شاید امروز که نام تهران با آپارتمان‌های کوتاه و بلند و برج‌های غول‌پیکر گره خورده باورش برایمان سخت باشد که روزگاری این شهر بهشتی از خانه‌های ویلایی و باصفا بود. هنوز هم اگر پا به محله‌های مرکز و جنوب شهر بگذارید چندتایی از این خانه‌ها را پیدا می‌کنید که هویت و معماری اصیلشان را حفظ کرده‌اند و به تخریب و نوسازی تن نداده‌اند. فکر می‌کنید اولین آپارتمان‌های تهران در کدام محله و به دست چه کسانی ساخته شدند؟ جالب است بدانید که نخستین بار آپارتمان‌نشینی از همین مناطق جنوب شهر تهران آغاز شد. در این مطلب درباره تاریخ و پیشینه اولین آپارتمان‌های پایتخت صحبت می‌کنیم. با ما باشید.
اگر پایتخت‌نشین باشید یا محله‌های تهران را بشناسید قطعا اسم نازی آباد به گوشتان آشناست. تصور می‌کنید چرا نام این محله را «نازی آباد» گذاشته‌اند؟ روایت‌های زیادی درباره تاریخچه اسم نازی آباد وجود دارد که ساکنین این محله برخی را تایید و برخی دیگر را تکذیب کرده‌اند. عده‌ای می‌گویند که در دهه سی خورشیدی آلمانی‌های زیادی در تهران سرگرم کار بودند و مهندسان و طراحان بسیاری در حوزه ساخت و ساز بناهای تهران فعالیت می‌کردند و محله نازی آباد کنونی یکی از مناطقی بود که ساکنین آلمانی زیادی داشت. در آن دوران عوام، آلمانی‌ها را متعلق به حزب نازی می‌پنداشتند و به همین دلیل نام «نازی آباد» را بر آن محدوده نهادند.
بیشتر بخوانید: خانه صادق هدایت؛ موزه ای که دایر نشد
اولین آپارتمان‌های تهران در نازی آباد ساخته شد، آپارتمان‌هایی که امروزه آن‌ها را با نام چهارصد دستگاه و هزاردستگاه می‌شناسیم. ساختما‌هایی که با معماری آلمانی طراحی شده‌اند و به نسبت خانه‌های آن زمان پایتخت، امکاناتی مانند حمام، نباری اختصاصی، شوفاژکشی و … برایشان تعبیه شد. یکی از امتیازات برجسته این آپارتمان‌ها که نظر بسیاری را به خود جلب کرد طراحی فوق‌العاده محوطه و فضای سبزی بود که در آن دوران در تهران نظیر آن کمتر پیدا می‌شد.
هنوز هم قدم زدن در کوچه پس کوچه‌های این شهرک 70 ساله حس و حالی وصف‌ناپذیر را به همراه دارد. معماری ساده و مدرن ساختمان ها در ترکیب با نمای سفید و سیمانی آن ها زیبایی خاصی را در قدیم رقم زده است، هرچند با دیدن ظاهر مستعمل بناها به سختی می توان روزهای اوج و شکوه این محله تاریخی را در ذهن تصور کرد.
بیشتر بخوانید: حمام مصباح کرج، بنایی قاجاری در قلب شهر!
چهارصد دستگاه یادگار آلمان‌ها در قلب پایتخت است. جایی که امروز اگر به آنجا پا بگذارید کمتر نشانی از شکوه و صلابت معماری قدیم را در آن پیدا خواهید کرد. این روزها متاسفانه نفس چهارصد دستگاه به شماره افتاده و بلوک‌های کهنسال آن سالهاست که مرمت نشده است. نمای سیمانی نم‌کشیده و فرسوده آپارتمان‌ها و رنگ کدر آن‌ها دیگر شکوه قدیم را ندارد و رنگ رسیدگی و توجه را به خود ندیده است. اما با این حال چهارصد دستگاه هنوز هم از سکه نیفتاده و به نازی آباد، نسبت به محله‌های اطرافش رنگ و رویی مدرن‌تر بخشیده است.
بیشتر بخوانید: تکیه معاون الملک، مشهورترین اثر قاجاری در کرمانشاه