هرآنچه در اطراف ما وجود دارد سرشار از رنگ است و این رنگ‌ها هستند که به محیط زندگی ما معنا می‌دهند و بر احساسات و واکنش‌های ما در موقعیت‌های مختلف اثر می‌گذارند. به‌عبارتی رنگ‌ها به ما انرژی می‌دهند و شاید برای‌تان جالب باشد بدانید که یک روش درمانی هم بر اساس رنگ‌ها وجود دارد که به نام کروموتراپی- Chromotherapy شناخته می‌شود. اگر می‌خواهید بدانید که رنگ درمانی چیست، به چه صورت انجام می‌شود و چه تأثیرات و مزایایی دارد، با چیدانه همراه باشید.
رنگ درمانی که با نام‌های کروموپاتی، کروموتراپی یا درمان رنگ نیز شناخته می‌شود، بعنوان نوعی روش درمانی تلاش می‌کند بااستفاده از رنگ‌ها و نورها تاثیر مثبتی بر سلامت فیزیکی، عاطفی و روحی انسان بگذارد. باتوجه به اینکه تعبیر افراد از رنگ‌ها یکسان نیست، اساس کروموتراپی این است که رنگ‌های مختلف واکنش‌های متفاوتی را در هر فرد ایجاد می‌کند و برهمین‌اساس درمانگر این روش باتوجه به موقعیت و ماهیت بیماری، یک رنگ خاص را انتخاب کرده و درمان را شروع می‌کند.
ریشه رنگ درمانی به یونان و مصر باستان برمی‌گردد که معابد آنها از هفت اتاقک تشکیل شده بود و هر اتاق به رنگ یکی از رنگ‌های رنگین‌کمان بود. افرادی که برای عبادت به معابد می‌رفتند، در اتاقکی که رنگ آن متناسب با فراخور حالشان بود هدایت می‌شدند تا بیماری و دردشان بهبود یابد.
دررابطه با تاریخچه کروموپاتی جالب است بدانید بقراط، که به پدر علم پزشکی مشهور است، یک شیوه تشخیص بیماری از رنگ‌ها بهره می‌برد و در زمان حضرت مسیح هم پزشکان معتقد بودند که قرار دادن باندهایی با رنگ‌های مختلف روی زخم‌ها به درمان آن کمک می‌کند. استفاده از رنگ برای تشخیص بیماری‌ها و طب رنگ درمانی هنوز در چین مرسوم است.
آگوست پلیوسونتون نیز یکی از اولین دانشمندانی بود که به تأثیر رنگ‌ها بر انسان توجه کرد و در سال 1876 کتابی در این‌باره منتشر کرد. اگرچه درحال‌حاضر برخی از فرهنگ‌های غربی به این روش درمانی توجه چندانی ندارند و آن‌را علمی تجربی و نسبی می‌دانند اما انتشار این کتاب اولین قدم برای ورود رنگ درمانی به پزشکی مدرن شد و بعدها محققان دیگری در قرن بیستم کار تحقیق و گسترش کروموتراپی را ادامه دادند.
مهم‌ترین هدف رنگ درمانی برقراری نظم فیزیولوژیکی و تعادل روانی در بدن انسان است که بر اساس واکنش متفاوت افراد به رنگ‌ها انجام می‌شود. برای مثال در زمان استرس، رنگ‌ها با ایجاد آرامش و تعادل روحی به انسان کمک می‌کنند و هنگام افسردگی نیز می‌توان از رنگ درمانی برای تقویت سلامت روحی و تقویت انرژی استفاده کرد.
تاثیر رنگ درمانی بعنوان یک سیستم پزشکی جایگزین در طول سال‌ها موردبحث بوده‌است و باتوجه به اینکه پزشکان هنوز اثربخشی کروماتراپی را تایید نکرده‌اند، اما افراد زیادی معتقدند طب رنگ درمانی به بهترشدن شرایط روحی و جسمی آنها کمک می‌کند. در کل شواهد نشان می‌دهند خواص درمانی رنگ ها می‌تواند به برخی از شرایط زیر کمک کند:
به‌طورکلی فواید رنگ درمانی شامل بهبود سلامت روانی و جسمانی انسان می‌شود و برخی از تاثیرات مثبتی که ممکن است کروماتراپی روی فرد بگذارد، عبارتند از:
1) درمان استرس: برای مثال رنگ‌هایی مانند آبی و سبز می‌توانند تسکین‌دهنده‌ی افرادی که استرس دارند یا مضطرب هستند، باشند.
