خانه موزه‌های تهران، مهمان این 7 خانه شوید

خانه موزه‌های تهران، مهمان این 7 خانه شوید

واژه موزه برای همه ما واژه‌ای آشنا و صمیمی است. مکانی برای فراموشی دغدغه‌ها و دردها و غرق‌شدن در گذشته‌های زیبا. برمبنای تعریف ایکوم (کمیته جهانی موزه‌ها) موزه عبارت است از: مکان گردآوری، نگهداری، مطالعه، بررسی کردن و به نمایش گذاشتن نعمت‌های فرهنگی یا طبیعی به منظور آموزش، پژوهش و ارزش دادن به این مجموعه‌ها و لذت بردن از آن‌ها. در ادامه خانه موزه‌های تهران را که مالک آن‌ها افراد شناخته شده‌ای بودند، معرفی خواهیم کرد.

آتنا طالقانی
خانه جلال و سیمین
آتنا طالقانی

سرویس خواب بالسا

1. خانه موزه‌های تهران؛ خانه موزه سیمین و جلال

  • دوره ساخت بنا: پهلوی دوم
  • صاحب منزل: سیمین دانشور و جلال آل احمد
  • تاریخچه: در شهریور سال 1331 سیمین دانشور با دریافت بورس تحصیلی از مؤسسه فولبرایت به دانشگاه استنفورد آمریکا رفت و درست در همین سال جلال آل احمد تصمیم به ساختن خانه‌ای در زمینی که وزارت فرهنگ آن زمان در شمیران به او داده بود می‌کند. در طول سفر سیمین به آمریکا و ساخت خانه نامه‌های زیادی بین او و جلال رد و بدل می‌شود که تمام مراحل ساخت خانه از ابتدا تا انتها در آن نامه‌ها شرح داده شده است. «"مژده باد به تو عزیز دل که فردا صبح زمین را کلنگ خواهند زد و پی‌ها را خواهند کند. بنا هم قرار است فردا خودش برود سر کوره یک ماشین آجر و آهک بردارد و برود سر زمین.»

مشخصات خانه سیمین و جلال

  • خانه جلال و سیمین از جمله خانه موزه‌های تهران با مساحت ۴۲۰ متر مربع، زیربنای حدود ۲۵۰ مترمربع و ۲ طبقه، زیر نظر سرهنگ معینی یکی از دوستان جلال ساخته شد.
  • معماری خانه سیمین و جلال به اوایل دهه 1330 مربوط می‌شود که در واقع آغاز ساده سازی نمای بیرونی ساختمان‌ها و اجزای درونی ساختمان‌ها از ویژگی‌ها معماری این دوره است.
  • همان طور که در گزارش خانه نیز گفته شد در دوران معماری پهلوی دوم بیشتر ساختمان‌ها دارای طاق ضربی هستند و تیر آهن جزو مصالح اصلی ساختمان است.
  • در خلال نامه‎‌نگاری‌های بین این دو نویسنده بزرگ جلال پلانی از خانه را برای سیمین می‌فرستد که دارای این اجزا است: آب انبار، آشپزخانه، اتاق خواب، ناهار خوری اتاق یدک، اتاق نشیمین، ایوان، کتابخانه دیواری،  شکل نمای شرقیی، شمالی، جنوبی، سنگ چین سبز، آجر چین قرمز جلال در یکی از نامه‌هایش در مورد شکل گیری ساختمان این چنین می‌گوید: «"به نظرم چیز ملوس کوچولویی بشود. طاق‌ها کوتاه، دیوار بیرون آجر قرمز، بخاری دیواری با نمای آجری، کتابخانه دیواری و …"». (جعفری، مسعود . نامه‌های سیمین دانشور و جلال آل احمد جلد دوم. تهران : انتشارات نیلوفر
  • آدرس: دزاشیب، خیابان شهید رمضانی، کوچه رهبری، کوچه پسندیده، بن‌بست ارض، پلاک ۱

اطلاعات بیشتر درباره خانه سیمین و جلال: خانه موزه سیمین و جلال، اینجا را به سیمین عزیزش تقدیم کرد

