آیا تابحال به فرش زیرپای خود دقت کردید؟ آیا در ارتباط با انواع، جنس و خصوصیات فرش سالن خود شناسایی کامل دارید؟ اگر خانه جدیدی گرفته‌اید و در خرید فرش مورد نظر خود شک دارید، اطلاعات کافی درمورد طرح، اندازه و نوع فرش مدنظر خود در اختیار دارید؟ در این مقاله می‌خواهیم به این سوالات و سوالاتی مشابه بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با یکی از انواع فرش‌ها از نظر اندازه، به نام فرش ذرع و نیم آشنا کنیم. در این مقاله به معرفی انواع فرش ذرع و نیم، خصوصیات و فضاهایی که از این نوع فرش استفاده می‌شود، می‌پردازیم.
معمولا افراد برای پوشش کف زمین محل زندگی خود، از پوشش‌هایی نظیر فرش، پارکت، موکت و از این قبیل استفاده می‌کنند. به دلیل تنوع نقش بالای فرش در بازارهای ایران، خانواده‌های ایرانی ترجیح می‌دهند تا از فرش برای تزئین و پوشاندن کف خانه خود استفاده کنند. از این بین فرش ذرع و نیم در بازار ایران، یکی از پرفروش‌ترین و محبوب‌ترین فرش‌ها به حساب می آید.
در تقسیم‌بندی فرش‌ها، آن‌ها را از نظر طرح، مکان قرارگیری نقش، ابعاد و اندازه تقسیم‌بندی می‌کنند. فرش ذرع و نیم یکی از فرش‌هایی است که در دسته اندازه و ابعاد قرار می‌گیرد. یکی از واحدهای اندازه‌گیری که در تولید فرش بکار برده می‌شود، ذرع است. از ذرع و رجشمار به عنوان دو مورد از مهم‌ترین معیارهای اندازه‌گیری فرش نام برده می‌شود. درواقع منظور از ذرع، تعداد و تراکم گره‌هایی است که در عرض فرش زده می‌شود. اندازه فرش ذرع و نیم به گونه‌ای است که می‌تواند برای فضاهای مختلفی نظیر سالن پذیرایی، اتاق خواب و مطالعه استفاده شود. اندازه آن باعث شده تا انعطاف کافی برای استفاده در محیط‌های مختلف را داشته باشد.
بیش تر بخوانید: نحوه انداختن فرش در منزل، این4 نکته رو می‌دونستی؟!
اندازه فرش ذرع و نیم، حدود 1.5 متر مربع می‌شود، که معمولا اندازه آن را به صورت کمتر از 2 متر مربع درنظر می‌گیرند. اندازه واحدی که برای ذرع درنظر می‌گیرند، حدود 104 تا 112 سانتی متر می‌باشد. میزان اندازه‌ای که برای ذرع درنظر می‌گیرند ممکن است در مناطق و تولیدی‌های مختلف، متفاوت باشد. مثلا شهر اصفهان و تبریز، که از قطب های معروف فرش‌بافی در ایران و دنیا به حساب می‌آیند، دو مقدار متفاوت را برای ذرع درنظر می‌گیرند. اندازه ذرع در تبریز، 112 و در اصفهان 104 سانتی متر در نظر گرفته می‌شود.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که باعث جذابیت فرش می‌شود، نقش و نگاری است که در طراحی آن بکار برده می‌شود. این مورد در فرش‌های ذرع و نیم نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. برای طراحی و ایجاد نقش و نگار بر روی فرش‌های ذرع و نیم، می‌توان از دو روش استفاده کرد: به کمک نرم افزارهای طراحی – با استفاده از کاغذ شطرنجی. طرح‌هایی مانند شاهنشاهی، بته و گل از مهم‌ترین نقش‌هایی هستند که برای فرش‌های ذرع و نیم استفاده می‌شود. البته طرح‌های قدیمی نیز از محبوبیت بالایی در بین خریداران برخوردار است. شما به عنوان خریدار در هنگام خرید فرش ذرع و نیم موردنظر خود علاوه بر سلیقه شخصی، باید مکانی که فرش را قرار می‌دهید نیز درنظر بگیرید.
بیش تر بخوانید: بهترین مدل فرش دستباف، چه طرح و چه رنگی؟
همانطور که در قسمت قبل توضیح دادیم، این دسته فرش از نظر اندازه تقسیم‌بندی شده‌اند. حتما در هنگام خرید فرش ذرع و نیم به اندازه فرش دقت کنید. گاهی ممکن است به دلیل تفاوت اندازه‌ای که برای ذرع در تولیدی‌های مختلف درنظر می‌گیرند، اندازه فرش ذرع و نیم موردنظر با ابعاد مکانی که می‌خواهید از آن استفاده کنید، تطابق نداشته باشد.
