در روند تولیدی هر فیلم و سریالی، عوامل زیادی نقش دارند که تاثیر هرکدام از آن‌ها در کنار هم موجب ساخت یک اثر هنری خوب می‌شود. از جمله این عوامل تاثیرگذار، طراحی صحنه و دکوراسیون است که در مطالب قبلی فیلم دکور به طور کامل به آن پرداخته ایم. اما نکته اینجاست که در بعضی موارد نقش طراحی صحنه در روند تولیدی یک فیلم یا سریال پررنگ تر از همیشه می‌شود و نیاز به توجه بیشتری دارد. در فیلم‌های قدیمی که ما را به سفری به گذشته دعوت میکنند این رکن مهم فیلم سازی یعنی طراحی صحنه، بسیار موثر و تاثیرگزار است. به طوری که اگر به خوبی به آن پرداخته نشود ممکن است شکاف‌های بسیار عمیقی میان اثر و مخاطب ایجاد شود. این هفته قلم نقد فیلم دکور به سمت اثری تاریخی رفته که در چند هفته‌ی اخیر به خوبی خودش را در میان علاقه‌مندان فیلم و سریال ایرانی نشان داده است. با ما همرا باشید تا در کنار هم به نقد و بررسی دکوراسیون قدیمی سریال “خاتون" بپردازیم و نگاهی دقیق تر به این سریال محبوب داشته باشیم.
مجموعه نمایش خانگی خاتون اثری به کارگردانی تینا پاکروان است که پخش آن از مرداد ماه سال 1400 آغاز شده و هر دوشنبه از شبکه خانگی نماوا ادامه دارد.
سریال خاتون روایتگر داستان خانواده‌ای در سال 1320 است که با آغاز شدن اشغال ایران توسط متفقین دچار تحولاتی می‌شود. داستان خانواده‌ی سرگرد ملک ( با بازی اشکان خطیبی) و تحولات ایران خبر از جنگندگی مردم ایران در تمام سال‌های اشغال میدهد که هرکدام از این سربازان وطن برای تک تک قهرمانی دوست‌داشتنی هستند.
دورانِ خان و خان زاده‌ها در تاریخ کشورمان آنقدر ملموس و شناخته شده است که نیازی به توضیح ندارد. خانه‌ی ناصرخان ملک در سریال خاتون، خانه‌ای در شأن یک ناظمی معتبر می‌باشد که ابعاد آن به اندازه چند خانه رعیت نشین است. خانه‌ای ویلایی با حیاطی بزرگ و سرسبز که شکوهی بی نظیر را به نمایش میگذارد. خانه‌ی ملک خان از نظر معماری از آن خانه‌های کاهگلی و چوبی روستایی نیست بلکه دیوارهایی مستحکم دارد که استقامت خانواده ملک را به خوبی نشان میدهد.
مطلب پیشنهادی: طراحی صحنه فیلم «آبا جان»؛ دکوراسیون خانه‌های قبل از انقلاب
رعنا(با بازی بهناز جعفری)، همسر دوم ناصر خان ملک است که در خانه‌ای کاملا روستایی زندگی میکند. ظاهر خانه رعنا، برخلاف ظاهر خانه فخرالنساء (با بازی شبنم مقدمی)، همسر اول ناصر ملک، کاملا ویژگی‌های یک خانه در شمال ایران را به دوش میکشد و تا حدودی نیز نمایی از فخر را نشان میدهد.
نمایش خانه‌ی بزرگ خانواده‌ی ملک و همینطور نشان دادن کلبه‌ی خرابه‌ی رعنا، ما را دعوت به مقایسه‌ای دردناک میکند که هنوز هم در جامعه وجود دارد و شاید ادامه نیز خواهد داشت.
مطلب پیشنهادی: طراحی صحنه فیلم «لتیان»؛ نوستالژی در قلب مدرنیته
خاتون (با بازی نگار جواهریان) زنی روشن فکر و فرهیخته است که در کنار همسر خود سرگرد شیرزاد ملک در در خانه‌ی ناصر خان زندگی میکند. بنا به موقعیت اجتماعی خاتون و همسرش مخاطب انتظار اتاقی پر زرق و برق را میکشد که پر از اشیای قیمتی است، اما اتاق خاتون و همسرش برخلاف تصور دیگران اتاقی ساده و دور از تجملات اضافی می‌باشد که مخاطب را شگفت‌زده میکند.
