آنهم نه با مصرف بیشتر انرژی، بلکه با یک طراحی ساده و حسابشده.
در بسیاری از مناطق سردسیر چین، مردم بهجای تختهای چوبی یا فلزی رایج، از تختهای بتنیِ یکپارچه استفاده میکنند؛ تختهایی که بخشی از معماری خانه محسوب میشوند، نه یک وسیله جداگانه. روی این تختها لایههایی از فوم و تشک قرار میگیرد و در دل سازه بتنی، لولههای آب گرم تعبیه شده است. زمانی که آب گرم در این لولهها جریان پیدا میکند، کل تخت بهطور یکنواخت گرم میشود؛ درست مانند یک فر ملایم و دائمی.
نکته جالب اینجاست که این سیستم نه به برق وابسته است و نه به بخاریهای بزرگ، پرمصرف و جاگیر. کافیست یکبار در ابتدای فصل سرد راهاندازی شود تا تمام زمستان، گرما بهصورت پایدار و یکنواخت در بستر خواب جریان داشته باشد. نتیجه؟ خوابی گرم، بدون لرز، بدون صدای بخاری و بدون نگرانی از هزینههای سنگین انرژی.
این نوع تختها که ریشه در معماری سنتی چین دارند، نمونهای از طراحی اقلیمی هوشمندانه هستند؛ جایی که گرما دقیقاً در همان نقطهای تأمین میشود که بدن بیشترین نیاز را دارد. بهجای گرمکردن کل فضا، تمرکز بر گرمکردن سطح خواب است؛ رویکردی که هم مصرف انرژی را کاهش میدهد و هم آسایش بیشتری ایجاد میکند. شاید به همین دلیل است که گفته میشود مردم چین کمتر احساس سرما میکنند؛ چون گرما را نه با دستگاههای پرمصرف، بلکه با فکر، طراحی و سازگاری با اقلیم به خانه آوردهاند. ایدهای که اگرچه ساده به نظر میرسد، اما میتواند الهامبخش معماری امروز ما باشد؛ مخصوصاً در خانههایی که بهدنبال گرمایش پایدار، کمهزینه و هوشمند هستند.