طراحی محوطه: به فصل گرما که نزدیک می شویم به یاد شب‌نشینی‌های خانه پدربزرگم می‌افتم. عصر که می‌شد مادربزرگم حیاط را آب و جارو می‌کرد و روی تخت چوبی با پشتی‌های قرمز و قالیچه دستباف منتظر ما می‌نشست. من دلم قنج می‌رفت برای آب هندوانه‌هایش. شب‌های پرستاره با عطر شمعدانی‌های دور حوض را از یاد نمی‌برم. تنها شب‌هایی بود که اجازه داشتیم پا به پای بزرگ‌ترها تا دیر وقت بیدار بمانیم. یادم نمی‌آید سر آن حیاط‌های دل‌انگیز قدیمی و این شب‌های دلنشین طولانی چه آمد! دلتنگ آن شب‌های خنک پرستاره‌ام. یادش بخیر!
بهتر است برای داشتن حیاطی دل‌انگیز با خودتان روراست باشید و بدانید که به دنبال چه حال و هوایی هستید. برای تصمیم‌گیری دقیق‌تر بهتر است سری به حیاطتان بزنید و با دقت بیشتری وضعیت موجود را بررسی و لیستی از وسایل تعمیری و یا ملزومات تهیه کنید. بهتر است در این مرحله برای طراحی حیاط منزل به دنبال جنس و سبک وسایل خود نباشید و صرفا آنها را در لیستتان بنویسید: مبلمان جدید، باربیکیو و یا هرچیز دیگر. اگر ساکن یک آپارتمان هستید، بهتر است برای این کار چند نماینده انتخاب و حتی پرسشنامه‌ای تهیه کنید. مزیت تهیه پرسشنامه این است که می‌توانید از نظرات افراد زیادی استفاده کرده و بهترین تصمیم را بگیرید. اگر هم صاحب منزل شخصی خود هستید، بهتر است در آخر هفته‌ای که همه اعضای خانواده دور هم جمع هستند این کار را انجام دهید. یادتان باشد مشارکت و همدلی باعث می‌شود تا تمام اعضای خانواده یا یک مجتمع بتوانند از فضا لذت بیشتری ببرند.
بعد از تصمیم‌گیری در مورد هرآنچه که لازم دارید تا حیاط شما کاربری موردنظرتان را پیدا کند، نوبت انتخاب سبک طراحی محوطه خانه می‌شود. بهتر است قبل از انتخاب با عناصر اصلی و رنگ‌های غالب هرکدام آشنایی پیدا کنید.
آب: اولین چیزی که در مورد حیاط ایرانی به ذهن همه ما می‌رسد، وجود عنصر آب است. آب علاوه بر تعدیل هوا در فصل گرما، وظیفه تامین آرامش در فضا را نیز بر عهده دارد. آب در حیاط ایرانی، درون حوض نگهداری می‌شود. حوض‌ها بیشتر به شکل دایره یا چهارگوش هستند. از آنجایی که آب از دیرباز برای سرزمین ما ارزش زیادی داشته، حوض‌ها از عمق کمی برخوردار بوده و گاها فواره‌ای سفالی هم در وسط آنها تعبیه می‌شود که آب به آرامی از آن خارج می‌شود. جلوه‌های آب در حیاط ایرانی بسیار آرامش‌بخش است. محل قرارگیری حوض آب در حیاط ایرانی در مرکز و وسط آن است. حوض‌های آبی رنگ با جوشش آب در میان خود، قلب تپنده حیاط ایرانی به حساب می‌آیند. این به آن معنی نیست که شما خودتان را به استفاده از یک حوض دایره‌ای شکل در وسط حیاطتان محدود گردانید، بلکه می‌توانید آب را به روش‌های دیگری نیز مهمان حیاط خود کنید، اما یادتان باشد که حرکت آب در حیاط ایرانی، بسیار آرام و مسولیت آن القای حس آرامش است.
مصالح و رنگ: از جمله مصالحی که به محوطه شما حال و هوای ایرانی می‌دهد، آجر، کاشی و چوب را می‌توان نام برد و بهترین رنگ‌هایی که می‌توانید استفاده کنید نیز آبی، فیروزه‌ای، طلایی و قرمز است. بهتر است خود را به استفاده از یک نوع مصالح یا یک طیف رنگی محدود نکرده و در حیاط خود ترکیبی از آنها را داشته باشید.
مبلمان: تخت‌های چوبی، مبلمان غالب حیاط‌های ایرانی هستند. اگر قصد استفاده از این تخت‌ها را دارید برای راحتی بیشتر روی آنها قالیچه و یا گلیم پهن کرده و با استفاده از پشتی‌های متعدد، شب‌نشینی راحت‌تری را برای خودتان فراهم کنید. اگر مایل به استفاده از تخت چوبی نیستید، مبلمان چوبی یا حصیری هم گزینه مناسبی به حساب می‌آید. برای اینکه حال و هوای ایرانی بیشتری به مبلمانتان ببخشید، می‌توانید از بالشتک‌هایی با طرح‌های سنتی و ایرانی نیز استفاده کنید.