2) درمان افسردگی با رنگ درمانی: افراد معمولا در فصل‌های سرد سال و طولانی شدن ساعات تاریکی هوا دچار اختلالات عاطفی می‌شوند و رنگ‌های گرم مانند رنگ نارنجی و زرد می‌تواند به کاهش علائم افسردگی کمک کند.
3) افزایش انرژی: تحقیقات و تجربه درمانگران در استفاده از رنگ درمانی قرمز و زرد نشان می‌دهد این رنگ‌ها انرژی افراد را افزایش داده و انگیزه بیشتری در آنها ایجاد می‌کند.
4) افزایش اشتها: برای مبارزه با بی‌اشتهایی افزایش میل به غذا رنگ‌های گرم و محرک می‌توانند تاثیرگذار باشند.
با این وجود اینکه رنگ‌ها نحوه درک و رفتار انسان را تغییر می‌دهند اما توجه داشته باشید درحال‌حاضر هیچ تحقیقی وجود ندارد که نشان دهد رنگ درمانی بعنوان یک درمان برای هر یک از موارد مطرح شده در خواص رنگ درمانی و فواید رنگ درمانی می‌تواند موثر باشد.
به‌طورکلی دو تکنیک اصلی برای رنگ درمانی وجود دارد و کروموتراپیست‌ها معتقدند که رنگ می‌تواند از طریق چشم یا پوست وارد بدن ما شود.
رنگ درمانی از طریق بینایی، که ساده‌ترین راه است یعنی نگاه کردن به یک رنگ خاص به این امید که بدن شما تاثیر موردنظر را بپذیرد. مهم‌ترین نکته در این روش، انتخاب رنگ صحیح است و چند دقیقه که به یک رنگ نگاه کنید، چشم‌هایتان فرکانس و اثرات درمانی آن را دریافت می‌کند.
رنگ درمانی با تاباندن نور به پوست بدن، با انعکاس مستقیم رنگ‌های خاص در قسمت‌هایی از بدن امید دارد به درمان یک بیماری خاص کمک کند. درمانگران متخصص، طول موج مناسب را به بخش‌هایی از پوست که نیاز به درمان دارد می‌تابانند و برای این کار از تجهیزاتی استفاده می‌کنند که بااستفاده از لامپ های خاص با قدرت بیش از 500 وات و پرتاب نور مرئی رنگی از طیف مرئی صورت می‌گیرد.
در رنگ درمانی رنگ‌های ثانویه به‌خصوص نارنجی، بنفش و سبز به رنگ‌های اصلی اضافه می‌شوند که همانطور که گفته شد، هر رنگ معنای خاص خود را دارد و تأثیر متفاوتی بر ذهن و جسم افراد می‌گذارد. در ادامه با خواص درمانی رنگ های رایج در کروموتراپی آشنا شوید.
سبز رنگ طبیعت و مظهر شفا، هماهنگی، خوشبختی، امنیت و ثبات است. رنگ درمانی رنگ سبز متعادل‌ترین و ایمن‌ترین رنگ است که باعث ترشح هورمون‌های رشد شده و عضلات، استخوان‌ها و بافت‌های مختلف بدن را تقویت می‌کند. وقتی احساس غمگینی، ناامیدی یا افسردگی می‌کنید، رنگ سبز می‌تواند خلق و خوی شما را بهبود بخشد و نگرانی، گرفتگی عضلات، خستگی چشم‌درد را کاهش دهد. همچنین درمان و رفع هیجانات منفی مثل احساس غم، ناامیدی، افسردگی، اندوه، ترس و حسادت نیز از دیگر خواص رنگ سبز است.
این رنگ نماد قدرت بوده و پاک‌کننده و زداینده سموم نیز می‌باشد و علاوه‌بر اینها سیستم ایمنی بدن را هم تقویت می‌کند. فقط توجه داشته باشید که رنگ سبز مدنظر باید از وسط طیف رنگ گرفته شود و رنگ سبز خالص بسیار مهم است زیرا سبز روشن می‌تواند باعث اضطراب شود.
رنگ آبی تقویت‌کننده درون‌گرایی است و در صورت احساس ضعف می‌تواند انرژی شما را از بین ببرد. افزایش سوخت‌و‌ساز، تقویت رشد، آرامش ذهن، تسکین عواطف، بهبودی التهاب‌ها و کاهش فعالیت قلب از خواص رنگ آبی است. به‌علاوه نور آبی می‌تواند به درمان میگرن کمک کند، برای فشارخون را پایین بیاورد و بروی فعالیت گلو، گوش و دهان نیز تاثیرگذار است.
