سفر با معماری: هتل برج العرب با سازه ی نمایان خود به عنوان مرتفع ترین هتل جهان و تنها هتل هفت ستاره ی جهان شناخته شده است. فرم آن نشانه ای از یک قایق بادبانی غول پیکر عربی است که در ساحل خلیج فارس با ارتفاعی حدود 321 متر خودنمایی می کند و یکی از نشانه های بندر دبی به شمار می رود. این برج توسط شرکت اتکینز (Atkins Company) که بزرگ ترین شرکت مهندسی در اروپا و هشتمین شرکت بزرگ طراحی در جهان است، بین سال های 1994-1999 طراحی و اجرا شده است. برج العرب به هنگام روز به دلیل فرم بی نظیر و سازه ی سفید رنگ خود از افق های بسیار دور نیز کاملا قابل تشخیص است و شب هنگام به واسطه ی نورپردازی های زیبا و شگفت انگیز خود به صورت ساختمانی با فرم کاملا متفاوت نمایان می شود.
قرارگیری برج العرب با معماری مدرن و تکنولوژی پیشرفته در کنار الجمیرا با معماری سنتی و بادگیرهای متعددی که بر روی بناهای آن تعبیه شده است، نوعی تضاد بین سنت و مدرنیته را به تصویر می کشد. طراحی برج العرب تمثیلی از مدرنیته و یکی از آثار برجسته ی سال های اخیر از نظر سازه ای است. با چیدانه همراه باشید تا درباره ی این برج که یکی دیگر از شاهکارهای معماری ساخته شده در بندر دبی است، بیشتر بدانیم…
برج العرب در منطقه ی ساحلی الجمیرا در جزیره ای مصنوعی که 280 متر از ساحل خلیج فارس فاصله دارد، قرار گرفته است و با جاده ای منحنی به ساحل وصل می شود. ساخت جزیره ای مصنوعی که هتل برج العرب در آن برپا شده به دلایل زیر صورت گرفت:
سازه ی این برج شامل دو اسکلت بتنی و فلزی می شود. سازه ی اصلی برج فلزی و پلان آن دارای طرح مثلثی شکل است که در هر رأس آن ستونی قرار دارد. دو ستون آن به صورت منحنی به ستونی که در رأس اصلی مثلث قرار گرفته است منتهی می شوند و سازه ای V شکل را ایجاد می کنند، به این ترتیب فرمی از بادبان را به وجود می آورد.
ستون های این سازه با خرپاهای افقی به هم متصل شده اند و برای تقویت بیشتر ساختمان در برابر بارهای جانبی از خرپاهای فولادی مورب استفاده شده است. این خرپاها با مقطع عرضی سه گوش و اعضای لوله ای که بزرگ ترین آن ها 85 متر طول و 165 تن وزن دارد، کار مهاربندی را انجام می دهند.
در فضای میانی این ساختمان قسمت اصلی برج با سازه ی بتنی ساخته شده که اسکلت فلزی پیرامون آن را فرا گرفته است. به این ترتیب فرم v شکل سازه ی بیرونی به مقاومت اسکلت بتنی داخل کمک می کند. به عبارتی دیگر، این برج دارای اسکلت بتنی به عنوان ستون فقرات ساختمان است که با سازه ی v شکل فلزی مقاوم شده است. فضای باز میانی هتل با ارتفاع 180 متر مرتفع ترین آتریوم جهان است.
این ساختمان مرتفع ترین سازه ی جهان با نمای غشایی است. نمای بادبان-مانند این بنا از ماده ای به نام دینئون ساخته شده است که شامل دو لایه است و به 12 قسمت تقسیم می شود. این بادبان با پوشش تفلون پوشیده شده است تا آن را در مقابل گرمای شدید و باد محافظت کند. با توجه به آسیب های وارده در نتیجه ی شرایط بد آب و هوایی به این نما، عمر آن حدود 50 سال تخمین زده می شود. پوشش سفید در طول روز موجب عبور نور ملایم و شیری رنگ به درون هتل می شود، در صورتی که نمای شیشه ای درخشندگی و انعکاس نور زیادی ایجاد می کند و پیوسته دما را افزایش می دهد.
گرچه بسیاری از برج های جهان را در ساختگاه های سنگی و صخره ای بنا کرده اند، اما برج العرب به روالی نامعمول روی بستری ماسه ای بنا شده است. پی این ساختمان بر روی 250 شمع بتنی که هریک به قطر 1.5 متر تا ژرفای 45 متری زیر دریا فرو رفته اند، قرار دارد و کل ساختمان بر این شمع های بتنی متکی است.
ساختمان هتل دارای 56 طبقه است که به صورت 28 طبقه ی دوبلکس طراحی شده و ارتفاع کف تا کف هر طبقه 7 متر در نظر گرفته شده است. دیواره ی بیرونی به دلیل شکل نوک تیز آن با سازه ی برج فاصله دارد. پیش از رسیدن به بالای برج، نماهای بیرونی شکلی مدرن به این بنا داده اند. در بالای برج سه پایه به صورت چشم گیری با یکدیگر و با یک آنتن بسیار بلند تلاقی می کنند.
بر فراز هتل یک رستوران به مساحت 1000 مترمربع در ارتفاع 200 متری سطح دریا وجود دارد که به وسیله ی آسانسوری با دید پانورامیک (چشم اندازی وسیع) قابل دسترسی است. این رستوران با سازه ای فولادی به وزن 350 تن به صورت صفحه ای طره شده با 26 متر پیش آمدگی در نمای هتل به صورت کاملا شاخص دیده می شود.
فضای مدوری نیز برای فرود هلی کوپتر در طبقه ی 28 در فاصله ی کمی از سازه ی اصلی و با سازه ای جداگانه ساخته شده است. این سازه با اتصالی طره ای برای تحمل سطحی مدور به قطر 24 متر در ارتفاع 210 متری قرار دارد و سازه ی آن متشکل از لوله هایی فولادی به قطر 1.5 متر است.
فضاهای داخلی شگفت انگیز هتل حاصل ترکیب فناوری های پیشرفته در کنار استفاده از عناصر سنتی در دکوراسیون داخلی و مبلمان آن است. تلفیق مکرر عناصر بومی و غیر بومی و قدیم و جدید نماد متمایزی به وجود آورده است. استفاده از رنگ های طبیعی، الهام از عناصر چهارگانه ی طبیعت و انفجار نور در فضاهای داخلی از عوامل مؤثر در جذابیت فضای داخلی برج است.
در بخش مرکزی هتل فضای باز بزرگی به عنوان منبع نور با ارتفاعی برابر 54 طبقه وجود دارد که واحدهای اقامتی هتل در اطراف آن واقع شده اند و به صورت پلکانی و از راه بالکن هایی که در جلوی آن ها وجود دارد، به این آتریوم دیدی مناسب و غیر مستقیم دارند. این آتریوم یک سوم فضای داخلی را تشکیل می دهد. هدف از ایجاد این فضا ساختن مکان هایی است که از راه پله های بسیار بزرگ، ردیفی از ستون های عظیم مخروطی و راهرو هایی با تاق های قوسی متقاطعی تشکیل شده اند و نقش و نگار های خاص فرهنگ عربی را در ذهن تداعی می کنند.
این هتل اتاق ندارد، بلکه دارای 203 واحد اقامتی (سوئیت) دو طبقه است. از دیگر فضاهای هتل می توان به رستوران غذاهای دریایی المارا (مکانی در زیر دریا)، مرکز تفریحی آساوان، باشگاه ورزشی طبقه ی هجدهم، سالن ناهارخوری، سالن کنفرانس به سبک معماری عربی و سالن سینما تئاتر خصوصی اشاره کرد.
با دیگر برج های دیدنی ایران و جهان آشنا شوید: برج جام بانک ملت، ساختمانی رقصان در تهران برج دبی (برج خلیفه) بلندترین آسمان خراش دنیا ۳ برج در تهران برای زندگی امروز برج های دوقلوی پتروناس، آسمان خراشی دیدنی در مالزی! برج میلاد، نمادی از هنر و معماری ایرانی! برج بین المللی تهران، بلندترین برج مسکونی ایران!
منبع: طراحی ساختمان های بتنی تألیف دکتر محمود گلابچی | گردآوری شده در تحریریه چیدانه