فرش از اجزای اصلی دکوراسیون خانه هر ایرانی است که از نظر نوع بافت به دو دسته دستباف و ماشینی تقسیم می‌شوند. فرش دستباف ابریشم به‌عنوان یکی از نفیس‌ترین و ارزشمندترین هنرهای اصیل ایرانی دارای شهرت جهانی است. قیمت بالا و لاکچری بودن قالی‌های دستباف ابریشم باعث شده استقبال از این فرش نه تنها به دلیل کیفیت و ظرافت، بلکه برای سرمایه گذاری بلند مدت نیز باشد. این فرش‌ها با زیبایی هنرمندانه خود، نیاز به نگهداری خاصی دارند تا طول عمر بالاتری داشته و کیفیت آن‌ها حفظ شود. در مطالب قبلی چیدانه در مورد انواع فرش دستباف به‌طور کلی صحبت شد در این مطلب به معرفی فرش دستباف ابریشم و بررسی مهمترین ویژگی‌ها، انواع، کیفیت، سرعت و محل بافت، نحوه نگهداری و شستشو و قیمت این قالی‌های ابریشمی با ارزش می‌پردازیم، با ما همراه باشید…
برای افرادی که به‌دنبال هنر، اصالت و زیبایی هستند و به ارزش مادی فرش اهمیتی نمی‌دهند خرید قالی دستباف ابریشمی ظریف گزینه مناسبی نیست، چراکه استفاده از آن به‌عنوان قالی کف باعث می‌شود فرش زیاد پا بخورد، کثیف شود و نیاز به شستشو پیدا کند که این قالی‌های ظریف بعد از مدتی کیفیت خود را از دست می‌دهند. اما برای افرادی که هدف‌شان از خرید فرش دستباف ابریشمی سرمایه گذاری است از آن‌جا که این قالی ابریشمی اثری نفیس به‌حساب می‌آید و با نوسنات ارز، قیمت و ارزش آن کاهش پیدا نمی‌کند گزینه مناسبی است. اما باید توجه داشت که برای حفظ و نگهداری بهتر فرش دستباف ابریشمی می‌توان از زیباترین تابلو فرش‌های ابریشم ظریف و زیبا استفاده کرد.
ایران، بزرگترین تولید کننده فرش دستباف ابریشم در جهان است و برندها و شهرهای مختلفی برای تولید انواع فرش ابریشم دستباف مشغول به فعالیت هستند. اصلی‌ترین انواع قالی ابریشمی دستباف شامل موارد زیر است؛
اصفهان در زمان حکومت صفویان تبدیل به قطب بافت فرش ایران شد. شاه عباس با ساخت کارگاه‌های قالیبافی باعث شد که تولید و بافت فرش در این شهر رشد بالایی پیدا کند و همچنان ادامه داشته باشد. از ویژگی‌های فرش دستباف ابریشم اصفهان؛ پرزهای کوتاه، بافت ریز و ظریف تا رجشمار 90، نقش‌های ویژه چون آثار باستانی، استفاده از قندیل به جای سر ترنج و دار عمودی است. طرح های ترنج، لچک، گل‌های شاه عباسی، سجاده‌ای، اسلیمی، شکارگاهی و درختی از طرح‌هایی هستند که در فرش دستباف ابریشم اصفهان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
یکی از محبوب‌ترین و مشهورترین فرش‌های ایرانی که شهرت جهانی دارد، فرش دستباف کاشان است. صنعت قالیبافی در این شهر نیز به دوره صفویه باز می‌گردد. از ویژگی‌های اصلی فرش دستباف ابریشم کاشان انسجام و استحکام بالای آن در عین لطافت است و معمولا با نقش‌های گل و بته و ترنج مرکزی بافته می‌شوند. دار قالی در بیشتر خانه‌های کاشان بر پا بوده و خالق این فرش‌های زیبا و کم نظیر، بانوان هنرمند کاشانی هستند. فرش کاشان در اندازه‌ها و رنگبندی‌های متنوع و زیبا تولید می‌شوند و از ویژگی‌های مهم آن‌ها، قالی‌های امضا شده است.
فرش دستباف تبریز از فرش‌های ارزشمند و مرغوب و از گرانترین فرش‌های ایرانی است که نمونه‌های آن در موزه‌های دنیا موجود است. فرش دستباف ابریشم تبریز به خاص بودن در طراحی مشهور است. بافت اصلی فرش‌های تبریز به وسیله ابریشم یا پشم است اما معمولا از ابریشم یا پنبه برای چله کشی استفاده می‌شود. تنوع در طرح و نقش، کیفیت و ظرافت از ویژگی‌های اصلی این فرش‌هاست. طرح ماهی و زمینه مرجانی از طرح‌های معروف فرش تبریز است و از رنگ‌هایی که در فرش تبریز استفاده می‌شود می‌توان به قرمز و آبی با زمینه کرم اشاره کرد. برای آشنایی با تابلو فرش‌های تبریز مطلب تابلو فرش دستباف تبریز را بخوانید.
