جهت های تابش نور طبیعی و تاثیر آن در معماری داخلی ساختمان

جهت های تابش نور طبیعی و تاثیر آن در معماری داخلی ساختمان

نور یکی از مهم‌ترین مولفه‌های تاثیرگذار در طراحی معماری است. تابش نور طبیعی هم از نظر تامین نور کافی فضای داخلی ساختمان و هم از نظر گرم شدن داخل خانه، بسیار تاثیر دارد. در این مطلب از چیدانه در مورد جهت‌های تابش نور طبیعی و تاثیر آن در معماری داخلی ساختمان صحبت کرده‌ایم.

سرویس خواب بالسا

نور طبیعی در معماری ساختمان

هر چند که خورشید برای ایجاد نور طبیعی در یک ساختمان مورد نیاز است اما از آنجا که این نور سرانجام به حرارت تبدیل می‌شود، باید میزان تابش مورد نیاز برای هر ساختمان با توجه به نوع ساختمان و شرایط اقلیمی آن تامین شود چون اهمیت تابش آفتاب به نوع اقلیم منطقه و فصول مختلف سال بستگی دارد. در شرایط سرد حداکثر انرژی خورشیدی مورد نیاز بوده و ساختمان باید در جهتی قرار گیرد که بیشترین تابش آفتاب را دریافت نماید. برعکس وقتی هوا گرم است جهت ساختمان باید به نحوی باشد که شدت آفتاب در دیواره های آن به حداقل رسیده و نیز امکان نفوذ مستقیم اشعه خورشید به فضاهای داخل وجود نداشته باشد به همین دلیل نحوه نورپردازی بنا در اقلیم های مختلف مثل گرم و خشک و حاشیه کویر و اقلیم گرم و مرطوب و سردسیر با هم متفاوت است و هر کدام در این مناطق بر حسب اقلیم خاص خود نحوه ی نورگیری و نورپردازی خاصی را می طلبد.

مطالب بیشتر:  نورپردازی در معماری داخلی، اعجاز نور در دکوراسیون!

نور شمال در معماری ساختمان

فضاهایی که رو به شمال هستند (در نیمکره شمالی) نور مستقیم دریافت نمی کنند. نور پراکنده بدون سایه یا انعکاس ایجاد می شود که برای کار کردن و نقاشی کردن و تماشای تلویزیون در کارگاه های نقاشی و دفتر کار مناسب است.
به منظور به دست آوردن حداکثر مقدار ممکن نور بدون هراس از نور مستقیم خورشید می توان از پنجره های بزرگ در جهت شمال استفاده کرد اما نور مستقیا در غذاخوری، نشیمن و …. می توند سلب آسایش نماید. جذاب است اگر نور شمال را با نور در جهت های دیگر ترکیب کنیم. نور شمالی سرد و تمیز است اما نور جنوبی زردرنگ و مستقیم است. در فضاهای خانگی باید پارکینگ را در شمال نقشه قرار داد وراه پله ها یا هر محلی که زیاد به کار برده نمی شود. در کشورهای بسیار گرم این جهت یابی نامطلوب می شود و چون گرمای بیشتری ایجاد می کند اما برعکس در تابستان فضاهای سایه وار مطلوب تر هستند. فردی که همیشه در اتاق های رو به شمال است و تماس بسیار کمی با خورشید دارد و ممکن است احساس افسردگی و غم در او ایجاد شود.

مطالب بیشتر: چه رنگی برای خانه های کم نور مناسب تر است؟

نور جنوب در معماری ساختمان

حرکت دورانی ظاهری خورشید نسبت به زمین ایجاد می شود به همین دلیل اگرچه خورشید همیشه از شرق طلوع می کند و در غرب غروب می کند برای کشورهای نیمکره شمال خورشید یک خط سیر جنوبی دارد و برای آنها که در نیمکره جنوبی هستند خط سیر شمال دارد به همین دلیل نور خورشید در نیمکره شمال در قسمت جنوب با انحراف بیشتر و شدت گرم کنندگی کمتر در زمستان  است و برعکس آن در تابستان می باشد معمولا فرض می شود که نمای جنوبی بهترین جهت یابی برای فضاهای خانگی است یعنی برای محل اتاق نشیمن و فضاهای داخلی خانه از طرف دیگر به دلیل انعکاس های این نور روی شیشه ها و سطوح سیقلی مکان مورد نظر همیشه هم نور مناسبی برای کار کردن نیست در طول ماه های سرد سال شدت گرمی نور برای این اتاق های جنوبی کمتر از اتاق های رو به شمال است. اگر مناطق نورگیری اتاق بزرگتر شود آنگاه نیاز به وجود محافظت از نور مستقیم خورشید در تابستان به وجود می آید مثل یک سایبان.
نور جنوبی سایه و انعکاس ایجاد می کند و اجازه می دهد که با حجم ها بازی شود و منظره زیبایی ایجاد می کند به همین دلیل اشیا را مقابل آن طراحی می کنند یا حتی با قرار دادن یک استخر در مقابل ایوان یا پنجره های اتاق نشیمن با استفاده از انعکاس های روی سطح اب که دائما در حرکت اند روی دیوارها و سقف مناظر دلربایی ایجاد می کنند. جدا از نتایج فیزیکی نتایج روانی این نور دارد که استفاده مناسب باعث احساس سرزندگی می شود.