مطلب مرتبط: مبلمان فضای باز، ۷ وسیله ضروری برای دکوراسیون حیاط!
روشنایی: یک نورپردازی اصولی می تواند ناخودآگاه تمامی ساکنین یک مجتمع را دور هم جمع گرداند. اگر به فکر صرفه‌جویی اقتصادی هستید و محوطه مجتمع مسکونی یا حیاط بزرگی دارید، می‌توانید صرفا به فکر نورپردازی بخشی از آن برای شب‌نشینی‌های خود باشید.
پیشنهاد ما برای حیاط ایرانی استفاده از روشنایی ظریف و ملایم است. میزبانی درخشش ملایم و تابش گرم نور نسبت به نورافکن‌های پرنور به مراتب بیشتر است، اما به این معنی نیست که شما در انتخاب نوع چراغها محدودیت دارید. می‌توانید در طراحی منظر، محوطه یا حیات خود از انواع چراغ‌های دیواری، آویز، وال واشر و… استفاده کنید.
ورودی: فضای ورودی محوطه معرف سبک و حال و هوای کل محوطه یا حیاط است، پس بهتر است لوازم روشنایی انتخاب کنید که با سبک و مصالح مورداستفاده شما هماهنگ تر باشند؛ برای مثال استفاده از فانوس‌های ساده قدیمی. این فانوس‌ها برای مهمانانتان احساسی نوستالژیک را تداعی کرده و آنها را برای ورود به یک حیاط ایرانی آماده می‌گرداند.
مسیر عبور و مرور: مهم‌ترین فضایی که برای نورپردازی محوطه یا حیاط به ذهنمان می‌رسد، مسیرهای عبورومرور است که خوشبختانه چراغ‌های مناسب این مسیرها در مدل‌های مختلفی تولید می‌شوند و شما محدودیتی در انتخاب آنها ندارید. تنها نکته مهم هنگام خرید، طول‌وعرض مسیر رفت‌وآمد در محوطه مجتمع یا حیاطتان است. اندازه‌گیری فاصله چراغها از یکدیگر به عوامل بسیاری بستگی دارد و انتخاب نوع چراغ و ارتفاع پایه آن در تعیین فاصله بسیار تاثیرگذار است، ولی به‌طورکلی نصب چراغها در هر دو سمت مسیرهای عبوری در فواصل 2 تا 3 متر برای روشن کردن آن کافی است. با این حال چراغ‌های کم‌نورتر باید در فاصله نزدیک‌تری کنار هم قرار بگیرند. برای مسیرهای منحنی به جای اینکه چراغها را در میان انحناها قرار دهید تا شکل منحنی مسیر در هنگام شب نمایان‌تر باشد، آنها را در دورترین نقطه چپ و راست منحنی نصب کنید.
فضای شب‌نشینی‌ها: اگر جایی برای نشستن و دورهم جمع شدن در زیر درخت بزرگی در باغ خود فراهم کرده‌اید از چند چراغ آویز در بالای شاخه‌های درخت استفاده کنید. آنها را با کمک طناب و سیم‌کشی‌هایی پایین بیاورید تا درست در بالای میزها و صندلی ها قرار بگیرند. بهتر است که این چراغها در 80 سانتی‌متری تا 2 متری ارتفاع آنها نصب شوند. این کار موجب می‌شود تا مکان تجمع باغ شما مشخص‌تر شده و فضای صمیمی و دل‌انگیزتری برای آن فراهم گردد.
تنوع در نور و سایه: درست است که استفاده از نور ملایم برای این سبک مناسب است، اما با نصب لوازم روشنایی در فضای بیرون، زیبایی طراحی محوطه خود را در شب با تاکید بر ساختار معماری افزایش دهید. نوعی از چراغها را انتخاب کنید که بتوانید از راه آنها جالب‌ترین ویژگی‌های محوطه یا حیاطتان را برجسته نمایید.
نقش نور و آب: اضافه کردن نور به تزئینات آبی در شب می‌تواند فضای بسیار آرامش‌بخشی برقرار کند. سوسو زدن ملایم و چراغ‌های زیر آب همراه با صدای ملایم آب فضای لطیف شب را برای شما و همسایگانتان فراهم خواهد کرد.
مطلب مرتبط: طراحی باغچه، ۲۰ مدل حیاط سرسبز در خانه های ایرانی!
