در این مطلب از چیدانه میخواهیم درباره گیاه زاموفیلیا (zz) حرف بزیم. انواع آن را معرفی کنیمو روش های تکثیر و نگهداری از این گیاه زینتی زیبا را بررسی نماییم. زاموفیلیا یکی دیگر از انواع گیاهان آپارتمانی است که در بین افراد گیاه دوست محبوبیت زیادی دارد. اگر شما هم جزو افرادی هستید که به نگهداری از گل ها و گیاهان آپارتمانی علاقه دارید، این مطلب از سایت چیدانه را از دست ندهید.
زاموفیلیا یا زامیفیلیا که به گیاه ZZ نیز معروف است، مخفف کلمه Zamioculcas Zamiifolia می‌باشد و برای اولین بار در دهه 1990 تکثیر شد. گیاه زاموفیلیا یک گیاه چند ساله گرمسیری و بومی مراتع و جنگل‌های خشک در شرق آفریقا است. دارای ساقه‌هایی مجزا از هم بوده و برگهای آن براق و چرم مانند است که در رنگ‌های مشکی، ابلق و سبز وجود دارد.
گیاه زاموفیلیا سریع الرشد است و ارتفاع آن به یک متر هم می‌رسد. مقاومت بالایی در مقابل نور و آبیاری دارد.
گیاه زامیفیلیا به شدت مستعد نشستن گرد و غبار بر روی برگهای آن است. پس برای اینکه گیاه بتواند عمل فتوسنتز را به خوبی انجام دهد، باید هر ماه یک بار برگهای آن را با دستمال مرطوب تمیز کنید.
گیاه زاموفیلیا را نماد فداکاری، پایداری، رشد و تعادل می‌دانند. از مهم‌ترین ویژگی‌های اصلی این گیاه تصفیه کردن هوا است، به طوری که به راحتی می‌تواند زایلن، اتیل بنزن و بنزن را به میزان قابل توجهی از بین ببرد. بهترین انتخاب برای اتاق خواب است و در آرام کردن ذهن و پخش انرژی مثبت تاثیر فراوانی دارد.
در قدیم زاموفیلیا فقط در نوع سبز رنگ وجود داشت اما امروزه تنوع بیشتری از انواع زاموفیلیا را شاهد هستیم که هرکدام زیبایی منحصر به فرد خود را دارند. گرچه تنوع زاموفیلیا بسیار بالا نیست ولی هر کس می‌تواند با توجه به سلیقه خود یکی از انواع این گیاه را انتخاب و نگهداری کند.
این گونه از گیاه زاموفیلیا به دلیل برگهای بنفش تیره و تقریبا سیاه در انگلیسی به کلاغ سیاه معروف است. زاموفیلیا بلک نسبت به گونه معمول از مقاومت بالایی برخوردار است و در برابر انواع شرایط نوری قادر به رشد کردن است.
خاک سبکی که زهکشی بالایی داشته باشد، برای این گونه از زاموفیلیا مناسب است. در صورتی که خاک زهکشی مناسبی نداشته باشد، ریشه گیاه پوسیده خواهد شد.
از گونه‌های واقعا کمیاب این گیاه، گونه ابلق هست که دارای رگه‌های کرم و طلایی روی برگها است. این گونه به زاموفیلیا طلایی هم معروف است و نسبت به نوع معمولی به نور بیشتری نیاز است. این گونه بسیار کمیاب بوده و از قیمت بالایی برخوردار است.
خاک سبک مانند مخلوط کوکوپیت و پرلیت با زهکشی بالا برای آن مناسب است. بهترین زمان برای آبیاری زاموفیلیا ابلق زمانی است که گیاه کاملا خشک باشد.
قدیمی‌ترین نوع زاموفیلیا، زاموفیلیا سبز است که در بیشتر مناطق جهان وجود دارد و به عنوان یکی از محبوب‌ترین گیاهان آپارتمانی شناخته می‌شود.
این نوع از زاموفیلیا اندازه کوچکتری نسبت به انواع دیگر دارد. ارتفاع زامیکرو کمتر از 50 سانتی‌متر است. شکل، رنگ و سایز برگهای زامیکرو دقیقا همانند زاموفیلیا سبز است و تنها تفاوت آن در ضخامت برگها می‌باشد. هر خاک سبکی که دارای زهکشی مناسب باشد، برای زاموفیلیا کوتوله نیز مناسب است.
گیاه زاموفیلیا یکی از ساده‌ترین گیاهان آپارتمانی برای نگهداری است. بر خلاف بسیاری از گیاهان گرمسیری که به نور مستقیم نیاز دارند، گیاه ZZ در هر نقطه‌ای از نور کم تا روشن رشد بسیار خوبی خواهد داشت. اما فکر نکنید که نور کم به معنای عدم وجود نور است. نیاز به کمی نور برای این گیاه ضروری است، پس از قرار دادن آن در اتاق بدون پنجره اجتناب کنید. همچنین توجه داشته باشید نور مستقیم خورشید نیز برای آن مناسب نیست. چرا که باعث آفتاب سوختگی می‌شود.
