وقتی از خیابانی عبور می‌کنیم، نما و ظاهر ساختمان‌ها توجهمان را به خودشان جلب می‌کنند و معمولا کمتر کسی به اسکلتی که در زیر این پوسته پنهان شده است، فکر می‌کند. شبکه‌ای منظم از ستون‌ها و تیرها که در کنار یکدیگر یک ساختار مستحکم و قدرتمند را تشکیل داده اند. در این مطلب از چیدانه همراه ما باشید تا باهم با اسکلت ساختمان و فونداسیون آن بیشتر آشنا شویم و به اهمیت وجود آن‌ها پی ببریم.
این مطلب را بخوانید: مراحل ساخت ساختمان چیست؟
اسکلت ساختمان در واقع یک سازه است که بارهای عمودی و افقی را به فونداسیون یا همان پی منتقل می‌کند. اسکلت ساختمان به دو دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شود:• اسکلت فلزی • اسکلت بتنی
در این نوع اسکلت، تیرهای فلزی و ستون‌های فولادی به کمک پرچ، جو‌شکاری یا پیچ به یکدیگر متصل شده و یک شبکه کاملا مقاوم را تشکیل می‌دهند که در عین حالی که بسیار مستحکم است، وزن بسیار سبکی دارد و سرعت نصب و اجرای آن بسیار بالاست. این نوع اسکلت با هر شکل ساختمان سازگار است و در برابر باد و زلزله بسیار مقاوم است.
شبکه‌ای از ستون‌ها و تیرها، اسکلت بتنی را تشکیل می‌دهند. این نوع اسکلت ساختمان استحکام کششی پایینی دارد و به همین علت از فولاد تقویت‌کننده در ساختار آن استفاده می‌شود.این نوع اسکلت، مقاومت فشاری بالایی دارد، بسیار بادوام است، در برابر آتش و رطوبت از خود مقاومت کاملا بالایی نشان می‌دهد و هزینه نگهداری از آن پایین است.
پی‌ریزی یا اجرای فونداسیون، یکی از مهم‌ترین مراحل اجرایی ساختمان است که به هنگام اجرا، نیاز به دقت بسیار بالا دارد و باید کاملا مطابق با استانداردها انجام شود تا حفظ سلامت ساکنین را تضمین کند.
مطالعه این مطلب را از دست ندهید: پی و اهمیت آن در ساختمان
همان‌طور که گفته شد، بارهای افقی و عمودی ساختمان به پی منتقل می‌شوند، بنابراین وزن ساختمان به صورت یکنواخت باید روی فونداسیون تقسیم شود. اما پیش از آن‌که فونداسیون اجرا شود، باید خاک مورد بررسی قرار بگیرد تا اطمینان لازم و کافی از بابت مقاومت و استحکام خاک به دست آید.پس از کسب اطمینان از استحکام خاک، مراحل اجرای فونداسیون آغاز می‌شود.
در این مرحله ابتدا هر آن چیزی را که در سطح خاک پستی بلندی و ناهمواری ایجاد می‌کند، نظیر سنگ و کلوخ، از سطح خاک برداشته شود و مناطق دارای حفره و سوراخ، پر شوند تا سطحی یکدست و هموار برای پی‌ریزی آماده شود. پس از انجام این کار، روی سطح خاک آب ریخته می‌شود و خاک را فشرده می‌کند تا بستری مناسب جهت گودبرداری فراهم شود.
در این مرحله نقشه طراحی شده، با زمین تطبیق داده می‌شود، جهت‌های جغرافیایی تعیین شده و محورهای طولی یا عرضی مشخص می‌شوند تا اجرا کاملا مطابق با نقشه انجام بپذیرد.
پیش از شروع گودبرداری، باید شرایط خاک از نظر چسبندگی، مقاومت فشاری و میزان آب موجود، مورد بررسی قرار بگیرد که این کار در آزمایشگاه انجام می‌شود. بعد از آن‌که خاک از هر نظر مورد تایید قرار گرفت، ارتفاع خاک اندازه‌گیری می‌شود و عملیات گودبرداری آغاز می‌شود.به هنگام گودبرداری جهت جلوگیری از ریزش دیواره‌های اطراف، بهتر است دیواره‌ها شمع‌بندی شوند تا از ریزش خاک جلوگیری شود.
بتن مگر مخلوطی از شن، ماسه، آب و سیمان است که برخلاف بقیه انواع بتن‌ها از استحکام کافی برخوردار نیست و به همین علت از آن به عنوان زیرسازی استفاده می‌شود. حدود 10 الی 15سانتیمتر از بتن مگر در زیرسازی استفاده می‌شود.
آرماتور بندی کاملا مطابق با نقشه طراحی شده و با فاصله 4 سانتی‌متری از بتن مگر انجام می‌شود.
برای قالب بندی از تخته‌های مخصوصی استفاده می‌شود که کاملا سالم و عاری از هر گونه گره باشند.این تخته‌ها باید به گونه‌ای در پی تعبیه شوند که امکان عبور آب مازاد از زیر آن‌ها فراهم باشد. باید بر طبق استاندارد مورد استفاده قرار بگیرند، قالب بتن را در جای خود محکم نگه دارند و از آن در برابر عوامل محیطی و طبیعی مراقبت کنند. در نهایت پس از خشک شدن، به راحتی قابل جدا شدن باشند.
صفحه زیر ستون که در اصطلاح ساختمان‌سازی به آن بیس پلیت (Base Plate) گفته می‌شود، وظیفه تقسیم بار ستون روی فونداسیون را برعهده دارد. آرماتورها به کمک سوراخ‌هایی که در اطراف بیس پلیت تعبیه شده اند، به این صفحه متصل می‌شود و در مرکز این صفحه هم یک سوراخ جهت هواگیری درج می‌شود.زیر بیس پلیت هیچ فضایی جهت عبور هوا نباید وجود داشته باشد زیرا موجب بروز نشتی خواهد شد. بنابراین زیر آن باید کاملا با بتن پر شود و به طور کامل هواگیری شود.
ابتدا بتن باید در میکسر به صورت کامل مخلوط شود و بلافاصله بعد از مخلوط شدن، باید تمام قسمت‌های آرماتور بندی شده و فونداسیون توسط بتن و به کمک شوت که نوعی ناوانی مخصوص است، پر شود و بتن ریزی شود.
بلافاصله پس از تکمیل اجرای فونداسیون و کاملا مطابق با نقشه، اسکلت ساختمان در محل قرارگیری ستون‌ها، اجرا می‌شود. استحکام ساختمان کاملا وابسته به کیفیت و نوع اجرای فونداسیون است زیرا تمامی بار ساختمان را به آن منتقل می‌کند.کلام آخر:تمامی مراحل اجرای ساختمان و خصوصا اجرای فونداسیون، از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردارند زیرا هر اشتباه کوچکی می‌تواند بسیار خطرآفرین باشد و جان ساکنان را در معرض خطر قرار دهد. بنابراین تمامی مراحل اجرای ساختمان باید کاملا مطابق با استاندارها و ضوابط تعیین شده صورت بگیرند.
مطالب مرتبط:معماری ارزان: با بتن سبک و ویژگی های آن آشنا شوید!هزینه ساخت و ساز ساختمان، صفر تا صد طراحی و اجراساختمان سازی ارزان و مقاوم با سازه پیش ساخته ال اس افوال پست؛ چرا باید در دیوار اجرا شود؟