معماران برجسته: مدت کمی نیست که با برترین های دنیای معماری امروز ایران سر و کار دارم…. از آپارتمان های رویایی شمال شهر تا معماری های مردم وار کهریزک …. از طراحی های مراکز درمانی تا دفاتر کار خوش نقشه و رستوران های خوش رنگ و لعاب…… از مدرسه های دوست داشتنی گرفته تا طراحی ویترین برندهای خاص… و هر از گاهی برای اثبات وسعت معماری گریزی زده ام به طراحی های برجسته پل ها و پارک ها …. و یا شاید حتی دورتر رفته ام و دلواپسانه مطلبی نوشته ام من باب مرمت ویژه ی یک کوشک و یا خانقاه پیر چند صد ساله…! با این اوصاف باز هم از در خانه که بیرون می آیم هیچ چیز این شهر مرا جذب نمی کند! و هر روز سوال مبهمی را بارها و بارها از خودم می پرسم! میان همه که هستند کدام بهترند…..!کدام معماری برترین معماری 100 سال اخیر تاریخ چند هزار ساله ی سرزمینم است!؟ کدام بنا در کدام بخش از این کشور پهناور آن چنان به دل و جانم خواهد نشست که گویی از اصل برای خواستن من خلق شده است…! معماری 100 سال اخیر ایران را که می جویم سراسر پر است از بناهایی که در دل هرکدام داستانی نهفته است…. داستانی که برتر بودنشان را معماران سرزمینمان به نیکی تفسیر می کنند…. امروز در چیدانه با جمعی از معماران به گفت و گو نشستیم تا دیدگاه شخصی آن ها را در رابطه با برترین معماری 100 سال گذشته ی ایران با شما در میان بگذاریم پس با ما همراه باشید.
معماران برجسته ای که امروز در چیدانه به گفت و گو با آن ها پرداختیم:
کامران افشار نادری: به سختی می‌توان از برترین سخن گفت؛ لیکن اثری که اخیرا نظر مرا به خود جلب کرده است پل طبیعت اثر لیلا عراقیان و علیرضا بهزادی است. این اثر دارای خواص متعددی است که در کمتر اثر دیگر معاصر ایران هر چند مهم و زیبا مشاهده می‌شود. تاثیر شهری: با متصل کردن 2 مجموعه مهم شهری بر فراز بزرگراه مدرس، توانسته است یک فضای بزرگ و متنوع پیاده در قلب شهر تهران که از فقدان چنین فضاهایی رنج می‌برد را ارزش‌گذاری کند. تاثیر منظره‌ای: منظره پل از دور به یک «لند مارک» یا اثر محیطی به‌یادماندنی تبدیل شده است. تاثیر فضایی: با تبدیل فضای پل به یک محل توقف و عبور در چند سطح، افراد می‌توانند در شرایط متنوعی از این فضا بهره‌مند شوند و پل و شهر را از زوایای مختلف کشف کنند. تاثیر مردم‌شناسی: پل بسیار مورد استقبال قرار گرفته و حرکت مردم روی آن خود جزء تفکیک‌ناپذیری از زیبایی‌شناسی آن شده است. تاثیر زیبایی‌شناسی: اثر به لحاظ زیبایی‌شناسی برجسته و در سطح آثار شاخص بین‌المللی است. تاثیر فرهنگی: با برنده شدن جایزه آقاخان که یکی از جوایز بین‌المللی معماری است، گامی مهم در جهت شناسایی فرهنگ معماری معاصر ایران به جهان برداشته شده است. البته دستاوردهای فوق مدیون مدیریت، طراحی و مهندسی خوب است که دست به دست هم داده و این اثر برجسته را محقق کرده‌اند.