آب در حیاط مدرن به جای حوض بیشتر از آبنما استفاده می‌شود و هیچ محدودیتی هم در محل قرارگیری آن وجود ندارد. شما می‌توانید از انواع آبنماها استفاده کنید. آب در حیاط مدرن، جوش و خروش بیشتری دارد و صدای آن هم در فضا می‌پیچد.
آبنماهای دیواری: آبنماهای دیواری مخصوص محوطه های کوچک بوده و ظاهر فریبنده ای دارد.
آبنماهای صخره ای: این نمونه، یکی از زیباترین انواع آبنماهایی است که می‌توانید از آن برای فضاهایی مانند حیاط‌های بزرگ استفاده نمایید. زیبایی این مدل از آبنماها در فضاهای بزرگ، بیشتر از حیاط‌های کوچک نشان داده می‌شود.
آبنماهای ترکیبی: این نوع آبنماها، یکی از پرطرفدارترین انواع برای محوطه و حیاط محسوب می‌شوند که به خوبی با هر سبکی از محوطه‌سازی هماهنگ می‌گردند؛ بنابراین در حیاط مدرن شما نیز به خوبی خودنمایی خواهد کرد.
آبنماهای آبشاری: علاوه بر اینکه این نوع آبنماها برای ترکیب با فضای استخر و محوطه حیاط شما مناسب هستند، می‌توانند جلوه و آرامش خاصی را هم به آن ببخشند. می‌توانید از این نوع آبنماها در کنار طراحی فضای سبز و یک گلکاری مناسب استفاده کنید و از صدای پای آب در آن محل، لذت ببرید.
مطلب مرتبط: حیاط سازی منزل، از این ۲۰ طراحی ایرانی ایده بگیرید!
مصالح و رنگ: تنها نکته‌ای که باید رعایت کنید این است که از تنوع زیاد رنگ و مصالح بپرهیزید. درست است که شما محدودیت زیادی ندارید، اما بهتر است محدودیت‌هایی برای خود ایجاد کنید تا حیاطتان دلنشین‌تر شود. پیشنهاد ما به شما استفاده از حداقل دو تا سه طیف رنگی است.
مبلمان: هیچ محدودیتی برای انتخاب نوع مبلمان در حیاط مدرن ندارید، ولی بهتر است از مبلمان ساده‌تر همراه با رنگ‌های شادی‌بخش تابستانه استفاده کنید.
روشنایی: طبیعی است که اصول روشنایی در حیاط مدرن همانند آنچه پیشتر در حیاط ایرانی توضیح دادیم است با این تفاوت که در نورپردازی حیاط مدرن آزادی عمل بیشتری دارید.
مطلب مرتبط: داربست باغی، ۱۰ ایده جدید برای تزئین دیوار حیاط
انواع متعددی از چراغ آبنما اعم از سفید و رنگی وجود دارد.. بسیاری از چراغ‌های آبنما دارای تایمر بوده و به‌طور خودکار شاهد خاموش و روشن می شوند. قطعا این کار در صرفه‌جویی هزینه برق نیز به شما کمک خواهد کرد.
برای بیشتر شدن اثربخشی نور باید دقت کنید که آب درون آبنما زلال و شفاف باشد. از تابش مستقیم نور به آب نیز پرهیز کنید، چرا که ممکن است چشمان شما را اذیت کند.
نورپردازی استخر یک پیشنهاد وسوسه‌انگیز است که بهتر است قبل از آن با بایدها و نبایدهایش آشنا شوید. در نورپردازی استخر زاویه قرارگیری چراغها بسیار مهم است. زاویه آنها باید به صورتی باشد که چشم افرادی که اطراف استخر هستند را آزار ندهد. هم‌چنین بهتر است در بخش تهتانی استخر نیز چراغی نصب نگردد. محل قرارگیری چراغها هم به اندازه زاویه قرارگیریشان اهمیت دارد. بهتر است چراغها را روبه‌روی هم نصب کنید، چراکه این کار باعث کاهش سایه‌های مزاحم می‌گردد. رنگ کاشی‌های استفاده شده در بدنه استخر می‌تواند مانع انعکاس مناسب نور شود؛ بنابراین باید رنگ‌های روشنی را انتخاب کنید که نور بیشتری را به محیط اطراف خود منتشر کند.
در نورپردازی به گیاهان هم با دقت عمل کنید. این نوع گلدان‌ها به خودنمایی گیاهانتان در شب نیز کمک می‌کنند. شما می‌توانید آنها را در هرکجای حیاطتان که می‌خواهید قرار دهید، البته قطعا بهتر است که پوششی از آنها را در گوشه‌ای از مسیر قدم‌زنی بگذارید.
برای راهنمایی بیشتر در زمینه طراحی محوطه، فضای سبز و حیاط منزل خود بهتر است با متخصصین مشورت کنید. اهالی فن چیدانه در این زمینه بهترین انتخاب هستند.
منبع: مجله منزل | نویسنده: فاطمه مرادی