آتنا طالقانی
خانه مینایی
آتنا طالقانی

آتنا طالقانی
خانه مینایی
آتنا طالقانی

2. خانه موزه مینایی (خانه موزه ولیعصر)

  • دوره یا سال ساخت بنا: اواخر دوره قاجاریه و اوایل دوره پهلوی اول
  • صاحب منزل که بود: فرهاد مینایی
  • تاریخچه:پس بعداز فوت کامران میرزا، زمین های محله منیریه به عبدالحسین میرزا فرمانفرما نوه سردارعباس میرزا، یکی از شاهزاداه های قاجاری و نخست وزیر ایران فروخته شد.فرهاد مینایی وکیل دادگستری این خانه را در سال 1345 از آقا تقی رضا که یکی از افراد رده بالای صنف قصابان تهران بود خریداری می‌کند. خانه مینایی با مساحتی نزدیک به 500 متر مربع دارای 12 اتاق، حیاط شمالی و جنوبی، اتاق‌های زمستانه و تابستانه، آشپزخانه، آب انبار، طاقچه‌ها است.
  • با این که معماری خانه مروبط به اواخر دوره قاجار است اما از معماری فرنگی زمان خودش در قسمت‌های گچ بری اتاق‌ها، شومینه‌های دیواری، شکل اتاق‌های خواب و نشیمن و حتی آشپزخانه تاثیر پذیرفته است. خانه مینایی قرار است روایت‌گر بزرگ‌ترین خیابان تهران از هنگام تولد تا به امروز باشد. خانه مینایی هفت روایت برای بازگو کردن تاریخ تهران قدیم با محوریت خیابان ولیعصر دارد.
  • آدرس: خیابان ولیعصر، بالاتر از میدان منیریه، کوچه مسلم کریمی طینت، پلاک 10

خانه موزه مینایی را بیشتر بشناسید: خانه مینایی، موزه‌ای برای خیابان ولیعصر

آتنا طالقانی
خانه موزه استاد لرزاده
آتنا طالقانی

آتنا طالقانی
خانه موزه استاد لرزاده
آتنا طالقانی

3. خانه موزه‌های تهران؛ خانه موزه لرزاده

  • دوره یا سال ساخت بنا: پهلوی دوم
  • تاریخچه: «پدرم محمد معمار لر بارها به من می‌گفت: حسین حلالت نمی‌کنم اگر کسی برای کاری مراجعه کرد و چیزی نمی‌دانست، یادش ندهی. هر چه می‌توانی کار مردم را راه بیانداز.»

این نوشته در طبقه اول زیر یک پنجره ارسی ایرانی که در شکل گرد طراحی شده، نصب شده است. خانه موزه لرزاده بوسیله استاد در دهه سی در سه طبقه طراحی و ساخته شد. طراحی مدرن ساختمان در نمای آن که به شکل غیر قرنیه است نیز قابل مشاهده است. در طبقه اول خانه موزه اتاق شخصی استاد لرزاده و نشمین خانه که حالا  در اسم  تالار آشنایی مخاطبان را با زندگی لرزاده و آثار ایشان آشنا می‌کند، قرار گرفته است.

  • در تالار طبقه دوم که در بازسازی خانه به “تالار بنا" نام گذاری شده است که مجموعه نقشه‌ها، اسناد و طراحی‌های استاد لرزاده در آن معرفی می‌شود. شاید زیباترین قسمت این خانه طبقه سوم آن باشد که در زمان گذشته و سکونت خانواده لرزاده برای کاربری گل خانه طراحی شده بود. هم چنین شما می‌توانید در این خانه موزه از اتاق نظم که به شعرهای سروده شده توسط استاد لرزاده اختصاص پیدا کرده است و تالار کودک نیز بازدید کنید.
  • آدرس: خیابان شریعتی، پایین‌تر از بهار شیراز، انتهای کوچه سخن