نمی‌توان گفت که قیمت فرش ذرع و نیم ثابت بوده و مقداری مشخص دارد. قیمت این نوع فرش با توجه به برند طراحی کننده، ماشینی یا دستی بودن فرش، طرح فرش و ارزش مواد اولیه بکاررفته در ساختار فرش متفاوت است. معمولا فرش‌های ذرع و نیم را از ابریشم طراحی و تولید می‌کنند.
بیش تر بخوانید: بهترین فرش های ایرانی را بشناسیم!
اگرچه فرش ذرع و نیم در دسته‌بندی ابعاد و اندازه فرش‌هاست. با این وجود، با توجه به نقش و نگارهایی که در ساخت این فرش استفاده می‌شود نیز می‌توان آن را به صورت زیر تقسیم‌بندی کرد. در ادامه به بررسی انواع فرش‌های ذرع و نیم با توجه به نقش و نگارهای آن می‌پردازیم.
یکی از طرح‌های پراستفاده و محبوب در زمینه طراحی فرش و بخصوص فرش ذرع و نیم، خطیبی است. این طرح اصیل ایرانی یکی از معروف‌ترین طراحی‌هایی است که هنرمندان ایرانی آن را در جهان به ثبت رسانده‌اند. از مواد اولیه ای که در ساخت فرش ذرع و نیم خطیبی به کار برده می‌شود، می‌توان به پنبه، ابریشم و پشم اشاره کرد.
بیش تر بخوانید: ست فرش سورمه ای، 5 رنگ عالی برای مبلمان!
از دیگر ویژگی‌های مهم فرش ذرع و نیم طرح خطیبی می‌توان به عدم ایجاد الکتریسیته ساکن اشاره کرد. معمولا افرادی که روی فرش قرار می‌گیرند یا دست می‌کشند، ممکن است بین سطح دست آن‌ها و سطح فرش الکتریسیته ساکن ایجاد شود و به اصطلاح دستشان جرقه بزند و احساس بدی به آن‌ها دست بدهد. این فرش با طراحی مناسب و مواد اولیه مرغوب از ایجاد این احساس در افراد جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، در ساخت این فرش از هیچ ماده حساسیت زایی استفاده نشده است. به همین دلیل این فرش برای افرادی که نسبت به گرد و خاکی که ممکن است از فرش بلند شود حساسیت و آلرژی دارند.
از فرش ذرع و نیم طرح خطیبی، به عنوان یکی از فرش‌هایی که مدت زیادی زمان می‌برد تا آماده شود، یاد می‌شود. معمولا مدت زمانی که برای تولید این فرش بکار برده می‌شود، حدود 2 سال است. با توجه به طرح خطیبی این نوع فرش، می‌توان از آن برای سالن‌های پذیرایی، محل غذاخوری و فضاهای باز استفاده کرد. اگرچه از این نوع فرش در اتاق نیز استفاده می‌شود، اما خوانایی مناسبی با دکوراسیون داخلی آن ندارد؛ مگر اینکه فضای داخلی اتاق دو برابر یا بیشتر از اندازه این نوع فرش ذرع و نیم باشد.
بیش تر بخوانید: فرش دستباف مدرن ایرانی: 11 طرح فرش که غوغا می‌کنند
یکی از طرح‌هایی که برای فرش ذرع و نیم درنظر می‌گیرند، طرح بیجار است. این طرح با توجه به قدمت زیادی که دارد، طرفداران خاص خود را دارد. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این طرح فرش ذرع و نیم، تراکم بالای آن است. درواقع دلیل اصلی محبوبیت این نوع فرش نیز همین می‌باشد. این تراکم بالا که مربوط به ساختار آن می‌باشد، باعث افزایش استحکام فرش و در نهایت بالا رفتن طول عمر آن شده است. الیاف گیاهی و الیاف طبیعی از مهم‌ترین مواد اولیه‌ای هستند که در ساختار این نوع فرش بکار می‌روند.
یکی از مواردی که باعث خاص شدن این نوع فرش شده است، قدمت طولانی آن می‌باشد. قدمت این نوع و طرح فرش به زمان صفویان بر می‌گردد. یکی دیگر از ویژگی‌هایی که باعث محبوبیت و ارزنده شدن این طرح فرش ذرع و نیم با قدمت بیش از 100 سال می‌شود، دستبافت بودن آن است. به طور کلی فرش‌ها در دو نوع دستبافت و ماشینی تولید می‌شوند. اگرچه خطای ماشین نسبت به دستبافت کمتر است، اما فرش‌های دستبافت حال و هوای خاصی به فضای خانه می‌دهند.