کروموتراپیست‌ها از انواع رنگ آبی برای درمان افسردگی و درد استفاده می‌کنند زیرا این رنگ آرام‌بخش است و می‌تواند برای افرادی که بی‌خوابی یا سایر اختلالات خواب را تجربه می‌کنند مفید باشد. البته توجه داشته باشید که رنگ آبی تیره ممکن است در بعضی افراد احساس غم، افسردگی یا پوچی ایجاد کند.
زرد در رنگ درمانی برای ایجاد انرژی، شادی، تقویت هوش، کنجکاوی و افزایش عمل‌گرایی استفاده می‌شود، هرچند ممکن است زردهای خیلی روشن حس فانی بودن، خیانت، ظلم و فریب را منتقل کنند. زرد، اعصاب را قوی، اشتها و فعالیت ذهنی را تحریک می‌کند. ایجاد تعادل و سبکی روح از خواص رنگ زرد است و از آنجا که این رنگ القاکننده حس‌جدایی است، برای افرادی که احساس تنهایی می‌کنند، مناسب نمی‌باشد. جالب است بدانید تاثیر رنگ زرد بر روی معده، کبد و روده زیاد است و درمانگرها برای درمان مشکلات هضم در افراد مختلف به سراغ رنگ زرد می‌روند.
نارنجی مظهر شوروشوق، سلامتی و شادی است و به معنای فراوانی، لذت، رفاه و تمایلات جنسی می‌باشد. رنگ نارنجی انسان را احیا می‌کند و انرژی ذهنی بیشتری به او می‌دهد و باعث می‌شود ذهن و جسمش ارتباط بهتری باهم برقرار کنند. پس اگر به‌دنبال فعالیت ذهنی و افزایش خلاقیت هستید می‌توانید از رنگ نارنجی در اطراف خود استفاده کنید. نارنجی خوش‌بینی را تقویت می‌کند، افسردگی را از بین می‌برد و برای رفع حالات عاطفی منفی فوق‌العاده است.
لازم به ذکر است درمانگران معمولا این رنگ را برای افرادی که علائم اضطراب و فشارخون بالا دارند استفاده نمی‌کنند. رنگ درمانی نارنجی می‌تواند به طحال، کبد، کلیه‌ها، قلب و در واقع به هر اندامی که به گردش خون کمک می‌کند انرژی داده و بازسازی ساختمان سلولی را ارتقا دهد. تاثیر مستقیم این رنگ بروی سیستم تنفسی است و می‌تواند اشتها را تحریک کند.
در میان تمام رنگ‌ها، قرمز قدرتمندترین رنگ و مظهر زندگی، اشتیاق، عشق، تحسین، و شجاعت، اراده و رهبری است. این رنگ باعث افزایش انرژی شده و معمولا برای افرادی که خستگی مفرط دارند مناسب می‌باشد و افرادی که مضطرب یا وحشت‌زده هستند نباید در اتاق خود از این رنگ استفاده کنند. رنگ قرمز به مسائل عاطفی انرژی بیشتری می‌دهد و حس نیاز به استقلال مالی را در فرد بیدار می‌کند و برای افرادی که مبتلا به کم‌خونی یا دلمردگی و کمبود انرژی هستند، بسیار مفید است.
افزایش فشار خون، ترغیب تشنگی و تحریک و تقویت سیستم عصبی از جمله خواص رنگ قرمز است. همچنین روی کلیه‌ها، ستون فقرات و حس بویایی تأثیر می‌گذارد و افراد پرتحرک می‌توانند از رنگ درمانی قرمز برای از بین بردن گرفتگی عضلات و مفاصل استفاده کنند.
رنگ بنفش با زیبایی، معنویت و سعادت مرتبط است و مظهر استقلال، شکوه، نشاط روح و قدرت فردی می‌باشد. این رنگ خلاق خنک کننده، قابض، تسکین‌دهنده جسم و برای چشم‌ها مفید است. همچنین نور و رنگ بنفش در ایجاد خواب راحت مؤثر است، استرس‌های عاطفی و ذهنی را کاهش می‌دهد و برای غلبه بر کم‌تحرکی و بی‌حالی مفید بوده و برای اعصاب نیروبخش است.
