سفر با معماری: در این مطلب بسیار جالب با یک خبرنگار همراه می شویم تا نگاهی بیاندازیم به خانه های روستایی مناطق مختلف جهان و سبک زندگی آنها و می پردازیم به مقایسه آنها با خانه های شهری و قضاوت نهایی را به شما واگذار می کنیم که کدام یک را بیشتر می پسندید؟
من قبلا خبرنگار یک مجله بودم و یکی از مکان‌های مورد علاقه‌ام برای بازدید جزایر کارائیب بود. چند سال پیش از یکی از افراد بومی آن‌جا پرسیدم که «چرا پشت بام خانه‌ها سه گوش است؟» و او به من گفت: «این بام‌ها در طول طوفان‌های شدید و طوفان‌های گرمسیری به ثابت ماندن ساختار خانه‌ها کمک می‌کنند.» این مسئله برای بسیاری از ما که در ساختمان‌های تازه‌ساز و آپارتمان‌ها زندگی می‌کنیم چیز عجیبی است، چراکه تنها چیزی که درباره ساختمان‌ها برای ما مهم است ظاهر آن است.
اما بسیاری از فرهنگ‌ها به ساختن خانه‌های کاربردی ادامه داده‌اند. این خانه‌ها به منظور استفاده از نیروی باد و خورشید یا محافظت در برابر شرایط جوی نامساعد ساخته می‌شوند. برای مثال، خانه‌های مراکشی با نام dar دارای یک حیاط مرکزی هستند که به عنوان چاه تهویه عمل می‌کند، دیوارهای آن ضخیم ساخته می‌شوند و خود خانه‌ها کوتاه هستند تا در برابر گرما دوام بیش‌تری داشته باشند.
برخی از فرهنگ‌ها با استفاده از مواد و مصالح بومی کارهای خلاقانه‌ای می‌کنند چراکه تنها مصالح در دسترس آنها هستند. اما این موضوع به معنی عدم توجه به زیبایی نیست. در واقع، برخی از این ساختمان‌ها بسیار زیبا و جذاب هم هستند.
نمایشگاهی که اخیرا در موزه Vitra در شهر Weil Am Rhein در کشور آلمان برگزار شد تقریبا 40 خانه از سراسر جهان را به صورت فیلم، عکس، و مدل به بازدیدکنندگان نشان می‌داد و نمایان‌گر تنوع و ابتکار این فرهنگ‌ها در استفاده از گل، بامبو، پوشال، پهن، ساقه درختان بود. نمایشگاهی با نام «یادگیری از فرهنگ‌های بومی» (29 سپتامبر سال 2013) نیز نشان‌دهنده سازه‌های جدیدی در شهرهای مدرن بود که با الهام از این تکنیک‌های سنتی ساخته شده بودند. خود ساختمان نمایشگاه نمونه‌ای از این سازه‌هاست که توسط معمارانی با نام‌های ریچارد بوکمینستر فولر و تی‌سی هوارد ساخته شده است. چنین ساختمانی با گنبدی متشکل از سطوح هندسی در دوران پس از جنگ به محبوبیت فراوانی دست یافت. ساختمانی که در عکس بالا می‌بینید در سال 1975 ساخته و در سال 2000 تبدیل به موزه شده است.
در ادامه این مطلب نمونه‌هایی از ساختمان‌هایی را خواهید دید که توسط مجموعه‌ای از افراد ساخته شده است نه توسط یک نفر.
خانه‌های اندونزیایی. گروه‌هایی از مردم مانند قبیله‌های Batak Toba و Toraja که در جزایر سوماترا و سولاوسی زندگی می‌کنند زمانی دارای جامعه‌ای آیین‌گرا بودند؛ روستاها از تعداد زیادی از این خانه‌های شبیه قایق ساخته شده بودند که هر کدام دارای کارکرد متفاوتی بود. این سازه‌ای که در عکس بالا می‌بینید بر روی ستون‌هایی از چوب سوار شده است که بر اساس صدایی که ایجاد می‌کردند انتخاب شده‌اند. ستون‌ها کمی مرتفع هستند تا سازه با زمین مرطوبی که در آن برنج کشت می‌شود برخورد نداشته باشد. بام گالی‌پوش و شیب‌دار این ساختمان محافظی برای فضاهای نشیمن است؛ پیشامدگی‌های لبه بام با استفاده از نمادهای آیینی ساخته شده‌اند؛ و در ورودی آن یک یک دریچه خوابیده است که در بالای پلکان قرار گرفته است.
فضای زیرین این سازه به عنوان اصطبل مورد استفاده قرار می‌گرفته است. اگرچه بسیاری از این خانه‌های سنتی خالی از سکنه هستند و نیاز به ترمیم دارند اما در برابر زلزله‌های متمادی دوام آورده‌اند.
خانه‌های صدفی. شکل این خانه‌ها از شکل صدف الهام گرفته شده است و در کشور کامرون در غرب آفریقا قرار دارند. این نوع سازه‌ها نشان‌دهنده امکانات استفاده از خاک است. شکل گلوله‌مانند این سازه‌ها از ترکیبی از خاک، بوریا، و چسب گیاهی ساخته شده‌اند.
بافت‌های عمودی موجود بر روی این سازه‌ها به منظور تقویت سطح خارجی ساخته شده‌اند و به عنوان زه‌کش نیز عمل می‌کنند.
