نقش رُستم، یادگار هخامنشی و یادبودی بی‌همتا بر دل صخره، این روزها گرفتار طوفانی خاموش شده است؛ طوفانی که نامش را «فرونشست زمین» نهاده‌اند. برخی می‌گویند این ترک‌ها و شکاف‌ها نه نشانه فرونشست، بلکه «فروشُست» هستند؛ یعنی ریزش خاکِ ناپایدار. (Mehr News) اما این تردید، نمی‌تواند کمبود واکنش و تأخیر در اقدام را توجیه کند.
کارشناسان هشدار داده‌اند که فرونشست‌ها در فاصله تنها ۱۰ متری نقش رستم روی داده‌اند و در فاصله ۳۰۰ تا ۵۰۰ متری تخت جمشید نیز شکاف‌هایی عظیم دیده می‌شود.(Tabnak) علت اصلی این فاجعه آشکار است: برداشت بی‌رویه آب زیرزمینی به‌ویژه برای کشاورزی پرمصرف. (Tabnak، امرداد)
با این حال، برخی مسئولان می‌گویند آثار صخره‌ای نقش رستم از فرونشست مصون هستند؛ چون صخره‌ها تا کیلومترها به هم پیوسته‌اند و بناهای کنده شده در دل سنگ، ناپدید نمی‌شوند. (ایرنا) اما این تحلیل سطحی است؛ آیا می‌توان به اظهاراتی اکتفا کرد که مبتنی بر مطالعات محدود تا عمق ۱۵ متر بوده‌اند؟ (ایرنا)
اینجاست که پرسش مهم مطرح می‌شود: اگر غفلت ادامه یابد، آیا شاهد تدریجی نابودی نقش رستم خواهیم بود؟ آن «کعبه زرتشت» و آرامگاه شاهان هخامنشی، هر‌چند مستحکم و سنگی، نیز با فشار پساب‌ها و شکاف‌های زیرسطحی مواجه‌اند. (ایسنا،ایرنا)
فرونشست در ایران، نه فقط یک پدیده محلی، بلکه بحرانی ملی است که بیش از ۸۰۰ شهر را درگیر کرده و ۱۶ کلان‌شهر را تهدید نموده است. (امرداد)
در چنین شرایطی، دستگاه‌های ذی‌ربط باید فوراً وارد میدان شوند. مطالعات ژئوفیزیکی و ژئوالکتریک را گسترش دهند، سازه‌های مقاوم‌سازی زیرسطحی بسازند، و مهم‌تر از همه، مصرف آب زیرزمینی را مهار کنند.
اگر مسئولان امروز سکوت پیشه کنند و چشم بر فاجعه‌ای که نطفه‌اش در زمین پنهان است ببندند، فردا دیر است. فردا شاید دیگر «نقش فرونشسته» را نبینیم، بلکه «نقش نابود شده» را به ثبت برسانیم.
منبع: iran_memari