معماران در طراحی ساختمان ها سعی دارند که بین زیبایی و عملکردِ بهینه، تعادل ایجاد کنند. استفاده از نمای لوور ساختمان یکی از المان هایی میباشد که به معماران این امکان را میدهد که با کاربرد آن علاوه بر زیبایی، به بسیاری از نیازهای عملکردی ساختمان نیز پاسخ دهند. در ادامه با نمای لوور به عنوان یکی دیگر از انواع نمای خشک ساختمان بیشتر آشنا خواهید شد.
لوورها، پوشش های کرکره ای هستند که از تعدادی تیغه در درون یک قاب ایجاد شده اند. لوورها به واسطه تیغه های زاویه دارِ خود، به نور و هوا اجازه ورود داده و مانع ورود اِلِمانهای ناخوشایندی مانند آب باران، تابش مستقیم نور آفتاب، سروصدای اضافی، بادهای طوفانی و … می شوند.
لوورها به شکلی طراحی شده اند که علاوه بر پاسخگویی به نیازهای ساخت و ساز مدرن، همچنین راه حلی برای مسائل محیطزیستی و اقلیمی باشند. استفاده از نمای لوور ساختمان از پایدارترین روشها برای کاهش هزینه های مربوط به سرمایش، گرمایش و تهویه میباشد.
پیش از انتخاب و خرید لوورها برای نمای ساحتمان، باید درک واضحی از این داشته باشیم که چرا و به چه هدفی میخواهیم از لوور استفاده کنیم و نحوهی عملکرد لوورها چگونه است. بنابراین میتوانیم اطمینان حاصل کنیم که برای پاسخ‌دهی به نیازهای ساختمان، مناسبترین نوع لوور را انتخاب خواهیم کرد. دانستن علت استفاده از نمای لوور ساختمان به ما کمک میکند که بدانیم در انتخاب لوور بر روی چه عواملی بیشتر تمرکز کنیم و آنها را اولویت قرار دهیم. برای مثال در گلخانه، گل ها و گیاهان باید در برابر باران، باد و طوفان حافظت شوند و جریان هوا به خوبی صورت گیرد.
لوورها بسته به نیاز به تهویه هوا، محافظت در برابر نور مستقیم خورشید و … در انواع متفاوتی طراحی می‌شوند. هر نوع لوور، ساختار عملکردی متفاوت و منحصر به فردی دارد و بسته به طراحیاش امکانات متفاوتی خواهد داشت.
برای مثال لوورهای مخصوص باران اجازه عبور هوا را خواهند داد اما مانع ورود آب باران به داخل خواهند شد.
برخی از نکاتی که هنگام انتخاب نمای لوور ساختمان باید در نظر گرفت به شرح زیر می‌باشند:
فضای خالی از کم کردن مساحت قاب و تیغه های لوور از مساحت کل بازشو محاسبه میشود. بسیار خوب است که درصد بالایی از مساحت، خالی باشد چرا که اجازه میدهد که هوای بیشتری از بازشوی کوچیکتری وارد شود. بنابراین همچنین هزینه های بازشوی دیوار و نصب لوور نیز کاهش می یابد. فضای خالی معمولا بین 35 درصد تا 60 درصد از کل بازشوی دیوار متغیر میباشد . باید توجه کرد که اگر فضای خالی بیش از حد باشد، موجب ورود آب باران به شکل نامطلوبی خواهد بود. بنابراین مناسبترین میزان فضای خالی به شکلی محاسبه میشود که بین میزان فضای خالی برای ورود جریان هوا و تعداد و سایز تیغه های لازم برای ممانعت از ورود آب باران، تعادل برقرار شود.
مقدار نفوذ آب نشان میدهد که توانایی لوور برای ممانعت از ورود آب به داخل، هنگام بارندگی چه میزان میباشد. اولین نقطه نفوذ آب باران، نقطه آستانه ای است که پس از عبور از مرز آن اجازه ی ورود به آب باران داده میشود و لوور نشتی میکند. برای محاسبه این نقطه باید در حالی که مقدار مشخصی آب باران در جریان هوا وجود دارد، مقدار سرعت جریان هوا در فضای خالی لوور افزایش یابد و تا زمانی ادامه پیدا کند که در آن نقطه آب وارد شود. اولین نقطه نفوذ آب باران میتواند از ضعیفترین مقاومت در برابر ورود آب باران 300 فیت بر دقیقه تا بهترین مقاومت در برابر ورود آب باران 1250 فیت بر دقیقه متغیر باشد.
وجود هر مانعی در جریان هوا مانند تیغه های لوور، داکتها، فیلترها، فَنَرها و … موجب ایجاد مقاومت میشود. بهتر است که لوورها کمترین میزان مقاومت در برابر جریان هوا را داشته باشند. همهی لوورها مقداری مقاومت در برابر جریان هوا دارند. اما در لوور های مخصوص آب و هوای طوفانی این مقدار از حد استاندارد بیشتر میباشد. برای اندازه گیری مقاومت لوور باید هوا در میان لوور جاری شده و اختلاف مقاومت در فضاهای خالی مختلف اندازه گیری شود. مقاومت لوورها بر اساس شکل قاب و تیغه های آنها متفاوت است. ضروری است که این مقاومت را تا حد امکان کاهش دهیم چرا که به لوورها، فَنها و دیگر تجهیزات مربوط به جابه جایی هوا آسیب میرساند.