گیاه آپارتمانی زاموفیلیا به خاک خاصی نیاز ندارد و در هر نوع خاکی با زهکشی خوب رشد خواهد کرد. از آنجایی که گیاه زاموفیلیا نسبت به آبیاری بسیار حساس است و سریع آسیب می‌بیند، بهتر است آن را در خاک کاکتوس قرار دهید. چرا که خاک کاکتوس دارای زهکشی عالی است و برای انواع گیاهان آپارتمانی به خصوص زاموفیلیا مناسب است.
درباره انواع خاک گلدان بیش تر بخوانید.
گیاه زاموفیلیا به دلیل محیط بومی خود می تواند دوره‌های خشکسالی را تحمل کند. انگشت خود را در خاک آن فرو کنید وقتی حدود 2 اینچ بالای آن احساس خشکی کردید، مقداری آب به آن بدهید. معمولاً زمان آبدهی گیاه زاموفیلیا هر 2 تا 3 هفته است و این بستگی به شدت نوری دارد که به گیاه می‌تابد.
برای حفظ ریشه و جلوگیری از پوسیدگی ریشه و ریزوم‌ها توصیه می‌شود در فصل تابستان هفته‌ای یک بار و در فصل زمستان هر دو هفته یکبار به گیاه آب دهید.
درباره آبیاری گیاهان آپارتمانی بیش تر بخوانید.
گیاه زاموفیلیا به ندرت گل می‌دهد اما در صورت مناسب بودن شرایط، در تابستان این گیاه به گل می‌نشیند و گلهایی به شکل اسپات و به رنگ سفید در آن رشد می‌کنند. گل زاموفیلیا ارزش زینتی و تزئینی ندارد و معروفیت این گیاه بیشتر به دلیل داشتن برگهای زیبا و ساقه های مجزای آن است.
گیاه ZZ نیازی به کود ندارد چرا که این گیاه نیز همانند سایر گیاهان غذای خود را درست می کند، اما اگر مایل هستید که از کود استفاده کنید، می‌توانید یک یا دو بار در سال و فقط در طول فصل رشد آن با یک کود معمولی گیاه آپارتمانی را تقویت کنید. بهترین زمان کوددهی این گیاه در فصل تابستان است.
توصیه می‌شود کودی را انتخاب کنید که دارای فسفر و پتاس بالایی باشد تا باعث رشد ریشه و خود گیاه شود. کودهای کامل سه بیست، کود نیترات کلسیم و کودهای کلات آهن بهترین کود برای گیاه زاموفیلیا هستند.
تکثیر گیاه آپارتمانی زاموفیلیا به روش‌های گوناگونی صورت می‌گیرد که عبارتند از:
با قلمه زدن از این گیاه و مراقبت مناسب از آن باعث ریشه‌دار شدن و تکثیر آن خواهید شد. برای قلمه زدن ابتدا چند عدد از برگهای شاداب زاموفیلیا را انتخاب کنید و با استفاده از تیغ استریل شده یا وسیله تیز دیگری برگها را جدا کنید. توجه کنید که برگها را از قسمت انتهایی همراه با قسمت کوچکی از ساقه برش دهید و در عمق یک سانتی متری از مخلوط خاک شنی و خاک برگ یا مخلوط خزه ماسه با فاصله مناسب در گلدان بکارید. سپس شروع به آبیاری و خیس کردن کامل گلدان نمایید. آبیاری بعدی را زمانی انجام دهید که خاک گلدان تقریبا خشک شده باشد.
تقریبا مدت زمان لازم برای ریشه زدن برگها 30 روز است، اما اگر می‌خواهید فرآیند ریشه زدن سریع‌تر انجام شود ظرف را با نایلون پلاستیکی بپوشانید و برای تبادل هوا چند سوراخ کوچک در پلاستیک ایجاد کنید.
در روش تکثیر از طریق ساقه یک شاخه سالم را از پایین‌ترین قسمت گیاه انتخاب کنید و آن را با استفاده از یک تیغ تیز و تمیز به صورت صاف برش دهید. ساقه برش داده شده را درون ظرف آب و در جایی که نور غیر مستقیم دریافت کند، قرار دهید. ریشه دادن ساقه 6 تا 9 ماه طول می‌کشد، پس بهتر است آب ظرف را هر سه هفته یکبار عوض کنید. پس از ریشه دادن ساقه و ایجاد ریزوم آن را به گلدان اصلی انتقال دهید.