اجزای اتاق خاتون و شیرزاد معرف شخصیت آن‌هاست. کتابخانه‌ای بزرگ با کتاب‌های مختلف از فرهنگ اروپایی و همچنین ماشین تایپ قدیمی روی میز کار خاتون نشان میدهد که او زنی با سواد و امروزی است که علاقه‌ی خاصی به خواندن و نوشتن دارد و تنها هنرش خانه داری نیست!
در گوشه ای از اتاق لباس نظامی شیرزاد به مرتب ترین شکل ممکن روی چوب لباسی‌ای خارج از کمد لباس‌ها به نمایش در آمده است که نشان‌دهنده ازرش بالایی می‌باشد که شیرزاد برای موقعیت اجتماعی خود به عنوان یه سرگرد نظامی قائل است.
با اینکه هر زنی با موقعیت خاتون می‌تواند بهترین جواهرات و لوازم آرایشی را داشته و همیشه در حال رسیدن به ظاهر خود باشد، میز آرایشی خاتون میز چوبی نه چندان بزرگ با آینه‌ای کوچک است که خاتون را از قید و بند ظاهرسازی ارباب رعیتی دور میسازد.
مطلب پیشنهادی: طراحی صحنه سریال «می‌خواهم زنده بمانم»؛ اوج جذابیت دکوراسیون‌های انقلابی
سبک دکوراسیون حاکم بر فضای اصلی خانه‌ی ناصر خان ملک سبک دکوراسیون ایران قدیم است که تیم طراحی صحنه‌ی سریال خاتون با جمع‌آوری عتیقه‌جات و دکوری های پر زرق و برق قدیمی به خوبی توانسته‌اند آن را به نمایش بگذراند.گلدان‌های برگ طرح دار و جا شمعی های بلورین و وجود امکانات رسانه‌ای قدیمی مثل رادیو و تلفن علاوه بر نشان دادن رفاه خانواده‌ی ملک به خوبی تداعی‌گر زمان‌های قدیم نیز هست.
وجود مبلمان چوبی گران قیمت با رنگ‌هایی مختلف در یک خانه‌ی روستایی در شمال کشور،آن هم در سال 1320هجری، امری بسیار دور از ذهن است اما تیم طراحی صحنه‌ی سریال خاتون باز هم تاکید میکنند که این خانه خانه‌ای روستایی معمولی نیست، بلکه خانه‌ی یک خان است.
اگرچه خانه مجلل ناصر خان ملک، به دور از ویژگی‌های یک خانه روستایی است، اما فاکتور‌هایی از زندگی روستایی را میتوان در آشپزخانه‌ی منزل خان پیدا کرد. درست است آشپزخانه‌ی این خانه‌ی بزرگ بیشتر شبیه به نمایشگاهی از ظروف عتیقه‌ی گران قیمت است، اما وجود دبه‌های ترشی و شیشه‌های بزرگ آبغوره و همچنین گیاهان خشک شده آویزان شده به دیوار، آشپزخانه ای به سبک روستیک را به نمایش میگذارد.
سرهنگ سنگری (با بازی پژمان بازغی) که در سریال خاتون نقش یک وطن فروش را ایفا میکند دارای خانه‌ای پر زرق و برق و تجملاتی است که شخصیت پول دوست و ظاهر بین او را تایید میکند. خانه‌ی سرهنگ سنگری با تابلوهای نقاشی بزرگ و فرش‌های گران قیمت، همچنین میزناهارخوری و مبل‌های سلطنتی اش شبیه به قصر کوچک پادشاهی خودخواه می باشد که شرایط اطرافش ذره‌ای برایش اهمیت نداشته و فقط به فکر خود است.
دیگر مطالب فیلم دکور نیز برایتان جذاب خواهد بود: