معماران برجسته: او را بانوی قوس و بتن می نامیدند، در سبک و مسیر خودش معجزه گری بود، فضاها را در هم ذوب می کرد و فضای نو و بی بدیل پدید می آورد. به همان میزان که موافق داشت مخالف هم داشت اما هیچ گاه عقب ننشست، او اولین زنی بود که مفتخر به دریافت مدال سلطنتی بریتانیا شد، اولین زن معمار بود که جایزه پریتزکر را دریافت کرد، پا در هر رقابتی گذاشت اولین بود. آنقدر بود که حالا با رفتنش جای خالی بزرگی در دنیای معماری حس می شود، جای خالی ای که به این زودی ها پر نخواهد شد، سال های متمادی باید بگذرد تا پدیده ای مانند زاها حدید زاده شود و دنیای معماری را تکان دهد.
چند روز پیش بود که خبر فوت زاها حدید دنیای معماری را در بهت و حیرت فرو برد. در دنیای معماری هنرمندان بسیاری وجود دارند که هر یک آثار خیره کننده ای را در سراسر جهان خلق کرده اند و بی شک زاها حدید یکی از آن ها است، که به اعتقاد خیلی های راه و روش نوین اش باعث می شود تا هیچ گاه خاطرش از بین نرود. امروز می خواهیم کمی بیشتر با این سوپراستار زن عرصه ی معماری آشنا شویم. پس با چیدانه همراه باشید.
زاها حدید ملیتی عراقی – بریتانیایی داشت که در تاریخ 30 اکتبر 1950 میلادی در بغداد به دنیا آمد. او دوران اولیه تحصیل خود را یکی از مدرسه های کاتولیک فرانسوی زبان، در بغداد سپری کرد. بعد از آن به دلیل داشتن علاقه، تشویق و حمایت خانواده بعد از اخذ مدرک ریاضیات در دانشگاه آمریکایی بیروت، در مدرسه معماری ( AA ) واقع در لندن ثبت نام کرد و به ادامه تحصیل در این دانشگاه پرداخت. وی پس از فارغ‌التحصیل شدن با یکی از استادان خود به نام رِم کولهاس (که او نیز از بزرگ ترین اساتید معماری دنیا است)، در دفتر معماری OMA مشغول به کار شد.
شرکت معماری زاها حدید (Zaha Hadid Architects) یکی از استودیوهای معماری عالی معروف در سراسر جهان است که به دلیل ظرافت و طراحی تکرار نشدنی در دنیای معماری معروف می باشد. نام این شرکت مترادف با طراحی مدرن و مربوط به آینده است. تمامی این ساختمان ها ، شگفت انگیز و یا دارای طرح های عجیب می باشند. در ادامه 5 مورد از بهترین و شگفت انگیزترین شاهکارهای معماری ساخته شده توسط شرکت معماری زاها حدید را خواهید دید.
این ساختمان برای تبدیل شدن به محل اصلی برنامه های فرهنگی کشور آذربایجان طراحی گشته است، فرم و هندسه ی شگفت این بنا در مقابل معماری خشک دوران شوروی که در باکو بسیار رواج داشته قرار گرفته است و به جرأت آن را در هم می شکند، از سوی دیگر این بنا درک و احساسات لطیف فرهنگ آذری را به نمایش می گذارد و چهره ی خوش بین یک ملت را نشان می دهد که نگاهشان رو به سوی آینده است. طرح مرکز فرهنگی حیدر علی اُف، ارتباطی سیال و پیوسته بین درون ساختمان و میدان اطرافش برقرار کرده است.
برای تاکید بر یکپارچگی ارتباط میان درون و بیرون ساختمان، نورپردازی این مجموعه با ظرافت قابل ملاحظه ای مورد توجه قرار گرفته است. استراتژی نورپردازی در روز و شب با هم متفاوت است. هنگام روز حجم ساختمان نور را منعکس می سازد و بر اساس حرکت خورشید و نقطه دید پرسپکتیو جلوه ی ساختمان پیوسته در تغییر است.
ساختمان اصلی گالری در عرض رودخانه قرار دارد. شکل مارپیچ گالری باعث اشغال شدن فروشگاه 200 ساله اطراف گالری شده است. زاها حدید معماری ساختمان قدیمی آجری را برای ایجاد فضای گالری جدید بازسازی کرد. سپس منحنی هایی را برای کافه و فضای اجتماعات از یک طرف ساختمان گسترش داد. ساختار کششی جدید بکار رفته در گالری از منسوجات فایبر گلاس ساخته شده است و سایبانی سفید و کاملا روان را فراهم آورده است. امتدادهای منحنی ها در سه نقطه از ساختمان از اطراف محیط دیده می شود که با یک دیوار شیشه ای فریم لس داخل گالری مشاهده می شود.
این پروژه، یک موزه حمل و نقل تصویری بر روی رودخانه کلاید، در مرکز توسعه بندر گلاسکو است. موزه ریورساید، در حال حاضر، دومین جاذبه آزاد ملی اسکاتلند به شمار می رود. موزه جدید ترابری گلاسکو، طراحی شده توسط زاها حدید و برنده جایزه پریتکرز، در محل تلاقی رودخانه های کلاید و کِلوین، در مرکز صنعت کشتی سازی قدیمی قرار دارد.
ساختمان از یک طرح عالی و چشمگیر با تمایل در جهت تقویت دسترسی و گنجایش بالا ترکیب می شود و به خوبی یک فضای انعطاف پذیر برای نشان دادن و در معرض دید قرار دادن محوطه های بیشتر را فراهم می کند. در مرکز موزه که فضایی وسیع است، فضای باز توسط سازه با ستون های آزاد در دیوار و سقف ترکیب شده پوشانده می شود.
مجموعه ورزش های آبی المپیک لندن با الهام از هندسه سیال آب در حرکت و محیط اطراف آن، منعکس کننده فضاهای نزدیک به آب از جمله رودخانه است. سقف موجدار، پیوستگی استخر از مرکز و هماهنگی در سیال بودن طرح در کلیه قسمت ها حاکی همین ادعاست.
مرکز ورزش های آبی لندن در لبه جنوب شرقی پارک المپیک و با مجاورت مستقیم به استراتفورد ساخته شده است. دسترسی عابرین و تماشاگران به مجموعه از طریق یک پل شرق و غرب و چندین راه دسترسی کوچکتر امکان پذیر گردیده است. این مجموعه به صورت عمود بر شهر استراتفورد طراحی گردیده و به نوعی می باشد که شرق غرب این شهر را که بوسیله رودخانه از هم جدا کرده بود بهم وصل می کند.
این ورزشگاه با الهام از یک قایق ماهیگیری محلی، با خطوط کشیده و شبه منحنی است، این ورزشگاه برای جام جهانی بعدی طراحی شده است. این طراحی هنوز به اتمام نرسیده است، اما وعده داده شده است تا طراحی مدرن، متمایز و منحصر به فردی توسط این استودیو انجام شود.
امیدوارم روح بانوی قوس و بتن، این اسطوره تکرار نشدنی معماری همواره قرین رحمت و آرامش باشد.
مطالب بیشتر: برنده جایزه نوبل معماری 2016، معمار خانه های کم هزینه در شیلی!پروژه های علیرضا تغابنی، معمار برجسته ایرانیمعماری آرامگاه خیام، اثری ماندگار از هوشنگ سیحونفریار جواهریان، معمار صحنه های 10 فیلم از داریوش مهرجوییپویا خزائلی پارسا، معمار سال 1394
گردآوری توسط تحریریه چیدانه