لوورها میتوانند مجهز به اکسسوریِ غربالگری حشرات و پرندگان باشند. این اکسسوری های مُشبّک، مانع ورودِ حشرات و پرندگان از فضای خالی لوورها به داخل خواهند شد. صفحات غربالگرِ حشرات علاوه بر اینکه سوراخ های کوچکتری دارند همچنین موجب عملکرد بهتر لوور برای ایجاد جریان هوای بهتر خواهند شد.
این موضوع غیرقابلانکار میباشد که ضروری است که لوورها هم از نظر زیبایی و هم عملکردی کارآمد باشند.
لوورها میتوانند به شکل عمودی یا افقی، شکلهای سفارشی، با نازک کاریهای متفاوت، شکل های تیغه های مختلف و … ساخته شوند. این ویژگی های ظاهری متفاوت آنها به معماران کمک خواهد کرد تا خلاقیت بیشتری در طراحی نمای لوور برای ساختمان داشته باشند.
باید بدانیم که لوور برای ورود هوا به داخل و یا خروج هوا به بیرون استفاده میشود. اگر از لوورهایی استفاده میکنیم که هوا را به سمت داخل میکشند باید در نظر بگیریم که به چه روشی میخواهیم مانع ورود آب و دیگر المان های ناخوشایند به داخل شویم. حتما باید بین عملکرد لوور برای ایجاد جریان هوا و همچنین حفاظت در برابر آب باران تعادل ایجاد کنیم.
تیغه های لوورها در شکلهای مختلفی طراحی و ساخته می‌شوند که هر کدام مناسب عملکرد خاصی میباشد. ممکن است تیغه ها ثابت، متحرک و قابل تنظیم و یا ترکیبی از هر دو مدل باشند. شکل مقطع تیغه ها تعیین میکند که توانمندی آنها در چه زمینهای میباشد. تیغه های صاف و مستقیم، مناسب برای ایجاد جریان هوای خوب هستند.
زاویه تیغه ها و فاصله بین آنها مستقیما بر فضای خالی لوورها اثر میگذارد. هر چه زاویه تیغه ها بیشتر باشد حفاظت بیشتری در برابر آب باران و ریز زباله ها ایجاد میشود اما همچنین مقاومت در برابر جریان هوا نیز افزایش می یابد. هر چه فاصله بین تیغه ها بیشتر باشد در نتیجه فضای خالی لوور نیز افزایش یافته و عملکرد آن برای ایجاد جریان هوای بهتر نیز بهبود می یابد.
لوورها معمولا از جنس آلومینیوم اکسترودشده و یا فولاد گالوانیزه هستند. همچنین میتوانند از متریال های دیگری ساخته شوند. انتخاب متریال بر وزن لوورها، ماندگاری و استحکام آنها و امکان استفاده از نازک کاری های متفاوت بر روی آنها اثرگذار میباشد.
طبیعت و ذاتِ متخلخل آلومینیوم موجب میشود که بدون دردسر پذیرای انواع فینیشینگها باشد. در مناطقی با آب و هوای طوفانی معمولا از لوور آلومینیومی نما استفاده میشود.
لوورها از جنس فولاد گالوانیزه یا فولاد ضد رنگ سنگینتر بوده و ماندگاری و استحکام آنها از لوور آلومینیومی نما بیشتر است اما نمی‌توان هر فینیشینگی را بر روی آنها اجرا کرد. اگر از متریال های سنگین تر استفاده کنیم باید تکیه گاهی را در نظر بگیریم که تحمل وزن را بالا ببرد.
این دو عامل، عملکرد لوور را از نظر جریان هوا مشخص میکنند.
هر کدام از لوورها پاسخگوی مجموعه ای از نیازهای عملکردی متفاوت هستند اما یکی از این عملکرد ها در آنها ویژه تر میباشد. برای مثال در لوورهای آکوستیکی، کاهش صوتی دینامیکی تعیین میکند که لوور چه مقدار میزان سرو صدای اضافی را کاهش میدهد.
یا در لوورهای متحرک، میزان نشتی هوا تعیین میکند هنگامی که لوور بسته باشد چه مقدار مانع جریان هوا میشود. چرا که هنگامی که هوا از تیغه های بسته نشتی کند، میتواند موجب ایجاد ناکارآمدی در دیگر بخشهای سیستم شود.
آب و هوای محلی که ساختمان در آن قرار گرفته بر انتخاب نوع فینیشینگِ لوورها تاثیرگذار میباشد. در مناطق ساحلی و یا آفتابی نیاز به استفاده از فینیشینگ های مقاومتری میباشد. چرا که نور مستقیم آفتاب، رطوبت دریا و ذرات ریز نمک در هوا، رنگِ فینیشینگ را تحت تاثیر قرار خواهند داد. باید فینیشینگ مناسبی را انتخاب کنیم که عوامل ذکر شده رنگ آن را از بین نبرد و لوور سالها به رنگ اصلی خود باقی بماند.
در پایان:
استفاده از نمای لوور ساختمان میتواند به برآورده کردن بسیاری از نیازها کمک کند. مصرف انرژی را کاهش داده، تهویه مناسب ایجاد کرده و مانع ورود آب باران و سر و صدای اضافی شود. معمار وظیفه دارد با شناخت درست انواع لوور نما و کاربرد آنها و در نظر گرفتن نیازهای ساختمان، مناسب ترین نوع لوور را برای نمای ساختمان انتخاب کند.
مطالب مرتبط:
نویسنده محتوا: هستی شاپوری