ریشه گیاه زاموفیلیا دارای تارهای پهن و غده‌های چسبیده به تارها است. این غده‌ها که به آنها ریزوم نیز می‌گویند، باعث عملکرد بهتر ریشه برای تغذیه گیاه می‌شوند. از ریزوم‌ها نیز می‌توانید برای تکثیر زاموفیلیا استفاده کنید. برای این کار یکی از ریزوم‌ها را از ریشه جدا کنید به گونه‌ای که به سایر قسمت‌های ریشه آسیب وارد نشود. یک گلدان مناسب انتخاب و ته آن را سوراخ کنید. ته گلدان مقداری خاک مناسب بریزید و سپس ریزوم را قرار دهید و روی آن را با خاک پر کنید و مقداری آب بر روی آن بریزید و در جای مناسب قرار دهید.
برای اینکه رطوبت کف گلدان بهتر کنترل شود، یک تکه ذغال ته گلدان قرار دهید.
یکی از مشکلات رایج در نگهداری گیاه زاموفیلیا زرد شدن برگهای آن است. در صورتی که برگها قدیمی و مسن باشند، زرد شدن برگها طبیعی است. اما اگر برگهای جوان ناگهانی و به تعداد زیاد زرد و پژمرده شوند باید علت آن را پیدا کرد. از مهم‌ترین دلایل زرد شدن برگهای زاموفیلیا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
آبیاری بیش از حد زاموفیلیا می‌تواند باعث قهوه‌ای شدن برگهای آن شود. پس اگر مشاهده کردید بیشتر برگهای گیاه تغییر رنگ داده‌اند و به رنگ قهوه‌ای تبدیل شده‌اند، حتما میزان آبیاری را کاهش دهید.
گیاه زاموفیلیا نسبت به نور حساس بوده و اگر در مکان کم نور قرار گیرد، ساقه‌ها و برگهای آن نازک می‌شوند و از جذابیت و رنگ آن کاسته خواهد شد و در مکان‌های پر نور برگها زرد می‌شوند. نور متوسط بهترین شرایط برای این گیاه است و باعث می‌شود برگها و ساقه گیاه ضخیم و پر رنگ شوند.
سرعت رشد گیاه و پاجوش زدن گیاه زاموفیلیا با اندازه گلدان ارتباط مستقیمی دارد. هر چقدر گلدان کوچک و اندازه مناسب برای قرارگیری ریشه داشته باشد، رشد برگهای جدید و تولید پاجوش در آن بیشتر خواهد بود. گلدان بزرگ باعث می‌شود ریشه در کل گلدان پراکنده شود و مواد مغذی کافی برای رشد گیاه در دسترس نباشد.
بهترین زمان تعویض گلدان زاموفیلیا زمانی است که ریشه‌ها از گلدان بیرون زده باشند. بهتر است گلدان را تنها با یک سایز اختلاف تعویض کنید. ابتدای فصل بهار بهترین انتخاب برای تعویض گلدان زاموفیلیا است.
این گیاه خیلی دچار آفت و بیماری نمی‌شود، ولی آفت‌هایی مانند شپشک آرد آلود، فلس و شته می‌توانند به این گیاه حمله کنند. با استفاده از سم و حشره کش می‌توانید آنها را نابود کنید. قاتل اصلی زاموفیلیا آبیاری بیش از حد و نداشتن زهکشی خوب است.
متأسفانه گیاه ZZ حاوی کریستال‌های اگزالات کلسیم بوده که می تواند برای حیوانات خانگی تحریک کننده باشد و در انسان‌ها به خصوص کودکان باعث التهابات پوستی شود. پس سعی کنید این گیاه را از دسترس حیوانات خانگی و کودکان خود دور نگه دارید و در صورت بلعیده شدن، فوراً با پزشک یا دامپزشک تماس بگیرید.
مطلب مرتبط: گیاهان سمی، علائم خطرناک این 13 گیاه را بشناسید!
سعی شد در این مطلب از سایت چیدانه به صورت کامل به تمام نکات لازم در خصوص نگهداری و تکثیر گیاه زامیفولیا اشاره شود. گرچه گیاه زاموفیلیا نگهداری بسیار راحتی دارد، اما به شدت روی آبیاری حساس است. آبیاری زیاد، نداشتن زهکشی خوب و قرار گرفتن در معرض نور زیاد باعث مرگ این گیاه خواهد شد. بهترین زمان کوددهی زاموفیلیا در فصل رشد گیاه است.
اگر می‌خواهید گیاهی سالم و سرحال داشته باشید هرس سالانه را انجام دهید، ولی این کار اختیاری است.حتما برگهای زرد شده، سوخته و ساقه‌هایی که پوسیده شده‌اند را از گیاه جدا کنید تا مشکلات به سایر بخش‌های گیاه وارد نشود.
بیش تر بخوانید:
نویسنده: آرمین سرخوش افشار