خانۀ یک میلیون دلاری شمس پهلوی؛ معماری «ارگانیک» در مهرشهر

خانۀ یک میلیون دلاری شمس پهلوی؛ معماری «ارگانیک» در مهرشهر

کاخ مروارید در زمینی به وسعت ۱۱۱ هکتار و با زیربنای ۲۵۰۰ مترمربع بین سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۷ ساخته شد. این کاخ متعلق به شمس پهلوی خواهر محمدرضا پهلوی بود که به دلیل بیماری آسم این منطقه را برای اقامت خود انتخاب کرده بود. طراحی این بنا توسط ویلیام وسلی پیترز معمار مشهور آمریکایی از بنیاد فرانک لوید رایت با هزینه‌ای بالغ بر یک میلیون دلار انجام شد.

کاخ مروارید

 از نظر معماری، کاخ مروارید اثری کاملا مدرن به شمار می‌رود که هیچ نشانی از اصول سنتی معماری ایرانی در آن دیده نمی‌شود. نمای بیرونی کاخ ترکیبی از دو گنبد بتنی و یک نورگیر وسیع است که سقف را به طور کامل پوشش می‌دهد. سازه اصلی به شکل یک سفره‌ماهی طراحی شده که گویی مرواریدی را در دهان خود جای داده است.

تابلو فرش ریحان
کاخ مروارید

همه فضاهای داخلی زیر سقفی حلزونی‌شکل قرار دارند و با نورگیرهایی به شکل دانه‌های مروارید تزئین شده‌اند. استفاده از پلکسی‌گلاس با قابلیت عبور نور و فرم‌های مدور از ویژگی‌های بارز این بنا است. در ضلع شمالی کاخ، دریاچه‌ای به شکل باله‌های سفره‌ماهی طراحی شده که به زیبایی محوطه افزوده است.

از اینجهت می‌توان کاخ مروارید را نخستین نمونۀ «معماری ارگانیک» در ایران به حساب آورد. معماری ارگانیک که فرانک لوید رایت مبدع آن بود، بر استفاده از فرم‌های موجود در طبیعت در طراحی ساختمان‌ها تاکید دارد.

کاخ مروارید

فضاهای داخلی کاخ شامل بخش‌های متنوعی از جمله تالار طلایی، دفتر اختصاصی شمس، تالار پذیرایی، سالن سینما، سالن بیلیارد، استخر، آب‌نما، اتاق‌های خواب و محل نگهداری پرندگان کمیاب بوده است. یکی از شاخص‌ترین بخش‌ها، اتاق صدف بوده که با تزئینات خاص و نمای حلزونی‌شکل خود جلوه‌ای ویژه داشته است. سقف‌های شیشه‌ای بزرگ نیز نور طبیعی فراوانی را به داخل بنا هدایت می‌کردند که باعث بیشتر شدن جلوه و شکوه فضای درونی کاخ می‌شد.

کاخ مروارید نه تنها به دلیل معماری خیره‌کننده‌اش، بلکه به خاطر تجمل بی‌اندازه‌ای که در دکوراسیون آن دیده می‌شد یکی از مجلل‌ترین کاخ‌های ایران در دوران خود محسوب می‌شد.

کاخ مروارید

البته در سال‌های اخیر این کاخ تا حد زیادی به حالت مخروبه درآمده و از تجمل اولیۀ آن ردپای کمی باقی مانده است؛ با اینحال اخیرا صحبت‌هایی دربارۀ بازسازی و آماده‌سازی آن برای بازدید عموم مطرح شده است.

منبع: فرادید


دیدگاه کاربران
سروش در تاریخ 27 اسفند 1403
بنایی با این معماری منحصر به فرد هر کشور دیگری بود تا قرن‌ها روی چشم شان میذاشتن و ازش مواظبت میکردن ولی در کشور ما در کمتر از نیم قرن رو به ویرانی رفته، بهتره بگیم خودمون ویرانش کردیم صرفا به خاطر اسمی که روش بو. به خاطر همین نگاه و فرهنگ مان است که به نسبت تاریخ غنی و طولانی که داریم بناها و آثار سالم خیلی کمی داریم.
علی در تاریخ 29 اسفند 1403
آب دریاچه ارومیه و چاه انرژی مدرسه‌ای در زنجان یاد آوری می شود. کاخ بعدی را با این منوال میتوان ساخت که در آینده یاد آوری داشته باشد
سارا در تاریخ 01 فروردین 1404
اکثر مردم در فقر بودن بعد اینا چه کاخ و قصری برای خودشون می‌ساختند! حکومت امیرالمومنین علی کجا و حکومت اینا کجا

ثبت دیدگاه