خانه یوپوتیرا، اولین اثر هنرمند ژاپنی به نام ماریکو موری در زمینه معماری است. این حجم بتونی شبیه به مرجان با رنگ سفید خالص که در سواحل جزیره میاکو ساخته شده، در واقع استودیوی خصوصی موری است. به گفته موری، منحنی‌های گسترده، اتاق‌های بکر و نور کافی، ترکیبی از حس بی‌پایانی و فضای تفکر ایجاد می‌کنند. خانه یوپوتیرا که با عشق و علاقه ساخته شده، کار مشترک معماران محلی و صنعتگران ژاپنی است. این هنرمند با کار روی وسایل مختلف، از ویدئو و عکاسی گرفته تا چیدمان و قطعات اجرایی، عناصر فرهنگ پاپ، مذهب و فناوری را با هم ترکیب کرده تا مضامین جهانی و خارق‌العاده‌ای را به اجرا بگذارد.
در این مطلب با طراح خانه یوپوتیرا، عناصر الهام‌بخش در طراحی و معماری، سبک هنری، فضاهای مختلف و همکاران موری در طراحی و اجرای خانه و استودیوی موری معرفی خواهند شد. پس در ادامه با چیدانه همراه باشید.
ماریکو موری در آثار اولیه، خودش را به عنوان یک آدم مکانیکی یا شخص بیگانه در محیط‌های شهری به تصویر می‌کشد. او همزمان با تکامل هنرش از شبیه‌سازی مذهبی نیز استفاده کرده و حتی خودش را به عنوان یک الهه بودایی در چیدمان‌های تعاملی مانند “نیروانا" و “معبد رویا" به تصویر می‌کشد. او در پروژه‌های بعدی به فرهنگ‌های باستانی و مفاهیم اخترفیزیکی پرداخت و موضوعات معنویت، بهم‌پیوستگی‌ها و چرخه کیهانی زندگی را بررسی کرد.
الهام‌بخش طراحی و معماری خانه یوپوتیرا، تمایل موری به طراحی فضایی برای تفکر بود، فضایی که محیط طبیعی و محیط اطراف را تکمیل کند. شکل آن، الهام‌گرفته از سنگ‌های گرد مرجانی سفیدی است که در ساحل جزیره میاکو وجود دارند. موری می‌گوید اولین باری که این سنگ‌های مرجانی را سال ۲۰۰۳ دیدم، بسیار از آن‌ها الهام گرفتم. آن سال، یکی از دوستانم از من دعوت کرد تا در مقابل اقیانوس نقاشی کنم.
موری پس از 14 سال رفتن به جزیره و خلق آثارش، متوجه شد، رویایش این است که فضای پیله‌مانند خود را داشته باشد. فضایی که با طبیعت هماهنگ باشد و حس یگانگی با آن را تداعی کند. بنابراین دو احساس اصلی، طراحی این استودیو را شکل دادند؛ حس ارتباط و یکپارچگی با طبیعت و در عین حال، تجربه حس آرامش و فضای درونی!
به گفته موری، تکنیک طراحی پله‌های خانه یوپوتیرا، شبیه اثری به نام Wave UFO است که در سال ۲۰۰۳ تولید کرده. این طرح، پله‌های شیری‌رنگ و اکریلیک را با هم ترکیب می‌کند. او در این طرح می‌خواست فرم طبیعی‌تر به نظر برسد، طوری که انگار برگ‌هایی ریشه‌مانند از راه‌پله بیرون زده باشند. هدفش این بود که فضایی خلق کند که انگار به طور طبیعی رشد کرده تا ادای احترامی به جانداران استوایی جزیره میاکو باشد. او از اشکال ارگانیک استفاده کرد و حس پناه گرفتن داخل غار را ایجاد کرد.
همچنین می‌خواست به خودش یادآوری کند که خود بخشی از طبیعت است. سعی کرد این اصل را از طریق طراحی منتقل کند. او می‌گوید: وقتی مدیتیشن می‌کنم، معمولا فضای نامحدودی را “درون" وجودم احساس می‌کنم، طوری که انگار هیچ محدودیتی وجود ندارد. خانه یوپوتیرا نیز همان احساس بی‌پایانی و فضای بی‌نهایت را شبیه‌سازی می‌کند. اتاق‌ها هیچ گوشه‌ای ندارند، همه جایش خمیده است تا حس بی‌نهایت را تقویت کند.