سارا کلانتری و رضا صیادیان: در دنیای کنونی که تمرکز بر تصویر و تفکر در سطح محدود شده است، خلق اثری ماندگار کار بسیار دشواری است؛ چراکه ماندگاری از طرفی نیاز به عمق و غنای فکری و از طرف دیگر احتیاج به بستر مناسب جهت رشد و تعالی دارد. هر اثر معماری که در شهر ساخته می‌شود، برای تأثیرگذاری و ماندگاری بیش از هر چیز نیازمند بستری مناسب است تا بتواند دیده و فهمیده شود و این بستر مناسب به لحاظ مادی همان شهر و به لحاظ مفهومی، فرهنگ جامعه است. اگرچه در شرایط کنونی بیشتر توجه بر خلق آثار معماری شاخص متمرکز شده است، اما آنچه بیش از پیش، کمبودش حس می‌شود، نبود فضای مناسب شهری است تا بتواند اثر معماری مناسب را در خود جای داده و ارزش‌های آن را آشکار سازد. سیمای شهری کنونی، که البته به‌روشنی گواه وضعیت ذهنی موجود است، بستری نامناسب برای خلق اثر معماری است. چنانچه آثار معماری عموم در این آشفتگی گم‌شده و وضوح و معنای خود را از دست می‌دهند. در شهری مانند تهران هر آنچه طی چند دهه اخیر ساخته شده ساختمان و بزرگراه بوده است. جالب اینجاست که شهرداری برای تأمین هزینه‌های شهر خود شهر و آسمانش را می‌فروشد! بزرگراه‌ها امکان حضور اتومبیل‌ها را هرچه بیشتر فراهم می‌کنند و آنچه بیش از هر چیز دیگری غیبتش حس می‌شود، حضور انسان است. اگر شهر رم معروف است که باید در آن راه بروی، در مقابل تهران شهری است که نمی‌توان در آن قدم برداشت. به همین خاطر انتخاب من به‌عنوان اثر باارزش صدسال اخیر نه یک اثر معماری بلکه یک معبر شهری است. خیابان ولیعصر یکی از بهترین کارهای شهری است که در طی 100سال اخیر انجام‌گرفته است اما افسوس که در مهروموم‌های اخیر مورد بی‌مهری بسیار قرار گرفته است .
علیرضا مشهدی میرزا: به‌طور اعم استفاده از لغات برترین، تنهاترین، اولین و دیگر الفاظ مشابه در ادبیات ما متداول است. این‌گونه واژه‌ها معمولا در تیزرهای تبلیغاتی مورد استفاده قرار می‌گیرند و بیشتر شبیه به یک شوخی یا اغراق هستند. آنچه قدر مسلم است اینکه مطابق تفکر و باور نسبیت، نمی‌توان چیزی را برترین اطلاق کرد؛ بالاخص در دنیای معماری. هر اثر معماری داری معایب و محاسنی است که صرف‌نظر از ویژگی‌های هنری آن پروژه و پیشرو بودنش، این معایب و محاسن می‌تواند در اطلاق برترین، قابل تامل باشد. با باور به اینکه معمار همواره اشتباه می‌کند و دخیل دانستن دیگر خطاهای انسانی، می‌توان با نگاهی منطقی و حرفهای در سده اخیر اذعان داشت که جمعی از معماران معاصر در تحول معماری سرزمین ما اثرگذار بوده‌اند و هرکدام به‌نوبه خود از لحاظ مفهومی، تیپولوژی، تکنولوژی و … سهمی در پیشبرد و تأثیرگذاری در نسل‌های آینده معماری دارند. در آثار هر نسلی از معماران ایران طی قرن اخیر این آثار دیده شده است و اگرچه نسبت آنها در طی دوره‌های مختلف کم و زیاد شده اما هیچ‌گاه به صفر نرسیده است؛ بنابراین به‌شخصه به‌عنوان یک معمار جوان، نگاهم به مقوله معماری را وامدار این معماران و پروژه‌های تأثیرگذار دوران معماری معاصر می‌دانم؛ هرچند سهم هر یک از آنها کم یا زیاد است و نکته اینکه واژه برترین اثر معماری و انتخاب آن، به نظر استراتژی اشتباه و دادن آدرس غلط به نسل جوان‌تر است؛ چراکه از آثار 100 سال اخیر معماری ما هیچ اثری به‌عنوان مرجع در دایره المعارف و تاریخ معماری جهان مستند و ثبت نشده است که بتوان ذهن دانشجویان و معماران جوان و مخاطبان عام را به آن معطوف کرد. در حقیقت ذات این حرکت می‌تواند باعث ایجاد شبهه، برداشت‌های غلط و احیاناً حرکت رو به عقب برای معماری ما باشد.