بیش تر بخوانید: روفرشی جدید، انواع کاور فرش را از کجا بخرم؟
اگر خانه شما قدمت بالایی دارد، اگر در محل‌های رطوبتی زندگی می‌کنید یا اگر برای محل‌هایی مانند کتابخانه نیاز به فرش دارید، فرش ذرع و نیم طرح بیجار مناسب‌ترین گزینه برای شماست. علاوه بر این، اگر شما در خانه خود از وسایل‌های قدیمی نگه داری می‌کنید، استفاده از فرش ذرع و نیم طرح بیجار می‌تواند فضایی جذاب برای شما به ارمغان بیاورد. البته قیمت این نوع فرش به دلیل قدمت و ارزش بالای آن نسبت به دو طرح دیگر بیشتر است.
یکی دیگر از طرح‌های پرطرفدار و محبوب فرش‌های ذرع و نیم، طرح سالاری می‌باشد. یکی از مواردی که باعث افزایش محبوبیت این طرح فرش در خانه‌های امروزی شده است، مدرن بودن آن است. طرح‌های سنتی و جذاب این فرش باعث شده تا در بین عموم مردم از ارزش بیشتری برخوردار باشد. از بین سه طرح نام برده شده، طرح سالاری از اهمیت و محبوبیت بیشتری برخوردار است. مهم‌ترین تاثیری که می‌تواند این طرح فرش در محیط زندگی شما بگذارد، مدرنیزه کردن آن است. درواقع شما با انتخاب این فرش به سنتی و جذاب کردن خانه خود کمک می‌کنید.
بیش تر بخوانید: طرح فرش ایرانی، 19 نقش زندگی از فارس تا خزر!
از دیگر مزیت‌های این طرح فرش ذرع و نیم نسبت به موارد دیگر می‌توان به تنوع رنگ و نقش نسبت به دو مورد دیگر اشاره کرد. همین مورد باعث ایجاد ازادی در انتخاب برای خریداران می‌شود. اگر در خانه‌ای زندگی می‌کنید که به سبک مدرن طراحی و ساخته شده است، اگر فردی هستید که به دنبال مدرن کردن فضای خانه خود هستید یا اینکه فضا و سالن پذیرایی کوچکی دارید، بهترین انتخاب برای شما فرش ذرع و نیم طرح سالاری است.
علاوه بر سه مورد از انواع فرش‌های ذرع و نیم که بررسی شد، انواع دیگری نظیر طرح ماهی نیز موجود هستند؛ با این تفاوت که محبوبیت و گستردگی آن‌ها نسبت به این سه نوع، کمتر است. به همین دلیل ما سعی کردیم در این بخش به بررسی مفصل این سه طرح بپردازیم.
بیش تر بخوانید: فرش دستباف عشایری، از طرح های اصیل تا نوبافی!
بطور کلی فرش ذرع و نیم به دلیل اندازه مناسبی که دارد، این اجازه را به خریداران میدهد تا بتوانند به راحتی در محیط‌ها و فضاهای مختلف از آن استفاده کنند. اما نکته‌ی مهمی که در انتخاب فرش ذرع و نیم مناسب وجود دارد، تناسب طرح فرش با محیط استفاده شده در آن است. مثلا اگر شما فردی هستید که دوست دارید فضای خانه حالت قدیمی و کلاسیک داشته باشد، طرح بیجار فرش ذرع و نیم مناسب‌ترین گزینه است.
از طرفی اگر به دنبال مدرن کردن فضای خانه خود هستید، طرح سالاری اولین و اخرین انتخاب شماست. اما اگر ممکن است مواردی مانند حساسیت، مشکلات تنفسی و از این قبیل موارد برای شما یا یکی از اعضای خانه اتفاق بیفتد، بهتر است از طرح خطیبی فرش‌های ذرع و نیم استفاده کنید؛ زیرا سلامت شما را تضمین می‌کنند.
بیش تر بخوانید: رنگ آمیزی فرش، خودتان کهنه ها رو نو کنید!
فرش یکی از مهم‌ترین مواردی است که می‌تواند بر دیزاین و دکوراسیون داخلی خانه شما تاثیرگذار باشد. مهم‌ترین نکته‌ای که باید درنظر بگیرید، وجود تناسب بین اندازه، رنگ و طرح مورد نظر شما و فضایی که می‌خواهید آن فرش را در آن قرار دهید. البته گرفتن مشاوره از افراد متخصص در این زمینه نیز می‌تواند کمک شایانی به خریداران بکند. اگر شما دنبال فرشی با اندازه مناسب هستید، فرش ذرع و نیم مناسب‌ترین گزینه‌ای است که ما به شما پیشنهاد می‌کنیم. در این مقاله از چیدانه ما سعی کردیم تا بطور مفصل به بررسی فرش ذرع و نیم بپردازیم و هرگونه اطلاعاتی که شما برای آشنایی با آن‌ها نیاز دارید را در اختیارتان بگذاریم.
بیش تر بخوانید:
نویسنده: آرمین سرخوش افشار