خانه سنتی کاسنا (Kassena). کاش ما هم نمای خانه خود را به شیوه‌ای هنرمندانه و زیبا مانند عکس بالا می‌ساختیم. این خانه در کشور بورکینافاسو در غرب آفریقا قرار دارد. این سازه از خاک رس، خاک، شن، و کود گاوی ساخته شده است و فرآیند ساخت آن شبیه فرایند ساخت سفال است. نمای خارجی که با استفاده از گچ و گل رنگی تزئین شده است دارای نمادهای قبیله‌ای است. چون هفت ماه از سال در این منطقه بارندگی وجود دارد سقف خانه‌ها کمی شیب‌دار ساخته می‌شود. هم‌چنین هوا در طول روز گرم و در شب خنک است و به همین دلیل در ورودی کم ارتفاع است و پنجره‌ای وجود ندارد.
تاتا (Tata). تاتا با استفاده از چوب، آجر با دست شکل‌داده شده، و حصیر ساخته می‌شود و نام آن از روی اسم سازنده آن یعنی تامبرما گرفته شده است. این خانه در کشور توگو در غرب آفریقا واقع شده است و نمونه کاملی از استفاده از خاک در معماری است. تاتاها شبیه برج‌های کوچک هستند.
تاتاها دارای یک در هستند و از این طریق می‌توان دشمنان را به دام انداخت. این سازه‌ها به دلیل گرمای زیاد پنجره ندارند و در آنها پنج ساختمان وجود دارد که هر کدام دارای کارکرد متفاوتی هستند (عکس بالا نشان‌دهنده مدل موجود در موزه است). اجداد مرده ساکنان در طبقه اول و خود ساکنان اصلی در طبقه دوم زندگی می‌کنند.
هاکا تولو (Hakka tulou). این سازه‌های مدور گلی در استان فوجیان کشور چین واقع هستند و بیان‌گر یک جامعه عدالت‌محور با آموزه‌های فنگ‌شویی هستند: همه افراد دارای فضای یکسانی در خانه هستند و هر خانه با زمین هماهنگی کامل دارد. هر کدام از این سازه‌ها 800 انسان را در خود جای می‌دهد که زندگی اشتراکی را به عنوان وسیله‌ای برای دفاع در برابر نیروهای شر و سارقان انتخاب کرده‌اند. شکل دایره‌ای این سازه‌ها هم‌چنین ساکنان را در برابر باد محافظت می‌کند.
شهر شیبام (Shibam). شهر شبیام در دهه 1500 در یمن ساخته شده است و به دلیل سازه‌های عمودی موجود در معماری آن با نام «منهتن صحرا» شناخته می‌شود. این سازه‌ها فقط از استیل ساخته نشده‌اند بلکه در ساخت آنها خشت خام نیز به کار رفته است. از سیلاب‌های پیرامون این شهر برای آبیاری، از گل برای ساخت‌وساز، و از خاک غنی برای کشاورزی استفاده می‌شود. یک سیل ویران‌گر اولین شهری را که در سال 300 بعد از میلاد در این منطقه ساخته شده بود را نابود کرده است اما برخی از بقایای آن همچنان مشخص است.
معماری امروز
امروزه برخی از معماران از مواد و مصالح طبیعی و تکنیک‌های سنتی استفاده می‌کنند. برای مثال به کلیسای جامع پریرا در کلمبیا (عکس بالا) نگاه کنید. این سازه شبیه سازه‌های اندونزیایی است که قبلا آن را دیدید. سیمون والز که این کلیسا را در سال 1999 ساخته است می‌گوید: «معماری من معماری گرمسیری است. در کشوری که باران زیاد می‌بارد باید بام خانه‌ها را پیش‌آمده ساخت؛ چیزی شبیه معماری چین یا اندونزی. آموختن در مورد معماری اندونزی یک پیشرفت بنیادین در زندگی من بود: بام‌هایی بزرگ از جنس بامبو بدون هر گونه مهار یا عنصر نگهدارنده.» والز استاد استفاده از بامبو است و به نظر او تیرهای چوبی خیلی بهتر از استیل هستند. این معمار مشهور از بامبو به دلیل سطح براق، قیمت ارزان، و مقاومتش در برابر زلزله استفاده می‌کند.
او می‌گوید: «من همیشه فکر می‌کردم که اندازه یک سقف یا یک اتاق نباید از ارتفاع معینی تجاوز کند. اما در اندونزی سقف‌ها با دست ساخته می‌شوند و ارتفاعی 10 یا 15 متری دارند. این یک امر فرهنگی است: انجام کاری سخت و بااهمیت و به‌گونه‌ای خودنما که خیلی هم به چشم نمی‌آید.»
بیجوی جین معمار شرکت مومبای که در ایالات متحده آموزش دیده است همیشه به کشور هند می‌رود تا در مورد استفاده از تکنیک‌ها و مصالح سنتی و بومی این کشور آموزش ببیند. او می‌گوید که هفت نسل نجاران Palmyra House (که در عکس بالا تصویر آن را می‌بینید) همگی نجار و صنعت‌گر بودند. او می‌گوید: «ما شان کار خود را فراموش کرده‌ایم و کارها را بر اساس یک نظم و شیوه مشخص انجام نمی‌دهیم.» او اضافه می‌کند: «به نظر من همین مسئله دلیل علاقه ما به معماری قدیمی است زیرا دارای کیفیتی غریزی و ذاتی است.» چارچوب Palmyra House از چوب محلی ساخته شده است. کرکره‌های گسترده آن همگی با دست ساخته شده‌اند. نمای خارجی آن متشکل از درزپوش‌های مسی و بام‌های آلومینیمومی است. سطوح فضای داخلی این سازه از چوب ساج وسنگ هندی ساخته شده‌اند.
یک سوال جالب: یک روستا بهتر خانه می‌سازد یا یک شهر؟ نظر شما چیست؟در قسمت بحث و گفتگو پاسخ این پرسش را با ما در میان بگذارید.
منبع: designboom | ترجمه شده توسط تحریریه چیدانه