قالی دستباف ابریشم قم نمونه‌ای نسبتا مدرن است، چراکه نسبت به دیگر شهرهای ایران قدمت کمتری دارد. با اینکه صنعت قالیبافی روستاییان و عشایر قم به گذشته‌های دور باز می‌گردد، اما سابقه قالیبافی در قم به سبک امروز حدود 80 سال است و پیشرفت این صنعت طوری بوده که در کمتر از بیست سال در سطح وسیعی گسترش یافته است. رجشمار فرش قم در ابتدا 40 بود اما در سال‌های بعد قالیبافان با مهارت و چیرگی این عدد را به مقادیر بالاتری در فرش‌های دستباف ابریشم رساندند. طرح‌ها و رنگ‌های استفاده شده در قالی قم تنوع و گستردگی بالایی دارد. در ابتدا از طرح‌هایی چون ترنج شاه عباسی و شکارگاه الهام گرفته می‌شد اما به مرور با خلاقیت بالای هنرمندان قم تحولی در صنعت قالیبافی قم ایجاد شد..
شناخت کیفیت فرش دستباف ابریشم بستگی به مواردی چون مهارت قالیباف، نقشه فرش، محل بافت قالی، قدمت، الیاف، تعداد گره، رنگ و اندازه آن دارد. قالی ابریشم یکی از مهمترین نوع فرش‌های ایرانی است که به سایر نقاط جهان نیز صادر می‌شود. اهمیت شناخت این فرش به اندازه‌ایست که حتی خریداران خارجی حاضرند حضوری به ایران سفر کرده تا بتوانند مراحل تولید فرش دستباف را از نزدیک ببینند. در فرش دستباف ابریشم ایرانی با کیفیت و اصیل، پشت فرش نرم بوده و تصویر فرش در پشت آن مشخص است اما در صورت مصنوعی بودن الیاف فرش، پشت آن سخت و پلاستیکی است.
سرعت عمل، گره زنی و دیگر مهارت‌های بافندگی در نواحی مختلف ایران متفاوت است، درنتیجه محاسبه زمان دقیق بافت فرش یا قالیچه مشکل است. البته افرادی که بافنده مزد بگیر هستند با سرعت بیشتری نسبت به افرادی که برای خود می بافند، کار می‌کنند که می‌تواند بر کیفیت قالی‌های دستباف نیز تاثیرگذار باشد.
شستشوی فرش دستباف قواعد و اصول خاصی دارد که در صورت رعایت آن‌ها کیفیت و زیبایی فرش حفظ خواهد شد. فرش‌های دستباف کیفیت‌های متفاوتی دارند، بعضی رنگ پس می‌دهند. برای بررسی یک پارچه سفید مرطوب شده با آب گرم را در بخش کوچکی از پرزهای فرش کشیده، رنگی شدن پارچه، نشان از رنگ دادن فرش است. الیاف ابریشم بسیار حساس هستند و در مقابل مواد شیمیایی مقاومت چندانی ندارند، برای شستشو بهتر است از پاک کننده‌های شیمیایی استفاده نکرد چراکه مواد شیمیایی می‌تواند موجب محو شدن رنگ، سوراخ شدن، تضعیف الیاف و تغییر بافت فرش شود. اگر می‌خواهید قالی دستباف ابریشمی را به قالیشویی دهید، مکانی حرفه‌ای و ماهر انتخاب کنید تا باعث از بین رفتن و خرابی فرش نشوند. برای اطلاعات بیشتر مطلب نگهداری از فرش را بخوانید.
حدود یک سوم فرش‌های دستبافت دنیا در ایران بافته می‌شوند و فرش دستباف ابریشم ایرانی به عنوان نماد اصالت و هنر ایرانی شناخته می‌شود. با توجه به اینکه ابریشم نسبت به پشم نازک‌تر است و تعداد گره در یک تخته فرش ابریشم نسبت به اندازه مشابه در فرش پشمی سه تا چهار برابر بیشتر است و در این فرش بیشتر و بهتر به جزئیات پرداخته می‌شود، بنابراین زمان بافت و در نتیجه قیمت آن بالاتر است. با توجه به کیفیت، شهر بافته شده، مقدار و نوع بافت ابریشمی که در فرش به‌کار می‌رود و طرح آن قیمت فرش‌ها متفاوت است. برای اطلاعات بیشتر در زمینه خرید فرش دستباف مطلب فرش دستباف از کجا بخرم؟ مراجعه کنید.
فرش دستباف ابریشم از انواع فرش، هنر دست هنرمندان ایرانی و بخش ارزشمندی از تاریخ است که می‌توان به‌عنوان سرمایه نیز به آن نگاه کرد. ظرافت، کیفیت و منحصر به فرد بودن در طرح و نقش از ویژگی‌های فرش دستباف ابریشم است. با توجه به مهارت قالیباف، نقشه، محل بافت، قدمت، الیاف، تعداد گره، رنگ و اندازه قالی، کیفیت و ارزش و در نتیجه قیمت این فرش‌ها تغییر می‌کند. با توجه به ارزشمند بودن فرش دستباف ابریشم نیاز به رعایت نکاتی در نگهداری و شستشو است تا کیفیت فرش حفظ شود. شما هم اگر می‌خواهید از این فرش‌های زیبا، ارزشمند و نفیس در خانه خود استفاده کنید، با کمک این مطلب و کارشناسان چیدانه می‌توانید بهترین انتخاب را داشته باشید و با رعایت نکات گفته شده بالا در نگهداری و حفظ کیفیت این سرمایه ارزشمند کوشا باشید.
برای آشنایی بیشتر با انواع فرش‌های دستباف مطالب فرش دستباف عشایری، فرش دستباف پتینه و فرش دستباف قشقایی را بخوانید.