خانه موزه لرزاده را اینجا بیشتر ببنید: خانه موزه لرزاده، معمار آرامگاه فردوسی

آتنا طالقانی
موزه ابوالحسن صبا
آتنا طالقانی

آتنا طالقانی
موزه ابوالحسن صبا
آتنا طالقانی

4. خانه موزه ابوالحسن صبا

  • دوره یا سال ساخت: اواخر دوره قاجار و دوره پهلوی اول
  • صاحب منزل: استاد ابولحسن صبا
  • تاریخچهاگر چه خانه صبا خموش و بی صدا بود/ تو بشنوی در آن سرا، هزار نغمه و نوا
  • خانه موزه ابوالحسن صبا به عنوان اولین موزه بیوگرافیک (شرح حالی) که بنا بر وصیت استاد صبا توسط دانشکده هنرهای زیبای تهران در سال 1353 افتتاح شده است، طبق اسناد به جا مانده این خانه در طول عمر طولانی خود بازسازی شده است. در تبدیل خانه صبا به موزه گویا دیوارهای اتاق برداشته شده  و اکنون به شکل دو سالن کوچک و بزرگ که به یکدیگر راه دارند در آمده است. سازها، دفترهای نت، دفتر شعر، بریده‌های روزنامه مربوط به فعالیت‌شان، مدال‌ها و لوح‌های افتخارات ایشان، تابلوهای نقاشی که یادگار تحصیل رشته نقاشی در مدرسه کمال الملک است و یادگارهای  شخصی دیگر این موسیقی دان بزرگ را می‌توان در این موزه دید.
  • اما این موزه فقط روایت گر هنر و خدمت استاد صبا نیست. در قسمت انتهای سالن اصلی، بخش دوم موزه مربوط به کارهای دستی همسر استاد صبا یعنی منتخب اسفندیاری ( دختر عموی نیما یوشیج) درزمینه ساخت عروسک‌های بومی و سنتی است.
  • کاربری: موزه بیوگرافیک(شرح حالی) استاد ابولحسن صبا
  • آدرس: خیابان ولیعصر، ميدان بهارستان، خیابان ظهیر الاسلام، نبش کوچه ی صبا، شماره ی 90

این خانه را حتما باید دید: خانه موزه ابوالحسن صبا، منزل خموشی که هزار نغمه داشت

خانه دبیرالملک

5. خانه موزه دبیر الملک

  • دوره یا سال ساخت: اواخر قاجاریه
  • تاریخچه: ساخت خانه دبیر الملک مربوط به صد و پنجاه سال پیش است و سبک معماری آن مانند سبک خانه‌های میانه‌ی قاجار از چند بخش اصلی تشکیل شده است: بیرونی، اندرونی، درگاهی‌های متعدد، آب انبار، خزینه، مطبخ، پنجره‌های ارسی، ایوان بلند و وسیع زیر زمین با طرح‌های زیبای آجری و به وِیژه طاق ضربی حوض‌های بزرگ در حیاط‌های اندرونی و بیرونی.
  • وجود تزیینات گوشواره و آینه کاریخانه دبیرالملک که قبل از بازسازی و مرمت  به عنوان لوکشین سریال دکتر قریب استفاده می‌شد، در سال 1384 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مرمت خانه دبیر الملک به دست استاد امر الله سلیمی انجام شد. این مجموعه از سال 1387 زیر نظر شهرداری تهران به عنوان یک مجموعه فرهنگی کار خود را آغاز کرده است.
  • کاربری:برگزاری رویدادهای فرهنگی
  • آدرس: تهران، میدان بهارستان. پایین‌تر از چهارراه سرچشمه. کوچه قوام‌الحضور. خیابان جاویدی. کوچه فخرالملک. بعد از پارک، عمارت دبیرالملک.