کاهش حساسیت در مقابل درد، آرامش قلب، تصفیه خون، دفع سموم بدن، کاهش فشار خون و گشاد کردن رگ‌ها از خواص درمانی رنگ بنفش است و به‌طورکلی برای بهبود اختلالات روانی، بیماری‌های طحال، ناراحتی‌های مثانه، راشیتیسم، دردهای شدید کمر، سیاتیک، ریزش مو، صرع، ذات‌الریه، سرفه خشک و آسم مورداستفاده قرار می‌گیرد.
رنگ نیلی نماد عرفان، حکمت، تسلط داشتن و تحقق معنوی است که می‌تواند درک فردی از چیزها را افزایش دهد و فرایندهای ناخودآگاه مانند شهود و بینش را ترغیب و تقویت کند. بنابراین رنگ خوبی برای مراقبه و مدیتیشن است. رنگ نیلی بخش خلاق مغز را تحریک می‌کند و می‌تواند به تفکر سه بعدی کمک کند. کسانی که بیش‌ازحد از نیلی استفاده می‌کنند ممکن است آدم‌های چشمگیر و نمایشی باشند. توجه داشته باشید رنگ نیلی برای فرد افسرده می‌تواند اثر منفی داشته باشد، زیرا خلق‌وخو را گرفته‌تر می‌کند.
اگر به مبحث کروماتراپی جذب شده‌اید، علاوه‌بر مطالعه و کمک‌گرفتن از افراد متخصص می‌توانید در محیط کار و زندگی خود از رنگ‌های مثبت و متناسب با روحیه‌تان استفاده کنید. از طبیعت فاصله نگیرید و در انتخاب رنگ اشیا، رنگ دیوارها و همچنین رنگ لباس‌هایی که می‌پوشید، از رنگ‌های محرکی استفاده کنید که به شما انگیزه و احساس مثبت می‌دهند. ولی این نکته را فراموش نکنید که رنگ درمانی اثربخشی قطعی ندارد!
یکی از راه‌های استفاده از کروموتراپی، نگاه کردن به رنگ‌ها است. پس استفاده از رنگ درمانی در دکوراسیون داخلی منزل و بکار بردن رنگ‌های مختلف در طراحی می‌تواند اثرگذار باشد. برهمین‌اساس اگر می‌خواهید خانه‌ای گرم داشته باشید به سراغ رنگ قرمز بروید، اگر به دنبال آرامش هستید رنگ آبی را انتخاب کنید و به این نکته توجه کنید که اتاق‌های آبی بزرگتر از اندازه واقعی خود به نظر می‌رسند.
اگر به رنگ درمانی در دکوراسیون بااستفاده از رنگ سبز فکر می‌کنید، باید از رنگ سبز طبیعی استفاده کنید چون برخی سبزهای ترکیبی و روشن به شما احساس اضطراب منتقل می‌کنند. آرامش‌بخش بودن این رنگ معمولا باعث می‌شود افراد در فضاهایی به رنگ سبز سرعت کمتری داشته‌باشند.
همچنین می‌توانید برای اتاق‌هایی که در آنها نیاز به شفافیت و وضوح ذهن است، از رنگ زرد استفاده کنید و درنظر داشته باشید رنگ نارنجی برای اتاق‌هایی که مخصوص معاشرت، کارهای درمانی و سرو کردن غذا هستند، بسیار مناسب است. اتاق‌های بنفش نیز القاکننده حسی زنانه و شاعرانه هستند و برای افراد افسرده مناسب نمی‌باشند.
در تمام مراحل رنگ درمانی در دکوراسیون اضافه کردن نورهای رنگی در خانه را فراموش نکنید و استفاده از پارچه‌های رنگی، گل‌ها و تابلوهای نقاشی نیز می‌توانند در این جریان تاثیرگذار باشند!
باتوجه به این مطلب رنگ درمانی یا کروموتراپی یکی از روش‌های درمانی برای سلامت انسان‌ها است که قدمت بسیاری داشته و به این اشاره دارد که قرار گرفتن در مقابل بعضی از نورها می‌تواند به افراد کمک کند تا از نظر جسمی یا روحی احساس بهتری داشته باشند. تاثیر رنگ‌های خاص بر افراد ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و برای درک نحوه عملکرد رنگ درمانی و اثربخشی این شکل از درمان، باید تحقیقات بیشتری انجام شود.
"اگر مایل به بهره‌گیری از رنگ درمانی در دکوراسیون محل زندگی خود هستید، می‌توانید از چیدانه کمک بگیرید.“