نازنین کازرونیان و علی سوداگران: انتخاب اثری به عنوان بهترین معماری 100 سال گذشته بسیار سخت است؛ چراکه در دوره‌های مختلف و در زمینه‌های گوناگون آثار بسیار باارزشی ساخته و در طول زمان پایدار مانده‌اند. در زمینه بناهای یادمانی، هوشنگ سیحون، استاد مسلم معماری معاصر ماست که هر یادمان طراحی شده توسط او، در بستر و موقعیت خود حرفهای بسیار دارد. نگین این آثار آرامگاه حکیم عمر خیام در نیشابور است که از لحاظ معماری یکی از مهم‌ترین ساختمان‌های زمان خود محسوب می‌شود. ارتفاع این بنا 22 متر و استخوان‌بندی آن بتنی با هسته فلزی است. اجزای مثلثی‌شکل اطراف مقبره شکل خیمه را تداعی می‌کند و این اشاره به نام خیام است. موقعیت قرارگیری در باغ و گل‌افشانی بهاری (به نقل از اشعار خیام) و توجه به 3 شخصیت خیام (ریاضیدان، منجم، شاعر) از نکاتی است که در این طرح با کمال خلاقیت، دقت و ظرافت مورد توجه قرار گرفته است.
امیر عباس ابوطالبی: در یکصد سال گذشته، تاریخ ما دهه آخر دوران قاجار، تمام دوران پهلوی اول، دوم و حدودا ۴٠ سال از جمهوری انقلاب اسلامی را پشت سر گذاشته است. معماری معاصرمان نیز دوران ابتدایی و میانی خود را سپری و در حال تجربه دوباره معماری معاصر متاثر از تحولات نوین تکنولوژیکی مدرن بعد از دوران آزمون و خطای ناشی از جنگ و تحریم است. برای انتخاب بهترین اثر تمام این دوران اول باید یک سبک تاریخی را انتخاب کرد که برای من بسیار دشوار است، دوم اینکه باید یک کاربری را از لحاظ مسکونی، عمومی یا شهری بودن انتخاب کرد که مجددا برای من انتخاب یک کاربری ارزش برتری محسوب نمی‌شود و سوم اینکه اطلاعات ما هرقدر مطالعه زیادی داشته باشیم درباره همه آثار خوب این دوران محدود است و هرچه به گذشته برمی‌گردیم، آثار ثبت نشده بیشتری خصوصا در مسکونی‌ها و آثار ویلایی از دایره انتخاب ما خارج می‌شوند؛ بنابراین با تمام احترامی که به سوال جذاب و هدفمند تحریریه معماری رسانه «منزل» دارم، جواب من این است که نمی‌دانم.
مجتبی محمدظاهری: خیابان کارگر شمالی؛ خاطره‌انگیز، عجیب و سحرآمیز؛ همنشینی پارک لاله، موزه فرش و موزه هنرهای معاصر با ریزه‌کاری‌های معمارانه آرمیده در پهنه چمن در کنار عزیزترین مجسمه‌ها. اما به نظر من سحرآمیزترین بنای آن مجموعه، نه موزه هنرهای معاصر است و نه موزه فرش. در میان موزه فرش و موزه هنرهای معاصر بنایی است با 8 دیوار و کفی از بتن اکسپوز و سقفی از آسمان تهران؛ نمازخانه‌ای میان درختان و موزه‌ها اثری از کامران دیبا. بنایی که برای من سال‌ها مفهوم معماری بود؛ کم‌گو، گزیده‌گو و اهل مکاشفه. با هر بار دیدنش چیزی کشف کرده‌ام و هنوز هم آرام و متفکر ایستاده و از من می‌پرسد: چه تجربه کرده‌ای؟! آماده باش که وقت مکاشفه است.
ساناز قائم مقامی: به نظر من برترین بنای 100 سال اخیر ایران به عنوان فضایی که سال‌ها تجربه‌اش کرده‌ام، به‌خاطر ترکیب استادانه فضاهای باز و بسته و تناسبات بی‌نظیرش، بنای دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است.
مطلب معمار سرزمین من از شماره 100 مجله منزل برای شما انتخاب شده است. برای خواندن مطالب جذاب دیگر و دیدن دکوراسیون داخلیخانه های ایرانی های خوش ذوق، می توانید این مجله را از کیوسک های روزنامه فروشی یا فایل فشرده ی آن را از سایت طاقچه تهیه نمایید.
منبع: مجله منزل |نویسنده: ثمینا فراهانی| تحریریه چیدانه