مطلب مرتبط پیشنهادی: خانه دبیر الملک، از منشی امیر کبیر تا سریال دکتر قریب

صبا اکبری
موزه مقدم
صبا اکبری

صبا اکبری
موزه مقدم
صبا اکبری

6. خانه موزه مقدم

  • دوره یا سال ساخت: قاجاریه
  • تاریخچه: این خانه در واقع ملک پدری استاد محسن مقدم است. زنده‌یاد استاد مقدم جزو اولین باستان شناسان ایرانی بود که به همراه اساتید باستان شناسی در محوطه‌های تاریخی فعالیت می‌کرد و همین علاقه به باستان شناسی موجب شد تا او و همسرش تصمیم بگیرند تا آثار فاخر ایرانی را در این خانه جمع آوری کنند.
  • مقدم و همسرش سلما، در کنار فعالیت های علمی به گردآوری آثار و اشیاء تاریخی و فرهنگی پرداختند. استاد مقدم بسیاری از آثار ارزشمند مانند کاشی، قطعات سنگی تراشیده شده و غیره را با الهام از فضاهای سنتی و تاریخی به نحو چشمگیری در جای جای این عمارت قدیمی نصب می‌کرد. همچنین برخی دیگر مانند کلکسیون پارچه، چپق و قلیان، سفالینه، شیشه، تابلو نقاشی، مسکوکات، مهرها و اسناد تاریخی و غیره را هم با نظم و ترتیب خاصی در خانه پدری خود نگهداری نمود.
  • آدرس: تهران، خیابان امام خمینی، بین خیابان شیخ هادی و خیابان ولیعصر، جنب بانک ملت ، پلاک 249

صبا اکبری
سرای کاظمی
صبا اکبری

صبا اکبری
سرای کاظمی
صبا اکبری

7. خانه موزه‌های تهران قدیم (خانه کاظمی تهران)

  • دوره یا سال ساخت: اواخر دوره قاجاریه
  • تاریخچه: خانه کاظمی با نام جدید خانه موزه تهران قدیم متعلق به سید به میرزا سید کاظم پسر سید میرزا هدایت الله تفرشی مستوفی اصطبل ناصرالدین شاه است. خانه‌ی کاظمی الهام گرفته از معماری خانه‌های ایرانی است که با شان و منزلت اجتماعی صاحبان آن رابطه مستقیمی دارد. طرح عمارت کاظمی در اواخر دوره‌ی قاجار شکل گرفت و در دوره‌ی پهلوی اول به اتمام رسید.

• خانه‌ی کاظمی به سبک خانه‌های میانه‌ی قاجار از چند بخش اصلی تشکیل شده است:
– حیاط اندرونی
– حیاط بیرونی
– شاه‌نشین
– درگاهی‌های متعدد
– آب انبار
– مطبخ
– رخت‌شورخانه (گویا بنا کاظمی یکی از محدود خانه‌های آن زمان با این ویژگی بوده است.)
– بادگیرها (عمارت کاظمی جزو چند خانه‌ی باقی مانده در تهران است که این ویژگی را دارد.)

  • شهرداری تهران عکس‌هایی از تهران قدیم و یک گالری کوچک از دوربین‌های عتیقه و قدیمی را در سراسر تالار شاه‌نشین به نام تماشاخانه، برای بازدید عموم قرار داده است. زیر زمین سرای کاظمی با آجر کاری ظریف و نفیس خود  به موزه مردم شناسی تهران اختصاص پیدا کرده است که با چند عروسک و ماکت زندگی موجود در خانه و شهر تهران قدیم را به خوبی به تصویر می‌کشد.
  • آدرس: خیابان 15خرداد شرقی – کوچه امامزاده یحیی – کوچه ابوالقاسم – پلاک 46

اطلاعاتی بیشتر از خانه کاظمی تهران: خانه کاظمی تهران، طهران قدیم هنوز نفس می‌کشد!

خانه موزه‌های تهران

سخن آخر

خانه موزه‌های تهران، یکی از دیدنی‌ترین مکان‌هایی است که تماشای آن، ما را به دنیای گذشته مشاهیر ایران می‌برد. پیشنهاد چیدانه به شما، بازدید از این خانه موزه‌های قدیمی در فصل بهار و به یادآوردن خاطرات و تاریخچه پشت این خانه‌هاست.

متخصصان چیدانه

مشاهده بیشتر

دیدگاه کاربران

ثبت دیدگاه