مطالب بیشتر: 11 ایده برای اتاق های بدون پنجره و نور طبیعی

نور شرق در معماری ساختمان (صبحگاهی)

روشنایی صبح بهترین ابزار برای بیدار شدن از خواب است. خوردن صبحانه کامل بدون شتاب زدگی در کنار روشنایی روز آرامش و نیروی کافی به انسان می دهد. بنابراین باید محل قرار گرفتن اتاق خواب و آشپزخانه و نشیمن و اتاق غذاخوری خوب جهت یابی می شود تا بیشترین استفاده از نور صبحگاهی شود که اشعه های آن ضعیف و خنک تر است نور شرق در زمان معین از دور سایه اجسام را تولید می کند که می توان از این سایه برای تزیین فضا استفاده کرد، نور شرق در ابتدا برمی گردد و غبار تابیده می شود و با پراکنده شدن آن ها در فضا نور و گرما هم منتشر می شود.

مطالب بیشتر: نور در معماری داخلی، تعلق خاطر به خانه را احساس کنید!

نور غرب در معماری ساختمان (غروب)

با به اتمام رسیدن روز شدت نور کاسته می شود اما انعکاس آن هنوز وجود دارد دیوارهای سفید با شدت بیشتر و با رنگ مایل به زرد می درخشند و دیوارهای بتونی رنگ نارنجی تندی به خود می گیرند. تمام سطوح شهر تغییر شکل می یابد وقتی خورشید کاملا پایین آمد تابش خود را بر روی سنگ فرش های آسفالت خیابان ها موقف می کند و شهر به یک پرده سینما تبدیل می شود و با گذشت زمان آسمان به سرخی می گراید و کم کم تاریک می شود و زمینه شکل و اشیاء پراکنده می شود و مرزهای اشیا روی همدیگر می افتد، بنابراین تشخیص لبه های اشیاء مشکل می شود فضاهایی که در مغرب هستند باید از آخرین نورهای عمودی خورشید حفاظت شوند.

مطالب بیشتر: چرا نورپردازی در طراحی داخلی مهم است؟

نور عمودی در معماری ساختمان (پنجره های سقفی)

در یک آپارتمان به جز اتاق کوچک زیر شیروانی معمولا برای استفاده از نور بالای سر در سایر جاها امکانی وجود ندارد. پنجره های سقفی نور واقعی را وارد خانه می کند و دیوارها را به عناصر سرزنده و با روح تبدیل می کنند. انواع نورهای تابید شده در اتاق و نحوه بازسازی آن بستگی به جهت و شدت نور دارد. با پنجره های سقفی جداسازی بیشتری از اطراف را در خانه ایجاد می کنند. در محیط های شلوغ و بسیار متنوع که فضای کمی هم دارند برای روبه رو شدن با فضای روشن بهترین راه پنجره های سقفی است. ایجاد ایوان و فضاهای روشن شده با نور طبیعی سقف روش بازیابی آرامش، سکوت و آسایش در یک محیط که فاقد این مزایا است می باشد.

مطالب بیشتر: نورپردازی در معماری داخلی، اعجاز نور در دکوراسیون!

سایه در معماری ساختمان

لوکوربوزیه می گوید: معماری بازی هنرمندانه دقیق و خیره کننده مجموعه ای از اجسام ساخته شده در زیر نور است. مثل تابلویی که در آن اشکال هندسی مربع، دایره، مخروط، استوانه با کناره های تیره و روشن و سایه های آنها بر روی یکدیگر نقاشی شده اند. لوکوربوزیه اشیاء را با تاکید مخصوص روی سایه های آنها می کشید، سایه نقطه مقابل نور نیست. استادان نقاشی های ناموزون و بی تناسب، مثل زارباران اولین کسانی بودند که فهمیدند برای روشن کردن یک شی بهترین روش سایه زدن اطراف آن نیست همین اثر به معماری منتقل می شود. در یک کلیسا وقتی نور از روزنه های پنجره یا سقف خودش را به فضای داخل می رساند ایجاد سایه می کند و محیطی رمانتیک ایجاد می کند بدین ترتیب در روز، روزنه ها و … که نور را فیلتر می کنند همگی مناسب ترین راه برای نشان دادن حضور نور هستند.

مطالب بیشتر: اصول نورپردازی خانه، قرار نیست نور همه جا مثل هم باشه!

نیم سایه در معماری ساختمان

در نیم سایه، مرزهای اشیا واضح نیستند و ابهام در تشخیص آنها وجود دارد. نیم سایه محیطی اسرار آمیز را به وجود می آورد. در فضاهای عمومی نور زیاد است و نیمه سایه مفهوم ندارد ولی در فضاهای صمیمی دلیلی برای وجود نور زیاد نیست تا زمانی که وجود آن ضروری باشد. نیم سایه برای آرامش و تفکر بسیار مناسب است و لزوما تنها در اتاق نشیمن یا غذا خوری مورد استفاده قرار نمی گیرد، بلکه حتی می تواند در اتاق زیر شیروانی نیز استفاده شود.

کلام آخر:

نور طبیعی در طراحی داخلی و معماری بسیار تاثیر گذار است. بهترین ساختمان‌ها از پنجره‌های شمال و جنوب نور طبیعی می‌گیرند. در این مطلب راجع به انواع جهت های تاب نور و تاثیر آن در معماری صحبت کردیم.

مطالب پیشنهادی: 

متخصصان چیدانه

مشاهده بیشتر

دیدگاه کاربران

ثبت دیدگاه