خانه با توجه به حرکت خورشید و باد طراحی شده! از آن‌جایی که از سمت شمال جریان‌های شدید باد می‌وزد، شکل ساختمان از بالا منحنی است تا فشار باد هنگام برخورد با خانه کاهش یابد.
خانه شبیه یک قاشق بزرگ کنده‌کاری‌شده است و دو دایره شیشه‌ای با روکش دو فام دارد که نور را ساطع می‌کنند. به محض ورود، متوجه حلقه‌ای از نور در سقف می‌شوید که یادآور مفهوم یگانگی در تمام استودیو است.
یک اتاق تشریفات چای در طبقه همکف وجود دارد با سنگ‌های زیر پای دو رنگی که بسته به زاویه دید، رنگ‌ها را تغییر می‌دهد. ورودی آن نسبتا کوچک است و باید برای عبور تقریبا به داخل بخزید. این یک سنت است که مهمانان هنگام ورود به اتاق چای همه چیز را کنار بگذارند و در طول مراسم چای احساس یگانگی را تجربه کنند. مهمانان در اتاق چای، دیوار کاملی از پنجره‌ها را رو به منظره‌ای بدیع از اقیانوس فیروزه‌ای می‌بینند.
پله‌های شناور راه‌پله، شبیه ابرهای بی‌وزنی هستند که با راه رفتن روی آن‌ها، حس صعود به آسمان ایجاد می‌شود. در طبقه بالا، یک فضای باز با یک پنجره بزرگ سرتاسری وجود دارد که رو به اقیانوس باز می‌شود. این فضا در محاصره منظره، بو و اصوات اقیانوس، جایی است که او نقاشی‌هایش را خلق می‌کند. این پنجره، رو به مجموعه‌ای از سنگ‌های بسیار مهم قرار دارد که به نوعی شبیه باغ سنگی ذن است. اقیانوس، به قدری وسیع است که توان درک آن نیست، این سنگ‌ها کمک می‌کنند به تعادل حس، ذهن و بدن برسید. اتاق دیگری هم مخصوص خوشنویسی است. پنجره‌های این اتاق رو به شرق هستند اما با زاویه‌ای که اجازه می‌دهد نور ملایمی روی میز بتابد. این اتاق کوچکتر از اتاق‌های دیگر و کاملا دنج است.
در طبقه اول، یک اتاق خواب، یک اتاق خواب مستر و یک آشپزخانه، ناهارخوری وجود دارد. آشپزخانه، ناهارخوری رو به شمال با نور ثابت است و منظره بسیار جالبی از چشم‌انداز ساحل دارد. از سمت آن چند ساحل مختلف دیده می‌شود.
از آن‌جایی که این اولین پروژه معماری ماریکو موری بود، توسط تویو ایتو به یک مهندس سازه معرفی شد که سایت را بررسی کرد. 5 سال طول کشید تا با کمک معمار استودیو، استوارت هوگان، طراحی خانه انجام شود. ساخت و ساز نیز با همکاری Ring Architects و ASAHI BUILDING-WALL آغاز شد. این شرکت از فناوری جدید ساختار چنبره با سیم‌هایی استفاده کرد که روی آن‌ها بتن ریخته می‌شود. یک نفر ماه‌ها روی شکل دادن نمای بیرونی و تبدیل آن به یک سطح بسیار صاف کار کرد تا دقیقا از مدل سه بعدی موری پیروی کند. البته تنها همکاری با معماران نبود، بلکه کمک بزرگ مردم محلی و صنعتگران هم موثر بود. موری می‌گوید تنها با حمایت تمام این افراد می‌توانستم خانه روبایی‌ام را بسازم. وقتی داخل این خانه هستم انگار در رحم یک مادر هستم چراکه پر از عشق است.
در این مطلب طراح، معماری، عناصر الهام بخش و همکاران موری در ساخت خانه رویایی‌اش، خانه یوپوتیرا معرفی و بررسی شدند. ماریکو موری، هنرمند ژاپنی، این خانه و استودیوی رویایی را برای مدیتیشن خود و به عنوان جزیی از طبیعت اطراف با همکاری مهندسان سازه، معماران و حتی مردم محلی در سواحل جزیره میاکو ساخته است.
برای آشنایی با دیگر آثار معماری شگفت‌انگیز در دنیا، مطلب معماری فرازمینی موزه هنری در کشور فرانسه! را از دست ندهید.